Trẻ tiểu há»c và chứng tăng Ä‘á»™ng giảm chú ý |
Thursday, 19 January 2012 03:30 |
Rối loạn tăng Ä‘á»™ng giảm chú ý Rối loạn tăng Ä‘á»™ng giảm chú ý (tiếng Anh: Attention-deficit hyperactivity disorder-ADHD) là má»™t trong những rối loạn phát triển thÆ°á»ng gặp ở trẻ em, đặc Ä‘iểm chung của ADHD là những hà nh vi hiếu Ä‘á»™ng quá mức Ä‘i kèm sá»± suy giảm khả năng chú ý. Căn bệnh gây ảnh hưởng nghiêm trá»ng đến khả năng há»c táºp và gây khó khăn trong quan hệ vá»›i má»i ngÆ°á»i. Theo thống kê cứ 100 trẻ thì có từ 3 đến 5 trẻ mắc rối loạn nà y vá»›i má»™t số triệu chứng bắt đầu trÆ°á»›c tuổi lên 7. Tá»· lệ trên toà n cầu cho trẻ em và o khoảng 5% và thay đổi trong biên Ä‘á»™ tÆ°Æ¡ng đối rá»™ng do còn tùy thuá»™c và o phÆ°Æ¡ng pháp tiến hà nh trong nghiên cứu[2. Lứa tuổi hay mắc là từ 8 đến 11, trẻ trai có khả năng mắc cao gấp 3 lần trẻ gái, khi trưởng thà nh bệnh có xu hÆ°á»›ng giảm, ở tuổi 20 tỉ lệ mắc còn chừng 1% và ở tuổi trung niên là 0,5%. Còn ở Việt Nam theo má»™t nghiên cứu tÆ°Æ¡ng đối quy mô trên 1.594 há»c sinh ở hai trÆ°á»ng tiểu há»c tại Hà Ná»™i cho thấy tá»· lệ mắc bệnh là 3,01% . Tiêu chuẩn chẩn Ä‘oánÂTiêu chuẩn chẩn Ä‘oán của DSM: I. Có tiêu chuẩn A hoặc B A. Tồn tại Ãt nhất 6 triệu chứng giảm chú ý trong thá»i gian tối thiểu là 6 tháng, đến Ä‘á»™ không thÃch nghi và không phù hợp vá»›i trình Ä‘á»™ phát triển:
B.Tồn tại Ãt nhất 6 triệu chứng tăng Ä‘á»™ng-bồng bá»™t trong thá»i gian Ãt nhất là 6 tháng, đến Ä‘á»™ không thÃch nghi và không phù hợp vá»›i trình Ä‘á»™ phát triển:
II. Má»™t số triệu chứng tăng Ä‘á»™ng - bồng bá»™t hoặc triệu chứng giảm chú ý gây ra suy giảm chức năng xuất hiện trÆ°á»›c 7 tuổi. III. Tình trạng giảm chức năng do các triệu chứng nà y được thấy hiện diện trong Ãt nhất 2 môi trÆ°á»ng khác nhau (ở trÆ°á»ng, ở nÆ¡i là m việc, hoặc ở nhà ). IV. Phải có bằng chứng rõ rà ng vá» tình trạng suy giảm chức năng đáng kể vá» các mặt xã há»™i, há»c táºp và công việc. V.Các triệu chứng không xảy ra đồng thá»i vá»›i rối loạn phát triển lan tá»a, tâm thần phân liệt. Các triệu chứng cÅ©ng không được phù hợp hÆ¡n vá»›i các rối loạn tinh thần khác nhÆ° rối loạn khà sắc, rối loạn lo âu, rối loạn nhân cách. Triệu chứng giảm chú ý, tăng Ä‘á»™ng, bồng bá»™t liên quan đến việc sá» dụng thuốc (nhÆ° thuốc giãn phế quản, isoniazide, akathisia lấy từ các neuroleptics) ở những trẻ dÆ°á»›i 7 tuổi không được chẩn Ä‘oán là ADHD, thay và o đó nên được chẩn Ä‘oán là các rối loạn liên quan hóa chất không đặc hiệu (other substance-related disorders not otherwise specified). Các phân nhómÄa số ngÆ°á»i có rối loạn nà y thể hiện đồng thá»i cả triệu chứng tăng Ä‘á»™ng và giảm chú ý, nhÆ°ng má»™t số khác lại trá»™i hÆ¡n mặt nà o đó, để chi tiết, các nhà chuyên môn phân ra là m 3 loại dá»±a trên biểu hiện trá»™i trong thá»i gian 6 tháng qua[1]:
Äánh giá
Các Vấn Äá» Há»c Táºp: Giáo Dục và Sức Khá»e Tâm Thần Tại sao Con Tôi Lại Gặp Rắc Rối ở TrÆ°á»ng? Trẻ em há»c kém ở trÆ°á»ng có thể có vấn Ä‘á» vá» sức khá»e thể chất hoặc tâm thần, mắc chứng khuyết táºt vá» nháºn thức hoặc gặp phải cả ba vấn Ä‘á» nà y. Các Vấn Äá» Nà y Có Thể Ảnh Hưởng tá»›i Việc Há»c Táºp của Con Tôi NhÆ° Thế Nà o? Vấn Ä‘á» vá» sức khá»e thể chất, thà dụ nhÆ° suy giảm thị lá»±c hoặc thÃnh giác có thể gây trở ngại tá»›i việc há»c táºp. Các vấn Ä‘á» vá» sức khá»e tâm thần (cảm xúc hoặc hà nh vi) và dụ nhÆ° Chứng Rối Loạn Quá Hiếu Äá»™ng/Thiếu Táºp Trung Chú Ã, Rối Loạn Cảm Xúc Lo Âu, Rối Loạn Tâm Trạng hoặc Rối Loạn Ä‚n Uống có thể khiến trẻ em khó há»c táºp tốt. Xin xem tá» thông tin Các Bệnh Tâm Thần ở Trẻ Em để biết thêm chi tiết. Các Chứng Rối Loạn Nháºn Thức gây cản trở khả năng nháºn thức, ghi nhá»› và /hoặc truyá»n đạt những kiến thức mà các em được dạy. Việc gặp má»™t vấn Ä‘á» trong lÄ©nh lá»±c nà y có thể khiến đứa trẻ gặp khó khăn trong lÄ©nh vá»±c khác. Và dụ, nếu đứa trẻ có thÃnh giác kém (vấn Ä‘á» sức khá»e) hoặc chứng khó Ä‘á»c (má»™t chứng khuyết táºt vá» nháºn thức), em có thể trở nên lo âu (vấn Ä‘á» sức khá»e tâm thần). Các Chứng Khuyết Táºt vá» Nháºn Thức là gì? Má»™t đứa trẻ yếu vá» má»™t hoặc nhiá»u kỹ năng cần thiết để há»c táºp có thể gặp tình trạng khuyết táºt vá» nháºn thức. Tình trạng khuyết táºt vá» nháºn thức có thể khiến đứa trẻ kém hÆ¡n các bạn bè cùng tuổi, cùng lá»›p và cùng trình Ä‘á»™ trà tuệ ở trÆ°á»ng. Những trẻ em rất thông minh có thể gặp các chứng khuyết táºt vá» nháºn thức. Những trẻ em gặp chứng khuyết táºt vá» nháºn thức đôi khi bị nhầm là ngu đần hoặc lÆ°á»i biếng. Má»™t Số Dấu Hiệu của Chứng Khuyết Táºt vá» Nháºn Thức
Nguyên Nhân Nà o Dẫn Tá»›i Các Chứng Khuyết Táºt vá» Nháºn Thức? Hiện tại ngÆ°á»i ta vẫn chÆ°a biết nguyên nhân chÃnh xác gây ra Ä‘a số các chứng khuyết táºt vá» nháºn thức. In general, they result from a combination of genetic and other biological factors, and nurturing and other environmental factors. Nếu Con Tôi Gặp Các Vấn Äá» Khó Khăn trong Há»c Táºp, Cách Nà o Sẽ Hữu Ãch? Má»™t đứa trẻ gặp vấn Ä‘á» vá» sức khá»e tâm thần có thể cần các dịch vụ sức khá»e tâm thần. Tuy nhiên, đứa trẻ cÅ©ng có thể cần Các Dịch Vụ Giáo Dục Äặc Biệt để khắc phục tình trạng khuyết táºt vá» nháºn thức hoặc vấn Ä‘á» sức khá»e tâm thần gây trở ngại tá»›i việc há»c táºp. Giáo Dục Äặc Biệt là gì? Äạo Luáºt Giáo Dục NgÆ°á»i Khuyết Táºt (Individuals with Disabilities Education Act - IDEA) qui định các tiểu bang phải cung cấp chÆ°Æ¡ng trình giáo dục thÃch hợp và miá»…n phà cho tất cả các há»c sinh khuyết táºt. Nếu con quý vị có má»™t căn bệnh, vấn Ä‘á» sức khá»e tâm thần hoặc tình trạng khuyết táºt vá» nháºn thức há»™i đủ Ä‘iá»u kiện, các trÆ°á»ng sẽ cung cấp các dịch vụ đặc biệt dà nh riêng để giúp các em thà nh công. TrÆ°á»›c hết, các trÆ°á»ng sẽ đánh giá con quý vị. Nếu con quý vị há»™i đủ Ä‘iá»u kiện, trÆ°á»ng sẽ gặp quý vị để láºp bản Kế Hoạch Há»c Táºp Cá Nhân (Individual Education Plan - IEP). Bản kế hoạch nà y yêu cầu khu há»c chánh phải cung cấp các dịch vụ ghi trong bản IEP. Nếu con quý vị há»™i đủ Ä‘iá»u kiện nháºn dịch vụ Giáo Dục Äặc Biệt do gặp má»™t Chứng Rối Loạn Cảm Xúc, trÆ°á»ng và cÆ¡ quan sức khá»e tâm thần của quáºn có thể cung cấp các dịch vụ sức khá»e tâm thần để trợ giúp con quý vị há»c táºp. Các dịch vụ nà y đôi khi được gá»i là các dịch vụ AB3632, AB2726 hoặc 26.5. Nếu con quý vị không há»™i đủ Ä‘iá»u kiện nháºn Các Dịch Vụ Giáo Dục Äặc Biệt, trÆ°á»ng vẫn có thể trợ giúp thêm cho con quý vị. Xin hãy yêu cầu thẩm định để xác định tình trạng há»™i đủ Ä‘iá»u kiện nháºn "các dịch vụ 504" hoặc trợ giúp qua Äạo Luáºt NgÆ°á»i Mỹ Khuyết Táºt (ADA). Các Dịch Vụ Giáo Dục Äặc Biệt là gì? Các dịch vụ giáo dục đặc biệt được Ä‘iá»u chỉnh cho phù hợp vá»›i nhu cầu cá nhân. Cách thức giảng dạy các môn há»c được Ä‘iá»u chỉnh để đứa trẻ có thể tiếp thu được. Trị liệu tâm lý và /hoặc phụ đạo giúp đứa trẻ khắc phục các chứng bệnh vá» cảm xúc. Là m thế nà o để được giúp đỡ? TrÆ°á»›c hết, hãy há»i ý kiến bác sÄ© của con quý vị. Hãy yêu cầu khám kiểm tra sức khá»e toà n diện cho con quý vị. Cho bác sÄ© biết vá» những hà nh vi của trẻ khiến quý vị cảm thấy lo ngại. Hãy há»i bác sÄ© của quý vị để biết có cânầđưa con quý vị Ä‘i khám chữa trị vá»›i bác sÄ© chuyên khoa vá» các bệnh hà nh vi hay không. Con quý vị có thể há»™i đủ Ä‘iá»u kiện nháºn các dịch vụ sức khá»e tâm thần từ ChÆ°Æ¡ng Trình Sức Khá»e Tâm Thần của Quáºn. Quáºn có Ä‘Æ°á»ng dây Ä‘iện thoại miá»…n phà hoạt Ä‘á»™ng 24 giá» trong ngà y. Há» sẽ có thể nói chuyện vá»›i quý vị bằng ngôn ngữ riêng của quý vị và giải đáp các thắc mắc vá» hà nh vi của con quý vị. Các dịch vụ và số Ä‘iện thoại của hỠđược ghi trong trang vá» chÃnh quyá»n quáºn trong danh bạ Ä‘iện thoại địa phÆ°Æ¡ng. Quý vị cÅ©ng nên liên lạc vá»›i trÆ°á»ng của con quý vị, hoặc tổ chức Special Education Local Plan Area (SELPA) tại địa phÆ°Æ¡ng. Các giáo viên và cố vấn viên của trÆ°á»ng cÅ©ng có thể giúp đỡ. Äối vá»›i Các Dịch Vụ Giáo Dục Äặc Biệt, hãy yêu cầu trÆ°á»ng của con quý vị tiến hà nh thẩm định để xác định tình trạng há»™i đủ Ä‘iá»u kiện của em. Quý vị phải gá»i thÆ° yêu cầu thẩm định. Sau khi quý vị đã gá»i thÆ° yêu cầu, khu há»c chánh phải bắt đầu qui trình thẩm định chÃnh thức vá»›i các thá»i hạn cụ thể. Tôi Có Thể Tìm Hiểu Thêm Thông Tin Ở Äâu? Learning Disabilities Association of America Äể lấy các ấn phẩm: Nguồn: http://connecticut.networkofcare.org/mh/nimh/article.cfm?content=viet_child_school&language=vietnamese   Chứng Rối Loạn Quá Hiếu Äá»™ng/Thiếu Táºp Trung Chú à (ADHD)? Chứng Rối Loạn Quá Hiếu Äá»™ng/Thiếu Táºp Trung Chú à (ADHD) ảnh hưởng tá»›i 3-5% trẻ em tại Hoa Kỳ. Những trẻ em mắc chứng ADHD Ä‘á»u gặp khó khăn trong việc táºp trung chú ý tá»›i các công việc quan trá»ng. Các em cÅ©ng có thể quá hiếu Ä‘á»™ng. Nếu không được chữa trị, chứng bệnh nà y có thể khiến đứa trẻ há»c kém và ảnh hưởng tá»›i các mối quan hệ vá»›i bạn bè và gia đình. Các Dấu Hiệu của Chứng ADHD là gì? Những trẻ em mắc chứng ADHD thÆ°á»ng có má»™t số hoặc tất cả các triệu chứng sau đây: Không táºp trung chú ý (không táºp trung chú ý tốt). Có má»™t số dấu hiệu nhÆ°:
Quá Hiếu Äá»™ng (váºn Ä‘á»™ng quá mức) và Hấp Tấp (không để ý hoặc không suy nghÄ©). Có má»™t số dấu hiệu nhÆ°:
Tất cả các trẻ em Ä‘á»u có những dấu hiệu nà y và o má»™t thá»i Ä‘iểm nà o đó trong quá trình phát triển. Những trẻ em mắc chứng ADHD có các dấu hiệu nà y thÆ°á»ng xuyên và nghiêm trá»ng hÆ¡n những trẻ em khác cùng lứa tuổi. Các Nguyên Nhân Gây Ra Chứng ADHD Là Gì? Hiện tại ngÆ°á»i ta vẫn chÆ°a hiểu rõ được nguyên nhân chÃnh xác gây ra Ä‘a số các chứng rối loạn tâm thần. Nhìn chung, các chứng rối loạn tâm thần phát sinh từ các yếu tố di truyá»n kết hợp vá»›i các yếu tố sinh há»c khác, và các yếu tố nuôi dưỡng cÅ©ng nhÆ° các yếu tố môi trÆ°á»ng khác. Nhiá»u quan Ä‘iểm phổ biến thÆ°á»ng không đúng. Và dụ, nghiên cứu cho thấy rằng Ä‘Æ°á»ng và chất phụ gia thá»±c phẩm không gây chứng ADHD. Có thể có nhiá»u nguyên nhân khác nhau dẫn tá»›i chứng ADHD, nhÆ°ng Ä‘a số các chuyên gia Ä‘á»u tin rằng chứng rối loạn nà y phát sinh từ nguyên nhân mang tÃnh sinh há»c. Là m Thế Nà o để Biết Con Tôi Có Mắc Chứng ADHD Hay Không? Các căn bệnh vá» thể chất và tâm thần khác cÅ©ng có những triệu chứng giống vá»›i chứng ADHD. CÅ©ng có khả năng là đứa trẻ có thể mắc chứng ADHD và chứng rối loạn khác, và dụ nhÆ° trầm cảm, chứng rối loạn cảm xúc lo âu hoặc khuyết táºt vá» nháºn thức. Do đó, Ä‘iá»u quan trá»ng là đứa trẻ cần phải được bác sÄ© chuyên khoa khám kiểm tra kỹ để có kết quả chẩn Ä‘oán chÃnh xác. Quá trình khám kiểm tra thÆ°á»ng bao gồm việc thu tháºp thông tin từ nhiá»u nguồn: đứa trẻ, cha mẹ, giáo viên và bác sÄ© nhi khoa, và có thể bao gồm cả việc quan sát và kiểm tra. Chứng ADHD Äược Äiá»u Trị NhÆ° Thế Nà o? ADHD có thể được Ä‘iá»u trị bằng biện pháp trị liệu tâm lý, thuốc men hoặc kết hợp cả hai. Ngoà i ra, các nhà giáo dục có thể giúp giải quyết các vấn Ä‘á» liên quan tá»›i há»c táºp. Các bác sÄ© và bác sÄ© tâm thần kê toa các loại thuốc kÃch thÃch để kiểm soát và giảm bá»›t các triệu chứng ADHD. Các loại thuốc nà y có thể giúp cải thiện đáng kể sá»± táºp trung chú ý và tá»± chủ của đứa trẻ. Có nhiá»u "Ä‘iá»u lầm tưởng" vá» các loại thuốc nà y. Äiá»u quan trá»ng là quý vị cần phải có các thông tin cáºp nháºt đáng tin cáºy. Tuy nhiên, Ä‘a số các chuyên gia tin rằng thuốc men (nếu được dùng đúng cách) là má»™t phần an toà n và hiệu quả trong việc Ä‘iá»u trị chứng ADHD. Trị liệu tâm lý và giáo dục dạy cho trẻ em và các gia đình những kỹ năng sẽ giúp há» giảm bá»›t và kiểm soát các triệu chứng liên quan tá»›i ADHD. Khi tham gia trị liệu tâm lý, trẻ há»c các hà nh vi, thà dụ nhÆ° chá» tá»›i lượt, nhá» ngÆ°á»i giúp đỡ, hoặc chia sẻ đồ chÆ¡i. Và trẻ em há»c cách kiểm soát cảm xúc của mình, và dụ nhÆ° kiểm soát tâm trạng tức giáºn, và há»c cách ngăn nắp hÆ¡n. Biện pháp trị liệu tâm lý cho gia đình hoặc hÆ°á»›ng dẫn nuôi dạy con cái giúp gia đình có được các kỹ năng hÆ°á»›ng dẫn và khuyến khÃch đứa trẻ có hà nh vi ngoan. Má»™t đứa trẻ gặp khó khăn trong há»c táºp có thể há»™i đủ Ä‘iá»u kiện được nháºn các dịch vụ giáo dục đặc biệt. Là m Thế Nà o để Äược Giúp Äỡ? TrÆ°á»›c hết, hãy há»i ý kiến bác sÄ© của con quý vị. Yêu cầu bác sÄ© khám sức khá»e toà n diện cho con quý vị. Cho bác sÄ© biết vá» các hà nh vi của trẻ khiến quý vị lo ngại. Há»i bác sÄ© để biết có cần phải Ä‘Æ°a đứa trẻ Ä‘i khám hoặc Ä‘iá»u trị thêm vá»›i bác sÄ© chuyên khoa vá» các vấn Ä‘á» hà nh vi của trẻ em không. Quý vị cÅ©ng nên liên lạc vá»›i trÆ°á»ng của con quý vị. Các giáo viên và các cố vấn viên của trÆ°á»ng cÅ©ng có thể giúp đỡ. Con quý vị có thể há»™i đủ Ä‘iá»u kiện nháºn các dịch vụ sức khá»e tâm thần từ ChÆ°Æ¡ng Trình Sức Khá»e Tâm Thần của Quáºn. Quáºn có Ä‘Æ°á»ng dây Ä‘iện thoại miá»…n phà hoạt Ä‘á»™ng 24 giá» trong ngà y. Há» sẽ có thể nói chuyện vá»›i quý vị bằng ngôn ngữ riêng của quý vị và giải đáp các thắc mắc vá» hà nh vi của con quý vị. Các dịch vụ và số Ä‘iện thoại của hỠđược ghi trong trang vá» chÃnh quyá»n quáºn trong danh bạ Ä‘iện thoại địa phÆ°Æ¡ng. Tôi Có Thể Tìm Hiểu Thêm Thông Tin Ở Äâu? Viện Sức Khá»e Tâm Thần Quốc Gia Children and Adults with Attention Deficit/Hyperactivity Disorder Nguồn: http://connecticut.networkofcare.org/mh/nimh/article.cfm?content=viet_child_adhd&language=vietnamese |