Trong gần 4 năm (1961 - 1964), Cục Tình báo Trung Æ°Æ¡ng Mỹ (CIA) thá»±c hiện Ãt nhất 36 Ä‘iệp vụ xâm nháºp miá»n Bắc Việt Nam (VN) bằng nhiá»u cách khác nhau, nhÆ°ng hầu nhÆ° tất cả Ä‘á»u thất bại nặng ná»n. Từ năm 1965, hầu hết các vụ xâm nháºp miá»n Bắc VN do Phái bá»™ Viện trợ quân sá»± Mỹ ở VN thá»±c hiện. Chi tiết các Ä‘iệp vụ tuyệt máºt nà y vừa được Trung tâm Nghiên cứu tình báo thuá»™c CIA giải máºt.
Bơi qua sông Bến Hải
Sau 1 năm chuẩn bị bao gồm cả việc tuyển má»™, Ä‘Ã o tạo Ä‘iệp viên vá»›i sá»± hợp tác được cho là toà n diện nhất vá»›i cÆ¡ quan an ninh của chÃnh quyá»n Ngô Äình Diệm, CIA má»›i thá»±c hiện được Ä‘iệp vụ đầu tiên xâm nháºp miá»n Bắc VN qua khu phi quân sá»± (DMZ) ở hai bên bá» sông Bến Hải. Má»™t nam Ä‘iệp viên đã bÆ¡i qua sông Bến Hải bằng săm ôtô trÆ°á»›c ná»a đêm 5/12/1960. (Trong tà i liệu vừa được giải máºt, máºt danh của Ä‘iệp viên nà y vẫn bị bôi Ä‘en - PV). SÄ© quan ngÆ°á»i Việt khác chá» sẵn ở bá» bên kia để xì hÆ¡i, cắt săm và chôn xuống đất trÆ°á»›c khi Ä‘iệp viên Ä‘i bá»™ vá» hÆ°á»›ng Bắc.
Vá»›i các giấy tá» do CIA cung cấp, Ä‘iệp viên nà y vượt qua hai chốt kiểm tra của cảnh sát để đến gần thị trấn Hồ Xá trÆ°á»›c khi trở vá» phÃa Nam bằng Ä‘Æ°á»ng cÅ©. Tà i liệu vừa giải máºt không cho biết Ä‘iệp viên nà y đã thá»±c hiện được nhiệm vụ gì phÃa bên kia sông.
Và o thá»i Ä‘iểm thá»±c hiện Ä‘iệp vụ đầu tiên xâm nháºp miá»n Bắc VN, quan chức cấp cao CIA Robert Myers thăm Sà i Gòn và được William Colby, Trưởng Văn phòng CIA tại Sà i Gòn, mô tả chi tiết vá» chÆ°Æ¡ng trình má»›i cho ngÆ°á»i Việt Nam nhảy dù xuống miá»n Bắc.
Myers, ngÆ°á»i đã chứng kiến thất bại trong các Ä‘iệp vụ tÆ°Æ¡ng tá»± của CIA tại Trung Quốc giữa những năm 50, nói vá»›i Colby rằng chÆ°Æ¡ng trình sẽ khó triển khai. Tuy nhiên, Colby không đồng ý vá»›i quan Ä‘iểm trên và khẳng định rằng có thể phát hiện được những khu vá»±c an toà n ở miá»n Bắc, Ãt nhất là ở những nÆ¡i vắng dân cÆ°.
Trong báo cáo gá»i vá» Tổng hà nh dinh CIA tại Mỹ, Văn phòng CIA tại Sà i Gòn mô tả chi tiết quá trình chuẩn bị hoà n hảo nhÆ° thế nà o cho Ä‘iệp viên để có thể thà nh công khi xâm nháºp miá»n Bắc VN. Cuối cùng, Văn phòng CIA khẳng định phải mất 1 năm chuẩn bị trÆ°á»›c khi có nhóm Ä‘iệp viên đầu tiên đổ bá»™ và o miá»n Bắc.
HÆ¡n má»™t năm sau và o đêm 26/3/1961, hình thức xâm nháºp Ä‘Æ¡n Ä‘á»™c kiểu nà y má»›i được CIA thá»±c hiện tiếp. Văn phòng CIA tại Sà i Gòn bố trà thuyá»n Ä‘Æ°a Ä‘iệp viên nà y tá»›i má»™t nÆ¡i gần Äồng Há»›i, cách không xa DMZ. Trong 5 ngà y nằm vùng, Ä‘iệp viên quan sát công việc của cảnh sát miá»n Bắc và các kho quân sá»± nhá». Vẫn sá» dụng giấy tá» giả, nam Ä‘iệp viên nà y bắt xe ôtô tá»›i VÄ©nh Linh và sau đó Ä‘i bá»™ tá»›i sông Bến Hải để trở vá» miá»n Nam và o ban đêm.
Gần đây, Colby hồi tưởng trong các tà i liệu được các sá» gia CIA ghi lại rằng: "Má»™t trong những dấu há»i lá»›n hồi đó là tại sao chúng ta không ăn miếng trả miếng: Lá»±c lượng Bắc VN Nam tiến thì vì sao chúng ta không tiến ra Bắc.
Từ ý tưởng có từ thá»i Thế chiến II, chúng tôi quyết định thá»±c hiện chÆ°Æ¡ng trình do thám bằng Ä‘Æ°á»ng biển và đưá»ng không". TrÆ°á»›c khi Ä‘Æ°a ra quyết định trên, CIA cùng chÃnh quyá»n Ngô Äình Diệm chỉ chú trá»ng và o việc chống lại lá»±c lượng nổi dáºy ở miá»n Nam và các nhóm từ miá»n Bắc.
Lộ tẩy vì bút bi
Tá»›i mùa xuân 1961, Văn phòng CIA tại Sà i Gòn và Văn phòng Liên lạc Tổng thống đã sẵn sà ng cho các vụ xâm nháºp bằng cách nhảy dù từ máy bay và bằng Ä‘Æ°á»ng biển. Trong khi Ä‘á»™i biệt kÃch nhảy dù vẫn phải chá» tá»›i lúc thá»i tiết thuáºn lợi và tuần trăng lên, má»™t Ä‘iệp viên được thuyá»n máy đánh cá, loại quen thuá»™c trong khu vá»±c, Ä‘Æ°a tá»›i miá»n Bắc và o đầu tháng 4/1961.
Nam Ä‘iệp viên cặp bá» tại vùng núi đá vôi nhấp nhô ở Vịnh Hạ Long, phÃa đông cảng Hải Phòng và kế hoạch vạch sẵn bắt đầu vá»›i việc tìm kiếm nÆ¡i ngÆ°á»i thân trong gia đình Ä‘ang sinh sống trong vùng. CÅ©ng theo kế hoạch, Ä‘iệp viên nà y tuyển má»™ và i ngÆ°á»i địa phÆ°Æ¡ng nhằm giúp váºn hà nh máy phát tÃn hiệu vô tuyến RS-1 thá»i Thế chiến II.
Văn phòng CIA tại Sà i Gòn xác định phải mất nhiá»u tuần má»›i có thể nháºn được tÃn hiệu nếu Ä‘iệp viên không tìm được cá»™ng sá»± ở địa phÆ°Æ¡ng, nhÆ°ng trên thá»±c tế há» không phải chá» lâu. Vá»›i sá»± giúp đỡ của anh trai, Ä‘iệp viên nhanh chóng tìm được chá»— giấu máy phát tÃn hiệu radio trong rừng. Sau đó, há» phát Ä‘i thông Ä‘iệp đầu tiên trong tổng cá»™ng 23 tin sau nà y. Äây được xem là thông Ä‘iệp dà i nhất từ các Ä‘iệp vụ xâm nháºp và o miá»n Bắc VN do CIA thá»±c hiện trong suốt 5 năm.
Äến giữa tháng 6, Văn phòng CIA tại Sà i Gòn Ä‘á»™t nhiên không còn nháºn được tÃn hiệu từ Vịnh Hạ Long. Ngà y 17/6/1961, Lá»±c lượng An ninh nhân dân miá»n Bắc (PASF) bắt giữ Ä‘iệp viên nà y cùng anh trai vì tá»™i là m gián Ä‘iệp. Lá»— hổng bắt đầu từ việc má»™t dân chà i phát hiện ra chiếc xuồng nhá» giấu ở bá» biển được Ä‘iệp viên sá» dụng để di chuyển từ thuyá»n đánh cá và o bá». Trong cuá»™c tìm kiếm sau đó, PASF phát hiện ra nÆ¡i cất giấu tạm thá»i máy phát tÃn hiệu radio RS-1 của Ä‘iệp viên CIA.
Tiếp đó diá»…n ra cuá»™c tìm kiếm từng nhà , táºp trung và o các gia đình có mối quan hệ vá»›i miá»n Nam và chÃnh quyá»n thá»±c dân Pháp trÆ°á»›c đây. Thông tin từ hai ngÆ°á»i dân đã giúp nhanh chóng chấm dứt việc tìm kiếm. Má»™t dân là ng thông báo nhìn thấy ngÆ°á»i lạ sống trong ngôi nhà gần bãi biển, ngÆ°á»i lạ nà y từng ngoảnh mặt Ä‘i khi hai bên chạm mặt nhau trên Ä‘Æ°á»ng. NgÆ°á»i dân thứ hai nhìn thấy và i ngÆ°á»i từ ngôi nhà trên bãi biển đã sá» dụng má»™t chiếc bút bi - má»™t váºt dụng thá»i đó rất hiếm ở miá»n Bắc.
Trong 4 tháng tiếp đó, Văn phòng CIA tại Sà i Gòn và đối tác là Văn phòng Liên lạc Tổng thống (PLO) tiến hà nh thêm Ãt nhất 3 Ä‘iệp vụ Ä‘Æ¡n Ä‘á»™c xâm nháºp miá»n Bắc bằng Ä‘Æ°á»ng bá»™ hoặc Ä‘Æ°á»ng biển. Sá»± kỳ vá»ng và o những Ä‘iệp vụ nà y rất khiêm tốn vá»›i mục tiêu chÃnh là sá»± sống sót của Ä‘iệp viên.
TrÆ°á»›c khi chuyển giao nhiệm vụ cho Phái bá»™ Viện trợ quân sá»± Mỹ ở VN (MACSOG), trong 4 năm (1961-1964), CIA và các đồng sá»± từ chÃnh quyá»n Việt Nam Cá»™ng hòa (VNCH) đã tổ chức được 28 nhóm biệt kÃch xâm nháºp miá»n Bắc VN bằng hà ng không và đưá»ng biển.
Ngoà i ra, CIA còn tiến hà nh 8 Ä‘iệp vụ xâm nháºp khác bằng Ä‘Æ°á»ng biển và đưá»ng bá»™ Ä‘á»u do má»™t Ä‘iệp viên đảm nháºn. Cùng việc há»— trợ CIA, chÃnh quyá»n VNCH cÅ©ng tổ chức má»™t số nhóm biệt kÃch riêng để xâm nháºp miá»n Bắc.
Văn phòng CIA tại Sà i Gòn cho rằng trong số nà y chỉ có 5 nhóm (bao gồm 4 nhóm biệt kÃch nhảy dù) là có giá trị khi chuyển giao cho MACSOG, còn lại Ä‘á»u thất bại nặng ná». Tuy nhiên, kết quả hoạt Ä‘á»™ng bà máºt và thu tháºp tin tình báo của 5 nhóm trên cÅ©ng không có gì nổi báºt. Những ngÆ°á»i đẻ ra chÆ°Æ¡ng trình nà y nhiá»u lúc chỉ mong các Ä‘iệp viên sống sót để biện há»™ cho những ná»— lá»±c, sá»± mạo hiểm và chi phà đã bá» ra.
Kỳ 2
Nhiá»u Ä‘iệp viên do CIA huấn luyện bà i bản trong nhiá»u năm đã bị bắt hoặc bá» mạng tại miá»n Bắc Việt Nam (VN) chỉ vì những lý do tưởng nhÆ° rất Ä‘Æ¡n giản nhÆ° đói khát. Lá»±c lượng an ninh miá»n Bắc VN còn tÆ°Æ¡ng kế tá»±u kế sau má»™t số vụ bà máºt đón lõng biệt kÃch là m thất bại nhiá»u âm mÆ°u của CIA trong thá»i gian dà i.
Phản gián
Trong khi CIA vẫn đặt nhiá»u kỳ vá»ng và o chiến dịch bà máºt xâm nháºp miá»n Bắc, Hà Ná»™i được biết đã bắt đầu triển khai các hoạt Ä‘á»™ng phản gián má»™t cách cẩn trá»ng để tìm hiểu sá»± tháºt vá» các nhóm biệt kÃch của CIA và PLO.
Trở lại câu chuyện vá» má»™t máy bay dân sá»± là m nhiệm vụ tiếp tế cho nhóm Castor bị mất tÃch. Ngà y 1/7/1961, máy bay nà y và o má»™t sân bay của Việt Nam Cá»™ng hòa (VNCH), nhÆ°ng sau đó biến mất. Sau nà y CIA má»›i biết rằng chuyến bay tiếp tế ngà y 1/7 đã bị rÆ¡i ở miá»n Bắc VN. Hai thà nh viên của phi hà nh Ä‘oà n có thể biết rất Ãt thông tin vá» nÆ¡i há» bay đến. Tuy nhiên, phi công nằm trong số ngÆ°á»i sống sót và anh ta phải biết rõ nÆ¡i cần bay tá»›i và cả sứ mệnh của mình.
Ba ngÆ°á»i sống sót trong chuyến bay nà y phải ra trÆ°á»›c phiên tòa xét xá» công khai và o tháng 11/1961 ở miá»n Bắc. Những ngÆ°á»i sống sót thừa nháºn là m nhiệm vụ tiếp tế cho các hoạt Ä‘á»™ng nổi dáºy, nhÆ°ng khai rằng nÆ¡i hỠđến là má»™t địa Ä‘iểm xa xôi ở tỉnh Hòa Bình, cách xa vị trà mà nhóm Castor đã nhảy dù ở SÆ¡n La.
Sau vụ nà y, Ä‘Ã i phát thanh từ Hà Ná»™i phát thông Ä‘iệp vá»›i các dân tá»™c sống ở miá»n núi rằng hãy hợp tác vá»›i lá»±c lượng an ninh. Theo phân tÃch của CIA tại Sà i Gòn, Hà Ná»™i Ä‘ang triển khai chiến dịch rá»™ng lá»›n nhằm chống lại sá»± xâm nháºp, phá hoại từ các Ä‘iệp viên của chÃnh quyá»n Ngô Äình Diệm.
Äổ lá»—i cho... máy bay
Sau các sá»± kiện trên, CIA thừa nháºn các Ä‘iệp vụ xâm nháºp miá»n Bắc bằng Ä‘Æ°á»ng hà ng không chỉ có kết quả "hạn chế" và lý do duy nhất để tiếp tục theo Ä‘uổi chiến dịch là "chÆ°a có các biện pháp khác để đạt được mục tiêu". BÆ°á»›c sang năm 1962, CIA quyết định tạm ngừng chiến dịch biệt kÃch nhảy dù để triển khai các Ä‘iệp vụ xâm nháºp bằng Ä‘Æ°á»ng bá»™ và đưá»ng biển.
Theo Văn phòng CIA tại Sà i Gòn, việc tạm ngừng trên là để đòi há»i các loại máy bay phù hợp hÆ¡n. Tầm bay hạn chế của máy bay hai Ä‘á»™ng cÆ¡ C-47 buá»™c nó phải tiếp nhiên liệu tại Äà Nẵng trÆ°á»›c khi bay thẳng tá»›i vùng Tây Bắc VN. SÄ© quan CIA cho rằng việc mất máy bay tiếp tế cho nhóm Castor và o tháng 7/1961 má»™t phần cÅ©ng vì lý do trên. CIA tiến hà nh thảo luáºn vá»›i Lá»±c lượng không quân Mỹ để có được máy bay 4 Ä‘á»™ng cÆ¡ DC-4.
Trong khi đó sÄ© quan Nguyá»…n Cao Kỳ được giao trách nhiệm tuyển má»™ phi công để sẵn sà ng khi máy bay DC-4 tá»›i VNCH và o khoảng tháng 12/1961. NgÆ°á»i Mỹ trá»±c tiếp huấn luyện cho nhóm phi công ngÆ°á»i Việt để nâng cao kỹ năng bay thấp trong đêm. Cuối tháng 2/1962, sau nhiá»u tuần cân nhắc, CIA Ä‘i nÆ°á»›c cá» mạo hiểm tiếp theo khi cho nhóm Europa nhảy dù xuống má»™t ngôi là ng ở vùng Tây Bắc VN.
Ngà y 12/3/1962, Europa phát tÃn hiệu vá» Sà i Gòn thông báo "an toà n". Việc tiếp tế cho Europa sau đó không thà nh do mất tÃn hiệu liên lạc, nhÆ°ng Sà i Gòn cho rằng chỉ do thá»i tiết xấu. Äến đầu tháng 6/1962, CIA tại Sà i Gòn báo cáo vá»›i Tổng hà nh dinh rằng Europa vẫn an toà n. Khả năng "thà nh công" của Europa khuyến khÃch CIA tại Sà i Gòn tổ chức tiếp Ä‘iệp vụ tiếp tế cho nhóm biệt kÃch đầu tiên Castor dù vẫn bặt vô âm tÃn. Nguyá»…n Cao Kỳ cùng Ä‘á»™i bay của mình thá»±c hiện chuyến bay cuối cùng liên quan đến các Ä‘iệp vụ xâm nháºp miá»n Bắc của CIA.
Trong khi đó, má»™t Ä‘á»™i bay khác Ä‘iá»u khiển chiếc DC-4 bay tá»›i SÆ¡n La. Do gặp thá»i tiết xấu, chiếc SC-4 đâm và o núi, nhÆ°ng CIA tại Sà i Gòn cho rằng Hà Ná»™i không biết vụ việc trên nên nhóm Castor vẫn an toà n.
Äiệp viên chết đói
Tá»± huyá»…n hoặc vá» sá»± thà nh công của nhóm Europa, đầu năm 1962, CIA bắt đầu tăng cÆ°á»ng các Ä‘iệp vụ xâm nháºp miá»n Bắc VN qua lãnh thổ Là o. Ngà y 12/3, sau khi đã thám sát, CIA cho máy bay trá»±c thăng thả 4 thà nh viên nhóm Atlas xuống khu vá»±c thuá»™c lãnh thổ Là o, gần vá»›i tỉnh Nghệ An. Atlas tiến vá» má»™t ngôi là ng ở phÃa đông để tìm 2 linh mục được biết là có tÆ° tưởng chống Cá»™ng.
Sau 4 ngà y quan sát, Atlas bất ngá» chạm trán vá»›i má»™t cáºu bé. Ngay sau đó, lá»±c lượng quân sá»± địa phÆ°Æ¡ng xuất hiện khiến Atlas phải tháo chạy trở lại lãnh thổ Là o. Má»™t Ä‘iệp viên bị bắn chết và 1 tên khác bá» mạng vì giẫm phải mìn. Hai tên còn lại cố truyá»n tÃn hiệu vô tuyến để thông báo tình hình, nhÆ°ng cÅ©ng sá»›m bị bắt giữ. Phải tá»›i khi 2 tên nà y xuất hiện trÆ°á»›c phiên tòa xét xá» công khai, CIA má»›i biết rằng chúng đã rÆ¡i và o tay Lá»±c lượng An ninh nhân dân miá»n Bắc VN (PASF) từ ngà y 5/4/1962.
Ngà y 16/4/1962, nhóm biệt kÃch Remus gồm 6 thà nh viên ngÆ°á»i Thái Ä‘en nhảy dù xuống lãnh thổ Là o ở vị trà cách Äiện Biên Phủ 15 km vá» phÃa tây bắc. Do đồ ăn bị há»ng, Remus yêu cầu Văn phòng CIA tại Sà i Gòn cung cấp lại thá»±c phẩm và đã được đáp ứng ngay. Tuy nhiên, yêu cầu quá đáng của nhóm Ä‘iệp viên nhÆ° "thịt gà và vịt phải có mà u và ng tÆ°Æ¡i" của nhóm Ä‘iệp viên khiến quan chức CIA ở Mỹ bị sốc.
Tương kế, tựu kế
CIA cảm nháºn được sức ép ngà y cà ng tăng do chÆ°a đạt được bất kỳ thà nh quả nổi báºt nà o nên tiếp tục tăng cÆ°á»ng các Ä‘iệp vụ xâm nháºp. Äêm 17/5/1962, máy bay DC-4 Ä‘Æ°a 7 thà nh viên nhóm chuyên phá hoại Tourbillon nhảy dù xuống vị trà định sẵn cÅ©ng ở SÆ¡n La. Tourbillon không ngá» PASF đã đón lõng ở phÃa dÆ°á»›i và tháºm chà còn đốt lá»a để chỉ dẫn cho nhóm biệt kÃch nhảy dù trong khi chúng vẫn tưởng rằng đó là ám hiệu của nhóm Ä‘iệp viên đã xâm nháºp từ trÆ°á»›c.
Gió mạnh khiến Tourbillon nhảy dù trượt vị trÃ, nhÆ°ng vẫn nằm trong tầm kiểm soát của PASF. Con mồi đầu tiên là trợ lý của trưởng nhóm khi tên nà y Ä‘ang lò dò trèo xuống từ ngá»n cây và bị bắn gục bởi trÆ°á»›c đó đã nã súng và o lá»±c lượng Ä‘ang truy Ä‘uổi hắn. Những Ä‘iệp viên khác bị bao vây và bị bắt chỉ trong và i ngà y.
An ninh Bắc Việt che Ä‘áºy vụ đón lõng trong khi tiếp tục truy tìm máy phát tÃn hiệu vô tuyến của nhóm Tourbillon. Các tÃn hiệu không rõ rà ng mà an ninh Bắc Việt phát Ä‘i từ máy phát của nhóm biệt kÃch khiến CIA tại Sà i Gòn lầm tưởng rằng Tourbillon đã được đón tiếp bởi nhóm biệt kÃch trÆ°á»›c đó dù đã mất 1 thà nh viên trong má»™t vụ tai nạn. Äến ngà y 20/6, CIA vẫn Ä‘inh ninh rằng Tourbillon Ä‘ang thá»±c hiện các hoạt Ä‘á»™ng phá hoại.
Trong khi đó, ngà y 20/5, nhóm Eros nhảy dù xuống vùng núi cao ở tỉnh Thanh Hóa, sát biên giá»›i vá»›i Là o. Vụ xâm nháºp nà y dÆ°á»ng nhÆ° thoát được sá»± chú ý của PASF. Năm biệt kÃch ngÆ°á»i Mông (Là o), ngÆ°á»i Thái nhảy dù xuống khu vá»±c là nÆ¡i trú ngụ của cả hai dân tá»™c trên và hạ trại ở má»™t nÆ¡i kÃn đáo.
Kỳ 3
Hầu hết các Ä‘iệp vụ xâm nháºp miá»n Bắc Việt Nam được CIA tiến hà nh trong năm 1963 bằng nhiá»u phÆ°Æ¡ng cách. Do thất bại ngoà i sức tưởng tượng, CIA tháºm chà bắt đầu nghi ngá» má»™t số nhóm xâm nháºp và o miá»n Bắc VN trở thà nh Ä‘iệp viên hai mang. Thất bại nối tiếp thất bại, bắt đầu từ năm 1964, CIA buá»™c phải chuyển giao sứ mệnh xâm nháºp miá»n Bắc VN cho quân Ä‘á»™i Mỹ.
Ảnh hưởng của Hiệp định Geneva
Vá»›i việc Hiệp định Geneva có ảnh hưởng từ ngà y 6/10/1962, chÃnh quyá»n Mỹ muốn che Ä‘áºy hoạt Ä‘á»™ng tại miá»n Bắc VN. Tuy nhiên, CIA có được sá»± đồng thuáºn của Tổng thống (7/9/1962) trong việc tiếp tế cho 1 trong 4 nhóm vẫn còn hoạt Ä‘á»™ng - hoặc được tin là đang hoạt Ä‘á»™ng - tại miá»n Bắc VN. Sau ngà y 6/10, Nhà Trắng cho tạm ngừng tất cả "hà nh Ä‘á»™ng khiêu khÃch", bao gồm cả các cuá»™c tấn công phá hoại tháºm chà của những nhóm biệt kÃch Ä‘ang có mặt ở miá»n Bắc VN.
Trên thá»±c tế, và o những tháng cuối cùng của năm 1962, tháºm chà nếu không bị giá»›i hạn bởi các chÃnh sách háºu Hiệp định Geneva, CIA tại Sà i Gòn cÅ©ng đối mặt vá»›i khó khăn chồng chất, đặc biệt là thá»i tiết ở miá»n Bắc VN. Tháng 1/1963, nhóm Tarzan nhảy dù xuống đất Là o sau đó xâm nháºp qua biên giá»›i và o khu vá»±c gần Ä‘Æ°á»ng 12 của miá»n Bắc VN.
Ngay trÆ°á»›c đó, và o ngà y cuối cùng của năm 1962, Lyre, nhóm biệt kÃch đầu tiên do Sở ChÃnh trị và Nghiên cứu xã há»™i Phủ Tổng thống (SEPES) của Trần Kim Tuyến tà i trợ, cÅ©ng xâm nháºp và o bá» biển Bắc VN bằng thuyá»n. Tuy nhiên, hầu hết các nhóm biệt kÃch khác đã được huấn luyện sẵn sà ng, nhÆ°ng không có Ä‘á»™ng tÄ©nh gì.
Nhóm Lyre xâm nháºp và o vùng duyên hải gần Äèo Ngang, cách nÆ¡i diá»…n ra Ä‘iệp vụ Vulcan khoảng 25 km vá» phÃa bắc. Cuối tháng 1/1963 (4 tuần sau khi xâm nháºp), CIA tại Sà i Gòn không nháºn được bất kỳ thông Ä‘iệp nà o từ Lyre.
Trên thá»±c tế, 5 thà nh viên Lyre bị bắt tại chá»—, 2 tên khác chạy trốn xuống phÃa nam, nhÆ°ng và i ngà y sau cÅ©ng chịu chung số pháºn. Nhóm Tarzan có vẻ thà nh công hÆ¡n khi ba lần truyá»n được tÃn hiệu từ khu vá»±c gần Ä‘Æ°á»ng 12 dù không rõ rà ng. Hà Ná»™i thông báo công khai và o ngà y 29/5/1963 vá» việc nhóm biệt kÃch Lyre bị bắt.
Chiến dịch ba gá»ng kìm
Bất chấp Tổng hà nh dinh ở Mỹ gia tăng nghi ngá» vá» kết quả của các Ä‘iệp vụ đầu năm 1963, CIA tại Sà i Gòn sẵn sà ng cho má»™t chiến dịch tổng lá»±c theo kiểu ba gá»ng kìm nhằm phá hoại miá»n Bắc VN.
Äến tháng 4/1963, có tá»›i 48 nhóm biệt kÃch chỠđể nhảy dù, xâm nháºp bằng Ä‘Æ°á»ng biển, Ä‘Æ°á»ng bá»™ và o miá»n Bắc. Theo kế hoạch, 18 nhóm sẽ nhảy dù nếu yêu cầu cung cấp máy bay má»›i được đáp ứng; 11 nhóm khác sẽ và o bằng Ä‘Æ°á»ng biển; còn lại 17 nhóm vẫn chÆ°a xác định phÆ°Æ¡ng cách.
Äầu tháng 4/1963, nhóm Pegasus nhảy dù xuống miá»n Bắc. Thông tin ban đầu cho biết có tá»›i 4 Ä‘iệp viên bị thÆ°Æ¡ng do nhảy trúng ngá»n cây. Ngà y 13/4, CIA tại Sà i Gòn cho nhóm biệt kÃch 6 tên ngÆ°á»i miá»n núi đổ bá»™ xuống vùng núi cách Hà Ná»™i 75 km vá» phÃa đông bắc. Mục tiêu của nhóm nà y là tuyến Ä‘Æ°á»ng sắt từ Hà Ná»™i chạy tá»›i Trung Quốc.
CÅ©ng nhÆ° trÆ°á»›c đây, hai nhóm Ä‘iệp viên nà y Ä‘á»u mất tÃch hoặc biết rõ đã bị bắt, nhÆ°ng Ä‘iá»u kỳ lạ là CIA tại Sà i Gòn không Ä‘iá»u tra lý do thất bại mà lại đẩy mạnh hÆ¡n nữa các đợt xâm nháºp má»›i. Tháng 6, Hà Ná»™i cho biết nhóm Pegasus Ä‘ang “bóc lịch†trong tù.
Tháng 5, CIA cho 3 nhóm nhảy dù xuống miá»n Bắc, nhÆ°ng chỉ có Jason đáp xuống mặt đất ngà y 14. Máy bay chở hai nhóm khác (trong đó có nhóm Europa gây nhiá»u rắc rối sau nà y) phải quay trở lại do thá»i tiết xấu và gặp rắc rối vá» kỹ thuáºt. Phi công báo cáo, dù của tất cả thà nh viên Jason đã mở, nhÆ°ng nhóm nà y cÅ©ng mất liên lạc.
Hai tuần đầu của tháng 6, hai máy bay DC-4 của CIA thả 7 nhóm Ä‘iệp viên xuống miá»n Bắc. Hai nhóm đổ bá»™ xuống vùng núi cao có thể nhìn xuống sông Hồng và mục tiêu là tuyến Ä‘Æ°á»ng sắt phÃa Tây Bắc. Má»™t được giao nhiệm vụ tấn công cầu và má» than ở phÃa bắc Hải Phòng.
Theo kế hoạch, hai nhóm khác sẽ tấn công các cầu dá»c Ä‘Æ°á»ng số 1. Hai nhóm còn lại lẩn khuất dá»c Ä‘Æ°á»ng số 7 và 12 dẫn sang Là o. Chỉ có 1 trong 7 nhóm trên liên lạc vá»›i Sà i Gòn và thông báo an toà n sau 10 ngà y nhảy dù xuống. Nhóm Bell bị bắt sau 3 ngà y xâm nháºp
Äiệp viên hai mang
Tháng 6, CIA tiến hà nh thêm nhiá»u Ä‘iệp vụ nhảy dù và xâm nháºp bằng Ä‘Æ°á»ng biển khác, nhÆ°ng tỉ lệ thà nh công gần nhÆ° bằng không. Lý do thất bại được CIA tại Sà i Gòn báo cáo vá» Tổng hà nh dinh má»™t cách Ä‘Æ¡n giản rằng vì thá»i tiết xấu và phÆ°Æ¡ng tiện kỹ thuáºt không váºn hà nh tốt. Ngoà i việc xâm nháºp, các đợt tiếp tế của CIA thá»i gian nà y cÅ©ng thất bại thảm hại và lại được giải thÃch là do thá»i tiết xấu hoặc phi công không tìm được vị trà của các nhóm nhảy dù trÆ°á»›c đó.
BÆ°á»›c và o năm 1963, CIA được cung cấp hà ng loạt máy bay hiện đại C-123 và DC-4 để phục vụ tốt hÆ¡n cho Ä‘iệp vụ nhảy dù, tiếp tế, nhÆ°ng kết quả dÆ°á»ng nhÆ° tồi tệ hÆ¡n. Ngà y 2/7, máy bay C-123 Ä‘Æ°a nhóm Giant nhảy dù xuống vùng núi phÃa tây thà nh phố Vinh.
Ngà y 4/7, máy bay DC-4 thả nhóm Packer xuống nhằm phá hoại tuyến Ä‘Æ°á»ng sắt Tây Bắc và sau đó Ä‘Æ°a nhóm Europa tá»›i địa Ä‘iểm khác ở gần Hà Ná»™i. Chiếc DC-4 có tầm bay xa hÆ¡n, được trang bị hệ thống định vị hiện đại và cả thiết bị tránh sá»± phát hiện của raÄ‘a chở nhóm Europa không bao giá» quay trở lại Sà i Gòn.
Do không có phản ứng nà o từ Hà Ná»™i, CIA tại Sà i Gòn kết luáºn chiếc DC-4 không bị lá»±c lượng phòng không miá»n Bắc Việt Nam bắn hạ mà va và o núi cao khi bay ở tầm thấp.
Lại tá»± huyá»…n hoặc vá» khả năng vượt trá»™i của loại máy bay má»›i có thể tránh được má»i nguy hiểm từ dÆ°á»›i mặt đất, CIA không ngá» rằng miá»n Bắc VN di chuyển 10 Ä‘Æ¡n vị phòng không tá»›i khu vá»±c mà nhóm Europa từng nhảy dù xuống. Giữa tháng 8/1963, chiếc C-123 là m nhiệm vụ tiếp tế cho nhóm Europa bất ngá» bị pháo phòng không của ta tấn công. CÆ¡ trưởng của chiếc C-123 nà y may mà thoát được. Sau đó bị chấn thÆ°Æ¡ng tâm lý nặng vá» vụ suýt chết trên.
Â
Hạnh Diễm (lược dịch) 12:40, 14/05/2009
http://antg.cand.com.vn
|