Vietnamese-VNFrench (Fr)简体中文English (United Kingdom)

Khoa Lịch Sử
Bạn biết quá khứ, bạn hiểu hiện tại, bạn tiên đoán tương lai
 

 
Trang Chủ ÄỌC BÃO GIÚP BẠN VIỆT NAM CẬN ÄẠI NgÆ°á»i Cá»™ng sản tham gia sáng lập Äảng
NgÆ°á»i Cá»™ng sản tham gia sáng lập Äảng PDF Imprimer Envoyer
Mercredi, 15 Décembre 2010 07:46

Nhân ká»· niệm 80 năm Ngày thành lập Äảng Cá»™ng sản Việt Nam (3/2/1930 - 3/2/2010)

8:25, 04/02/2010

Nhà cách mạng Trịnh Äình Cá»­u.

Theo lá»i bà Nguyá»…n Thị Lệ và tÆ° liệu còn lÆ°u giữ tại gia đình thì đầu tháng 2/1930, ông Trịnh Äình Cá»­u và Nguyá»…n Äức Cảnh đại diện cho Äông DÆ°Æ¡ng Cá»™ng sản Äảng bí mật sang HÆ°Æ¡ng Cảng Trung Quốc dá»± Há»™i nghị thành lập Äảng Cá»™ng sản Äông DÆ°Æ¡ng. Bà Lệ cho biết, há»™i nghị sáp nhập các tổ chức cá»™ng sản thành lập Äảng Cá»™ng Sản Việt Nam có mặt các ông Trịnh Äình Cá»­u, Nguyá»…n Äức Cảnh (Äông DÆ°Æ¡ng Cá»™ng sản Äảng), Nguyá»…n Thiện, Châu Văn Liêm (An Nam Cá»™ng sản Äảng).
Năm 1925, bà Nguyá»…n Thị Lệ tròn 16 tuổi, rá»i mảnh đất SÆ¡n Tây xuống Hà Ná»™i há»c TrÆ°á»ng SÆ° phạm. Vốn là má»™t cô gái xinh đẹp, thông minh, bà Lệ kết thân vá»›i 2 ngÆ°á»i bạn gái gốc Hà Ná»™i là Trịnh Thị Tuyên và Lê Thị Chắt cùng há»c má»™t trÆ°á»ng. Hồi ấy há»c ở TrÆ°á»ng SÆ° phạm là phải ở ná»™i trú, cả 3 chị em bắt đầu làm quen vá»›i phong trào đấu tranh chống thá»±c dân Pháp của nhân dân và há»c sinh, sinh viên Hà Ná»™i.
Bà Lệ kể lại rằng: "Hai chị ấy thÆ°Æ¡ng tôi lắm. Mấy chị em vá»› được quyển "Chiêu hồn nÆ°á»›c" thì mừng vô cùng, rủ nhau vào nhà tắm, bật Ä‘iện Ä‘á»c trá»™m cho nhau nghe từng trang má»™t. Thế rồi, tình cảm yêu nÆ°á»›c thÆ°Æ¡ng nòi cứ dâng lên, thôi thúc chúng tôi tìm đến cách mạng. Năm 1925, nhà chí sÄ© yêu nÆ°á»›c Phan Chu Trinh mất, chúng tôi xuống Ä‘Æ°á»ng tham gia lá»… để tang ông, vì thế mà tôi bị Ä‘uổi há»c. Lại khăn gói vá» quê, nhÆ°ng cÅ©ng tá»± lúc này, tinh thần đấu tranh cách mạng trong tôi bắt đầu rõ rệt, dâng đầy...".
Bà Lệ phải vá» quê, thế rồi sau đó hai bà Trịnh Thị Tuyên, Lê Thị Chắt trèo tÆ°á»ng bá» há»c tìm Ä‘Æ°á»ng lên SÆ¡n Tây, rủ bà Lệ Ä‘i tìm cách mạng. Cả 3 chị em xuống Hà Ná»™i. Rất may thá»i gian này, bà Tuyên biết được ngÆ°á»i anh rể của mình là Trịnh Văn Huyến tham gia trong tổ chức Thanh niên Cách mạng đồng chí Há»™i (TNCMÄCH), nên thay mặt cả 3 ngÆ°á»i đỠđạt nguyện vá»ng xin làm việc cho Há»™i. Anh Huyến hứa sẽ báo cáo xin chỉ thị, nhÆ°ng dặn phải tuyệt đối giữ bí mật.
Năm 1927, Nguyá»…n Thị Lệ làm Ä‘Æ¡n xin được kết nạp vào tổ chức TNCMÄCH. Vì đã qua thá»­ thách, anh Trịnh Văn Huyến đồng ý tiếp nhận, nhÆ°ng anh nói "Con gái làm cách mạng phải thoát ly, có lúc Ä‘i xa, liệu cô có dám không?". Nguyá»…n Thị Lệ vui sÆ°á»›ng nói: "Mấy năm nay em má»›i tìm được các anh. Em đã lá»±a chá»n, em chấp nhận má»i vất vả hy sinh".
Biết đây là thá»i Ä‘iểm quan trá»ng nhất của cuá»™c Ä‘á»i mình, Nguyá»…n Thị Lệ quay vá» SÆ¡n Tây, xin phép bố mẹ cho thoát ly hẳn vá» Hà Ná»™i để hoạt Ä‘á»™ng. Nhà có 3 chị em gái, bà Lệ dặn 2 em: "Sau này chị có Ä‘i đâu xa, không có Ä‘iá»u kiện chăm sóc được bố mẹ, nhá» 2 em thay chị chăm sóc". Hai em gái tiá»…n chị Ä‘i, khóc suốt quãng Ä‘Æ°á»ng. Há» hiểu lá» má» rằng, chị cả Ä‘ang dấn thân vào chốn hiểm nguy nào đó, nhÆ°ng rất đẹp, rất nghÄ©a hiệp, cao cả.
Năm 1927, bà Nguyá»…n Thị Lệ, cùng vá»›i bà Tuyên, bà Chắt được nhận vào TNCMÄCH. Lúc này bà Lệ vừa tròn 18 tuổi, được giao nhiệm vụ liên lạc. Hoạt Ä‘á»™ng trong tổ chức TNCMÄCH má»™t thá»i gian, Nguyá»…n Thị Lệ gặp các đồng chí Trịnh Äình Cá»­u, Nguyá»…n Äức Cảnh, Äá»— Ngá»c Du là những thanh niên trí thức hoạt Ä‘á»™ng hăng hái trong tổ chức ở Hà Ná»™i.
Và tháng 3/1929 tại số nhà 5D phố Hàm Long, Hà Ná»™i, các đồng chí Trịnh Äình Cá»­u, Ngô Gia Tá»±, Trần Văn Cung, Äá»— Ngá»c Du, Nguyá»…n Äức Cảnh, DÆ°Æ¡ng Hạc Äính, VÅ© Tuân đã quyết định thành lập Chi bá»™ Cá»™ng sản. Äây là Chi bá»™ Cá»™ng sản đầu tiên ở Việt Nam gồm 7 đồng chí từng sinh hoạt trong tổ chức TNCMÄCH. Chi bá»™ đã chủ trÆ°Æ¡ng vận Ä‘á»™ng thành lập má»™t Äảng Cá»™ng sản thay thế tổ chức TNCMÄCH để lãnh đạo cách mạng Việt Nam.
Ngày 27/6/1929, tại nhà 312 phố Khâm Thiên, Hà Ná»™i, đại biểu các tổ chức cÆ¡ sở Äảng ở miá»n Bắc đã quyết định thành lập Äông DÆ°Æ¡ng Cá»™ng sản Äảng, thông qua tuyên ngôn, Ä‘iá»u lệ của Äảng, quyết định xuất bản Báo Búa Liá»m - cÆ¡ quan ngôn luận của Äảng và cá»­ ra Ban Chấp hành Trung Æ°Æ¡ng Äảng. Vốn đã thá»­ thách, được giá»›i thiệu cẩn thận, bà Lệ được Chi bá»™ Äông DÆ°Æ¡ng Cá»™ng sản Äảng kết nạp vào tổ chức và được cá»­ tiếp tục làm nhiệm vụ liên lạc kiêm công tác bảo vệ.
Lúc này, Chi bá»™ Äông DÆ°Æ¡ng Cá»™ng sản Äảng sá»­ dụng ngôi nhà 90 Bông Nhuá»™m, Hà Ná»™i làm trụ sở bí mật chỉ đạo phong trào. Äây là ngôi nhà biệt thá»± của má»™t vợ chồng ngÆ°á»i Pháp, làm việc tại Ban Tài chính, có căn hầm bí mật ở tầng má»™t. Anh Bân là ngÆ°á»i nấu ăn cho gia đình ngÆ°á»i Pháp này và cÅ©ng là ngÆ°á»i có cảm tình vá»›i cách mạng. Bà Lệ đóng vai ngÆ°á»i em gái, hàng ngày sống công khai để liên lạc. Còn dÆ°á»›i căn hầm bí mật thÆ°á»ng xuyên có mặt các đồng chí Trịnh Äình Cá»­u, Nguyá»…n Äức Cảnh, Äá»— Ngá»c Du… Và cÅ©ng bắt đầu từ đây mối tình giữa nhà cách mạng Trịnh Äình Cá»­u và Nguyá»…n Thị Lệ nảy nở.
Nhà cách mạng Trịnh Äình Cá»­u là con thứ 5 trong gia đình có 9 anh em của ông bà Tú Mẫn. Theo tÆ° liệu của gia đình thì ông Tú Mẫn xÆ°a há»c hành Ä‘á»— đạt, có thá»i gian đã ra làm quan trong chế Ä‘á»™ Pháp thuá»™c. Bà Tú Mẫn làm nghá» buôn tÆ¡ lụa Hà Äông, có nhà ở 61 phố Hàng Äào, Hà Ná»™i và có cá»­a hàng bán tÆ¡ lụa. Ông Tú Mẫn tuy làm quan, nhÆ°ng rất căm ghét thá»±c dân Pháp. Sau này ông thôi làm quan, vá» mở lá»›p dạy há»c. Hai ông bà dồn tất cả tiá»n của cho con cái ăn há»c, nhá» thế mà Trịnh Äình Cá»­u thi Ä‘á»— vào TrÆ°á»ng Bưởi Hà Ná»™i cùng lá»›p vá»›i đồng chí Ngô Gia Tá»±. NhÆ°ng càng há»c, lá»›p thanh niên nhÆ° Trịnh Äình Cá»­u, Nguyá»…n Äức Cảnh, Ngô Gia Tự  càng nuôi chí giành Ä‘á»™c lập tá»± do cho đất nÆ°á»›c.
Năm 1927, Trịnh Äình Cá»­u đã bí mật sang Trung Quốc dá»± lá»›p huấn luyện vá» lý luận do Bác Hồ phụ trách. Vì thế các ông đã hiểu và có kiến thức bÆ°á»›c đầu vá» con Ä‘Æ°á»ng cách mạng, vá» lý luận chủ nghÄ©a Cá»™ng sản nên khi quyết định thành lập Chi bá»™ Cá»™ng sản đầu tiên ở Bắc kỳ (1929) thì cÅ©ng đồng thá»i ra cả luận cÆ°Æ¡ng chính trị.
Theo lá»i bà Nguyá»…n Thị Lệ và tÆ° liệu còn lÆ°u giữ tại gia đình thì đầu tháng 2 năm 1930, ông Trịnh Äình Cá»­u và Nguyá»…n Äức Cảnh đại diện cho Äông DÆ°Æ¡ng Cá»™ng sản Äảng bí mật sang HÆ°Æ¡ng Cảng Trung Quốc dá»± Há»™i nghị thành lập Äảng Cá»™ng sản Äông DÆ°Æ¡ng. Bà Lệ cho biết, há»™i nghị sáp nhập các tổ chức cá»™ng sản thành lập Äảng Cá»™ng Sản Việt Nam có mặt các ông Trịnh Äình Cá»­u, Nguyá»…n Äức Cảnh (Äông DÆ°Æ¡ng Cá»™ng sản Äảng), Nguyá»…n Thiện, Châu Văn Liêm (An Nam Cá»™ng sản Äảng). Hiện gia đình bà vẫn lÆ°u giữ bức ảnh chụp 4 đại biểu trên.
Sau khi kết thúc Há»™i nghị lịch sá»­ này, các đại biểu vá» nÆ°á»›c đã tích cá»±c thá»±c hiện kế hoạch hợp nhất cÆ¡ sở Äảng ở trong nÆ°á»›c, lập ra Ban Chấp hành Trung Æ°Æ¡ng lâm thá»i của Äảng, gồm 7 ủy viên. Äó là Trịnh Äình Cá»­u, Trần Văn Lan, Nguyá»…n Phong Sắc, Nguyá»…n Văn Há»›i, Hoàng Quốc Việt, Phạm Hữu Lầu, LÆ°u Lập Äạo, do Trịnh Äình Cá»­u đứng đầu. Tiếp đến là các xứ ủy cÅ©ng được thành lập.
Sau ngày thành lập Äảng, má»™t thá»i gian, bà Nguyá»…n Thị Lệ được giao nhiệm vụ đón đồng chí Trần Phú từ Liên Xô trở vá» Hà Ná»™i. Äược giá»›i thiệu đồng chí Trần Phú là ngÆ°á»i cá»™ng sản trẻ tuổi, rất thông minh, được đào tạo cÆ¡ bản ở đất nÆ°á»›c của Lênin vÄ© đại, bà Nguyá»…n Thị Lệ rất vui, đồng thá»i rất lo lắng để làm sao bảo vệ được đồng chí mình trÆ°á»›c hàng ngàn cặp mắt cú vá» của mật thám Pháp. Äến năm 2000, bà Lệ vẫn còn nhá»› hình ảnh của đồng chí Trần Phú mặc áo the, Ä‘á»™i khăn xếp, tuy xa nÆ°á»›c đã lâu nhÆ°ng hoà hợp rất nhanh vào nhịp sống phố phÆ°á»ng Hà Ná»™i; Äồng chí Trần Phú làm việc dÆ°á»›i tầng hầm của nhà 90 phố Bông Nhuá»™m cùng vá»›i các đồng chí Trịnh Äình Cá»­u, Nguyá»…n Äức Cảnh.
Äầu năm 1931, bà Nguyá»…n Thị Lệ được cá»­ xuống Hải Phòng để đón đồng chí Lê Duẩn từ Nam bá»™ ra theo chỉ thị của Trung Æ°Æ¡ng. Äồng chí Trịnh Äình Cá»­u cùng xuống Hải Phòng nhập Ä‘oàn vá»›i đồng chí Lê Duẩn để chuẩn bị cùng sang Trung Quốc. Bà Lệ đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, đón đồng chí Lê Duẩn vá» cÆ¡ quan bí mật của Äảng ở phố Cầu Äất, Hải Phòng.
Hôm đó đồng chí Lê Duẩn còn tế nhị nằm dÆ°á»›i đất, nhÆ°á»ng chiếc giÆ°á»ng duy nhất cho vợ chồng ngÆ°á»i Bí thÆ° lâm thá»i của Äảng. Thế nhÆ°ng, 3 ngày sau, do có tên phản bá»™i chỉ Ä‘iểm, mật thám Pháp phát hiện bắt má»™t lúc cả Trịnh Äình Cá»­u, Lê Duẩn và Nguyá»…n Thị Lệ… Trên Ä‘Æ°á»ng giải Ä‘i, bá»n mật thám lu loa lừa dối ngÆ°á»i Ä‘i Ä‘Æ°á»ng rằng "đây là những tên tù hình sá»±"; Nhìn những ánh mắt nghi hoặc của nhân dân, bà Nguyá»…n Thị Lệ la to lên: "Äồng bào Æ¡i, chúng tôi là những ngÆ°á»i yêu nÆ°á»›c, đồng bào hãy đứng lên đánh Ä‘uổi thá»±c dân Pháp" và nhân dân đã hiểu, nhiá»u bà con nhìn chúng tôi vá»›i ánh mắt đầy thiện cảm". Bá»n chúng giam ông Trịnh Äình Cá»­u và bà Nguyá»…n Thị Lệ ở nhà giam Há»a Lò, Hà Ná»™i.
CÅ©ng nhÆ° phu quân, ngÆ°á»i nữ liên lạc đầu tiên của Äảng Nguyá»…n Thị Lệ, trong những năm bị giam cầm ở Há»a Lò vẫn giữ trá»n vẹn khí tiết của ngÆ°á»i cá»™ng sản. Càng thÆ°Æ¡ng nhá»› phu quân bao nhiêu, bà lại càng kiên trung vá»›i Äảng, giữ trá»n lá»i thá» vá»›i Äảng bấy nhiêu. Trong tù, bà Nguyá»…n Thị Lệ sinh má»™t ngÆ°á»i con. Äể giữ trá»n khí tiết vá»›i cách mạng, bà phải đứt ruá»™t gá»­i con ra ngoài.
NhÆ°ng chỉ má»™t thá»i gian ngắn sau đó, mẹ chồng vào thăm con dâu Ä‘au xót thông báo vá»›i con rằng: Cháu đích tôn bị thất lạc. NgÆ°á»i mẹ trẻ Nguyá»…n Thị Lệ Ä‘au nhÆ° đứt từng khúc ruá»™t. 2 năm trÆ°á»›c (1929) bà cÅ©ng từng sinh má»™t cháu trai đầu lòng. Vì hoạt Ä‘á»™ng cách mạng, bà phải cắn răng gá»­i con nhá» má»™t cÆ¡ sở cách mạng ở tỉnh Hải DÆ°Æ¡ng nuôi há»™. Sau cách mạng Tháng Tám, bà được tin con trai đầu lòng cÅ©ng bị mất…
Năm 1936, bà Nguyá»…n Thị Lệ được ra tù, hai vợ chồng được gặp nhau. Mãi đến lúc này, hai ngÆ°á»i má»›i quyết định tổ chức đám cÆ°á»›i đàng hoàng tại Hà Ná»™i theo phong tục dân tá»™c.
Vợ chồng bà Ä‘á»u là những chiến sỹ cá»™ng sản tiá»n bối đã cống hiến cả tuổi thanh xuân vì Ä‘á»™c lập dân tá»™c. Tôi nhá»› lá»i bà tâm sá»± năm 2000 ấy: "Cuá»™c Ä‘á»i hoạt Ä‘á»™ng cách mạng của vợ chồng tôi cÅ©ng bình thÆ°á»ng nhÆ° bao chiến sỹ cá»™ng sản khác các cháu ạ!"

Hồng Thái
http://ca.cand.com.vn/vi-VN/binhyencuocsong/ghichep/2010/2/158725.cand

 


 Äăng Nhập 




bogddt 1275359403_Portfolio 1275359468_Book 1275359498_adept_installer  hanhchinh
Tuyển Sinh
 Tuyển Dụng
 Giáo Trình
 ThÆ° Viện Phần Má»m
Góc Cao Há»c