Äặc Ä‘iểm trà nhá»› của trẻ tiểu há»c
Con bạn Ä‘ang há»c tiểu há»c, bạn hiểu nhÆ° thế nà o vỠđặc Ä‘iểm trà nhá»› của trẻ ở lứa tuổi nà y để giúp trẻ ghi nhá»› tốt bà i há»c?
Trà nhá»› có nghÄ©a là ghi nhá»›, cÅ©ng là quá trình ghi lại những kà ức hoặc sá»± váºt đã xảy ra trong não. Äặc Ä‘iểm trà nhá»› của trẻ tiểu há»c được chia thà nh hai giai Ä‘oạn:
Thá»i gian đầu trẻ Ä‘i há»c tiểu há»c (lá»›p 1 và 2), khả năng ghi nhá»› của trẻ còn rất máy móc. Trẻ thÆ°á»ng ghi nhá»› bằng cách khôi phục nguyên văn các sá»± kiện của tà i liệu. Nhiá»u há»c sinh chÆ°a biết tổ chức việc ghi nhá»› có ý nghÄ©a, chÆ°a biết dá»±a và o các Ä‘iểm tá»±a để ghi nhá»›, chÆ°a biết cách khái quát hóa hay xây dá»±ng dà n bà i để ghi nhá»› tà i liệu. Äến giữa lá»›p 1 và sang lá»›p 2, Ä‘a số trẻ đã biết ghi nhá»› dá»±a trên cÆ¡ sở hiểu nghÄ©a (ghi nhá»› ý nghÄ©a); biết phân chia tà i liệu thà nh từng ý.
Â
PhÆ°Æ¡ng thức hiệu quả nà y của việc ghi và tái hiện tà i liệu của há»c sinh không phải do ngẫu nhiên, mà do trẻ há»c được dÆ°á»›i sá»± chỉ dẫn của thầy cô giáo.
Cùng vá»›i việc hình thà nh các biện pháp ghi nhá»› ý nghÄ©a và tá»± kiểm tra, trà nhá»› chủ định của trẻ (giai Ä‘oạn cuối tuổi tiểu há»c) phát triển và mang lại hiệu quả trong há»c táºp hÆ¡n là trà nhá»› không chủ định.
Tuy nhiên, hiệu quả của việc ghi nhá»› có chủ định còn phụ thuá»™c và o nhiá»u yếu tố nhÆ° mức Ä‘á»™ tÃch cá»±c táºp trung trà tuệ của các em, sức hấp dẫn của ná»™i dung tà i liệu, yếu tố tâm lý tình cảm hay hứng thú của các trẻ...
Giúp trẻ ghi nhá»› tốt bà i há»c
Khả năng ghi nhớ cũng giống như các khả năng khác của trẻ, có thể rèn luyện. Chỉ cần rèn luyện đúng cách thì sẽ đạt hiệu quả.
Rèn luyện trực tiếp
Cách há»c thuá»™c bà i
Khi dạy trẻ há»c má»™t Ä‘oạn văn hay Ä‘oạn thÆ¡ nên dạy trẻ há»c khoảng1- 2 câu/ lần cho đến hết Ä‘oạn văn, Ä‘oạn thÆ¡. Äể trẻ há»c nhanh và nhá»› lâu, không nên bắt trẻ Ä‘á»c to nhiá»u lần để nhá»› mà nên tuân theo các bÆ°á»›c sau:
- Äá»c to thà nh tiếng 2-3 lần
- Äá»c thầm (Ä‘á»c không mấp máy môi, Ä‘á»c trong óc, mắt lÆ°á»›t trên hà ng chữ mà vẫn nháºn biết được ná»™i dung câu vừa Ä‘á»c) 2-3 lần.Â
- Äể trẻ tá»± Ä‘á»c thuá»™c lòng lại cả Ä‘oạn văn, Ä‘oạn thÆ¡.
- Các bước trên giúp cho trẻ quen miệng mà nhớ, hiểu nội dung mà nhớ.
CÅ©ng có thể tạo má»™t chá»— dá»±a trà nhá»› cho trẻ bằng cách ghi bảng, hay ra giấy, hay nhắc má»™t và i từ đầu của Ä‘oạn thÆ¡, Ä‘oạn văn để trẻ dá»… nhá»› khi Ä‘á»c lại cả Ä‘oạn văn, Ä‘oạn thÆ¡. Khi trẻ đã Ä‘á»c tÆ°Æ¡ng đối thuá»™c, xóa dần các từ dùng để nhắc, để trẻ tá»± nhá»› và đá»c thuá»™c lòng.
Rèn luyện ghi nhá»› ý nghÄ©a (há»c thuá»™c lòng hiểu ý nghÄ©a)
Äể trẻ có sá»± phát triển ghi nhá»› có ý nghÄ©a ngay từ những lá»›p đầu cấp tiểu há»c, bạn phải hình thà nh ở trẻ những biện pháp ghi nhá»› ý nghÄ©a:
Â
• Biện pháp ghi nhá»› ý nghÄ©a khi há»c má»™t Ä‘oạn văn, tà i liệu:
- Äá»c Ä‘oạn văn nhiá»u lần, vừa Ä‘á»c vừa nháºn biết ý nghÄ©a của Ä‘oạn văn.
- Chia Ä‘oạn văn ra thà nh những bá»™ pháºn ý nghÄ©a, nêu báºt những Ä‘iểm tá»±a (ý chÃnh, Ä‘iểm quan trá»ng) của Ä‘oạn văn.
- Dá»±a và o Ä‘iểm tá»±a của Ä‘oạn văn, dùng lá»i lẽ của mình để kể lại Ä‘oạn văn.
• Biện pháp ghi nhá»› ý nghÄ©a khi giải bà i táºp toán (số há»c):
- Äá»c kỹ đầu bà i
- Viết tóm tắt đầu bà i
- Trả lá»i câu há»i, má»—i số biểu thị cái gì. Tìm ra câu há»i chÃnh của bà i.
- Hãy hình dung xem trong bà i toán nói cái gì (nếu cần hãy vẽ sơ đồ) và nói xem trẻ đã hình dung cái gì.
- Hãy suy nghÄ© xem, trẻ có thể nói được Ä‘iá»u gì vá» con số thu được trong lá»i đáp: số đó sẽ lá»›n hÆ¡n hay nhá» hÆ¡n số đã cho trong bà i táºp?
- Hãy trình bà y kế hoạch giải của trẻ
- Hãy giải bà i táºp nà y.
- Hãy suy nghÄ© xem có giải được bà i táºp đó bằng phÆ°Æ¡ng pháp khác hay không? Nếu được thì yêu cầu trẻ giải.
- Kiểm tra cách giải và viết trả lá»i.
Äặt thÆ¡, vần Ä‘iệu cho tà i liệu cần há»c
Vần và nhịp Ä‘iệu của thÆ¡ ca, vè, tục ngữ, ca dao để lại trong não những ấn tượng, cảm xúc, và rung Ä‘á»™ng hÆ¡n bất kỳ văn tá»±, hoặc số liệu nà o. Do đó, hãy biến những công thức toán há»c thà nh má»™t bà i văn vần, trẻ có thể ngâm nga há»c bất cứ lúc nà o. Cách há»c thÆ° giãn nà y, không thể chép và o giấy, nhÆ°ng nó tác Ä‘á»™ng lá»›n và o trà nhá»› và giúp trẻ nhá»› bà i tốt hÆ¡n.
Xen kẽ các môn há»c
Nhiá»u phụ huynh thÆ°á»ng bắt con mình há»c mãi má»™t môn há»c trong thá»i gian dà i, cho đến khi trẻ tháºt thuá»™c thì má»›i thôi. Háºu quả là trẻ há»c mãi mà không thuá»™c, vì “há»c Ä‘i há»c lại mãi má»™t bà i†gây ra hiện tượng ức chế những dấu vết đã ghi nhá»› được. Äể tránh tình trạng nà y, bạn nên dạy trẻ cách há»c xen kẽ: Sau má»™t khoảng thá»i gian táºp trung chú ý há»c bà i môn nà y (không quá 35 phút), nên cho trẻ nghỉ giải lao chừng 5-10 phút, rồi chuyển sang há»c bà i môn khác. Há»c theo lối Ä‘an xen nhÆ° thế, trẻ sẽ thấy đầu óc tỉnh táo hÆ¡n, dá»… ghi nhá»› hÆ¡n.
Phương pháp nhắc lại
Má»—i khi há»c má»™t bà i má»›i bạn nên há»i lại con bạn những kiến thức có liên quan đến bà i há»c từ hôm trÆ°á»›c. Äối vá»›i những trẻ ở những lá»›p trên phải khêu gợi cho chúng tá»± giác nêu ra nhiệm vụ ghi nhá»› và động viên cùng hoà n thà nh nhiệm vụ để ghi nhá»›.
Ghi nhá»› là má»™t quá trình không ngừng củng cố số lần lặp lại cà ng nhiá»u, thá»i gian ghi nhá»› cà ng dà i lâu. Cà ng có những kÃch thÃch má»›i mẻ thì có thể khÆ¡i dáºy được hứng thú, ghi nhá»› sẽ có thể cà ng mạnh, cho nên phải khÆ¡i dáºy những hứng thú của kà ức trẻ, lặp Ä‘i lặp lại nhiá»u lần, tuần tá»± tiến dần, liên hệ trÆ°á»›c sau má»›i có thể tăng cÆ°á»ng sức ghi nhá»› của trẻ.
Sắp xếp hợp lý ôn táºp
Tác dụng của ôn táºp là ở chá»— là m mạnh hóa mối liên hệ đã hình thà nh, củng cố ghi nhá»›, là m hiểu sâu hÆ¡n, nâng cao có hiệu quả hiệu suất ghi nhá»›. Cần bồi dưỡng trẻ có thói quen kịp thá»i ôn táºp , thÆ°á»ng xuyên ôn táºp và phối hợp má»™t cách khoa há»c thá»i gian ôn táºp.
Các yếu tố gián tiếp ảnh hưởng đến trà nhớ của trẻ
Trẻ ghi nhá»› bà i tốt khi được ngồi há»c ngay ngắn, yên tÄ©nh, không nên cho trẻ nằm, hay ngồi trên giÆ°á»ng khi há»c bà i. Trẻ phải được ngủ đủ giấc để bá»™ não được nhạy bén, nghỉ ngÆ¡i, có thá»i gian sẽ xá» lý, duyệt lại, củng cố và lÆ°u giữ thông tin.
Trẻ cÅ©ng nhanh chóng ghi nhá»› bà i há»c nếu có má»™t chế Ä‘á»™ ăn, uống hợp lý. Bởi khả năng tái hiện (nháºn lại và nhá»› lại thông tin) của trẻ có thể bị suy yếu nếu chế Ä‘á»™ dinh dưỡng của trẻ thiếu chất sắt, các chất khoáng, vitamin B12, B1, chất đạm và quá thừa chất Ä‘Æ°á»ng. Vì thế, nên dà nh cho trẻ má»™t chế Ä‘á»™ ăn uống là nh mạnh và quân bình – gồm ngÅ© cốc, rau quả tÆ°Æ¡i, hải sản, thịt, sữa và các sản phẩm từ sữa. Cho trẻ uống nÆ°á»›c đầy đủ cÅ©ng giúp củng cố quá trình ghi nhá»› và tái hiện của trà nhá»›.
Không nên bắt buá»™c trẻ há»c bà i ngay sau khi ăn no. Vì ăn quá no sẽ là m suy yếu khả năng suy nghÄ©, tái hiện thông tin và là m trẻ dá»… buồn ngủ, thiếu táºp trung khi phải ghi nhá»›
http://mangthai.vn/tieu-hoc/cac-van-de-ve-su-phat-trien/tri-tue-t1p370c379/dac-diem-tri-nho-cua-tre-tieu-hoc-i3308 |