8:00, 23/01/2009
|
Tượng Vua Quang Trung ở gò Äống Äa, Hà Ná»™i.
|
|
Äã hÆ¡n 200 năm sau ngà y Hoà ng đế Quang Trung mất, nhÆ°ng lăng má»™ của ông ở đâu vẫn là má»™t bà ẩn lịch sá». Giải mã bà ẩn nà y, Ä‘Æ°Æ¡ng nhiên và trÆ°á»›c hết là trách nhiệm của các nhà sá» há»c. NhÆ°ng rất lạ là suốt hà ng chục năm lại đây, những ngÆ°á»i thá»±c sá»± táºn tâm vá»›i việc nà y lại là những ngÆ°á»i “ngoại đạoâ€. Há» là má»™t số nhà văn, nhà thÆ¡, nhà báo, giáo viên. Dù mục Ä‘Ãch có khác nhau nhÆ°ng tất cả Ä‘á»u và o cuá»™c vá»›i má»™t sá»± hà o hứng đáng nể. Tháºm chà có ngÆ°á»i say mê đến mức bị coi là láºp dị. NgÆ°á»i “ngoại đạo†và o cuá»™c Ông Nguyá»…n Äắc Xuân là ngÆ°á»i Thừa Thiên - Huế, nay đã ở cái tuổi “thất tháºp cổ lai hyâ€. Ông là nhà văn, nhà báo chuyên nghiệp, từng nhiá»u năm là m Phó tổng biên táºp Tạp chà Sông HÆ°Æ¡ng, Trưởng văn phòng đại diện Báo Lao Ä‘á»™ng tại miá»n Trung. Viết văn, là m báo là công việc tay phải nhÆ°ng Nguyá»…n Äắc Xuân lại nổi tiếng nhiá»u hÆ¡n trong danh nghÄ©a của má»™t nhà Huế há»c chuyên cung cấp cho Ä‘á»™c giả những thông tin tÆ° liệu quý vá» Huế và các triá»u đại nhà Nguyá»…n. Công trình nghiên cứu vá» lăng má»™ Vua Quang Trung có lẽ là công trình hao tốn nhiá»u công sức và đam mê nhất trong suốt cuá»™c Ä‘á»i ông. NhÆ° đã nói, Nguyá»…n Äắc Xuân vốn là má»™t nhà văn, nhà báo. CÅ©ng có thể vì thế nên việc ông Ä‘i sâu nghiên cứu giải mã bà ẩn lăng má»™ Vua Quang Trung cÅ©ng xuất phát từ những căn cứ nghe rất lãng mạn. Số là trong lúc tiếp xúc vá»›i bà i thÆ¡ “Cảm hoà i†của Ngô Thì Nháºm, Nguyá»…n Äắc Xuân lÆ°u ý đến câu cuối bà i thÆ¡: “Äan DÆ°Æ¡ng cung Ä‘iện nháºt tam thu†(Trông vá» Ä‘iện Äan DÆ°Æ¡ng má»™t ngà y coi bằng ba thu) được Ngô Thì Nháºm chú thÃch: “Cung Ä‘iện Äan DÆ°Æ¡ng là sÆ¡n lăng phụng chứa bảo y tiên hoà ng taâ€. Khi Vua Quang Trung mất, Ngô Thì Nháºm - Bá»™ Binh thượng thÆ° thá»i Tây SÆ¡n - là ngÆ°á»i được triá»u đình cá» sang Trung Quốc báo tang và cầu phong cho Vua Cảnh Thịnh, vì được Trung Quốc đón tiếp trá»ng thị nên Ngô Thì Nháºm cảm Ä‘á»™ng nghÄ© đến công Æ¡n Vua Quang Trung mà viết bà i thÆ¡ nà y. Theo Nguyá»…n Äắc Xuân, câu chú thÃch vá» Cung Ä‘iện Äan DÆ°Æ¡ng là má»™t tÆ° liệu lịch sá» vô giá, cho chúng ta biết Vua Quang Trung có má»™t cung Ä‘iện tên là Äan DÆ°Æ¡ng ở vùng núi sâu; vá» sau cung Ä‘iện nà y được sá» dụng là m lăng cho Vua Quang Trung nên gá»i là SÆ¡n Lăng. Có lẽ ở nÆ°á»›c ta chÆ°a từng có ai dùng thÆ¡ ca để giải mã má»™t Ä‘iá»u bà ẩn và o báºc nhất của lịch sá» nÆ°á»›c nhà nhÆ° trÆ°á»ng hợp của Nguyá»…n Äắc Xuân. Còn vì sao khẳng định cung Ä‘iện Äan DÆ°Æ¡ng ở ấp Bình An thuá»™c phÆ°á»ng TrÆ°á»ng An, TP Huế, cụ thể hÆ¡n là ở gần chùa Thiá»n Lâm, cÅ©ng được Nguyá»…n Äắc Xuân giải thÃch là xuất phát từ má»™t câu chú thÃch trong má»™t bà i thÆ¡ của Phan Huy Ãch cho biết, Phan Huy Ãch đã trá» trong má»™t ngôi chùa để là m việc vá»›i Thái sÆ° Bùi Äắc Tuyên ở chùa Thiá»n Lâm và “bá»n tiểu giám giữ lăng thÆ°á»ng đến hầu rượuâ€. Chùa Thiá»n Lâm ở ấp Bình An, phÃa nam sông HÆ°Æ¡ng, phÃa bắc Ä‘Ã n Nam Giao thuá»™c TP Huế bây giá». Toà n bá»™ công sức nghiên cứu của Nguyá»…n Äắc Xuân ban đầu được táºp hợp lại trong cuốn sách “Äi tìm Lăng má»™ Vua Quang Trung†đã được Viện Sá» há»c xuất bản năm 1992. Cuốn sách đã gây không Ãt tranh cãi. NhÆ°ng cuốn sách nà y lại được rất nhiá»u cán bá»™ ở Viện Khảo cổ, Viện Sá» há»c, Sở Văn hóa - Thông tin Bình Trị Thiên (cÅ©) đồng tình và chia sẻ bằng việc hứa sẽ tiến hà nh ngay má»™t cuá»™c khai quáºt theo các thông tin của ông để xác định chÃnh xác có phải lăng má»™ Vua Quang Trung ở đó hay không? Không nản chÃ, Nguyá»…n Äắc Xuân tiếp tục lao và o nghiên cứu vá»›i tâm ý: “Tìm được Cung Ä‘iện Äan DÆ°Æ¡ng thì cÅ©ng đã là tặng váºt vô giá cho lịch sá» Việt Nam rồiâ€. Sau bao nhiêu công sức lao khó lẫn tốn kém tiá»n bạc, tháng 10/2007 ông cho xuất bản tiếp cuốn “Äi tìm dấu tÃch Cung Ä‘iện Äan DÆ°Æ¡ng - SÆ¡n Lăng của Hoà ng đế Quang Trungâ€. Cuốn sách dà y 416 trang in được nhà văn Nguyá»…n Khắc Phê giá»›i thiệu là Nguyá»…n Äắc Xuân đã tung hết “bảo bối†cho láºp luáºn của mình. Vá»›i cuốn sách nà y, có thể nói ông đã thá»±c sá»± trở thà nh má»™t ngÆ°á»i “ngoại đạo†có nghiên cứu quy mô nhất, mất nhiá»u công sức và thá»i gian nhất nÆ°á»›c trong việc tìm kiếm lăng má»™ Vua Quang Trung. Tuy nhiên, không vì thế mà chúng ta đã vá»™i khẳng định ngay rằng Nguyá»…n Äắc Xuân đã giải mã được bà ẩn lịch sá» nà y. Bởi cho dù những láºp luáºn của Nguyá»…n Äắc Xuân Ä‘á»u đúng thì sá»± tháºt vẫn còn nằm sâu dÆ°á»›i lòng đất. Không có má»™t cuá»™c khai quáºt đúng nghÄ©a thì giả thuyết vẫn chỉ là giả thuyết; còn có khai quáºt và lúc nà o khai quáºt thì vẫn chÆ°a có ai trả lá»i.
|
Cuốn "Äi tìm dấu tÃch cung Ä‘iện Äan DÆ°Æ¡ng-SÆ¡n Lăng của Hoà ng đế Quang Trung" - Công trình tâm huyết của Nguyá»…n Äắc Xuân.
|
Niá»m Ä‘am mê của các nhà giáo Trần Viết Äiá»n là má»™t trong những sinh viên giá»i nên sau khi tốt nghiệp Äại há»c SÆ° phạm Huế đã được giữ lại trÆ°á»ng là m cán bá»™ giảng dạy. Dạy toán nhÆ°ng thà nh công nhất của anh lại nằm ở việc nghiên cứu váºt lý. Nếu cứ giảng dạy và nghiên cứu bình thÆ°á»ng, có lẽ bây giá» anh đã đứng và o hà ng cây Ä‘a cây Ä‘á» của Ä‘á»™i ngÅ© giảng viên Äại há»c SÆ° phạm Huế. Bởi Ãt ra thì anh cÅ©ng đã từng là m ngỡ ngà ng bao nhiêu đồng nghiệp khi công bố hai công trình nghiên cứu khoa há»c vỠ“Siêu nguyên tá» electron-nÆ¡trino và Ná»a nhóm EgxNo†để mô tả sá»± thống nhất hạt cÆ¡ bản và cá»™ng hưởng. NhÆ°ng gần nhÆ° là má»™t định mệnh, Trần Viết Äiá»n bất ngá» rẽ ngoặt niá»m Ä‘am mê nghiên cứu khoa há»c tá»± nhiên sang việc nghiên cứu lịch sá», cụ thể là tìm kiếm lăng má»™ Vua Quang Trung. Anh đã lao và o nghiên cứu và đam mê đến Ä‘á»™ tà n kiệt sinh lá»±c, vợ con gia đình lắm phen lao Ä‘ao.           20 năm lao tâm khổ tứ, Trần Viết Äiá»n đã trả má»™t cái giá không há» rẻ. Bạn bè ở Huế kể rằng cho đến lúc anh “giáºt mình sá»±c tỉnh cÆ¡n mê†thì gia đình đã khánh kiệt vì bao nhiêu tiá»n bạc vợ chồng chắt bóp được từ đồng lÆ°Æ¡ng còm của giáo viên thá»i bao cấp đã bị anh đốt sạch sà nh sanh và o những chuyến Ä‘iá»n dã bất táºn và chi phà cho việc nghiên cứu. Äể “chuá»™c lá»—i†vá»›i vợ con, anh chạy đôn chạy đáo khắp thà nh phố Huế tìm chá»— dạy kèm. Nghe ai thuê dạy kèm, dạy môn gì, cấp nà o anh cÅ©ng liá»u nháºn hết. CÅ©ng may là Trần Viết Äiá»n có vốn kiến thức không nhá» nên má»i việc Ä‘á»u diá»…n ra suôn sẻ. Nắng mÆ°a, cái rét thấu xÆ°Æ¡ng không nghÄ©a lý gì vá»›i quyết tâm của anh. Má»™t thá»i gian sau, TrÆ°á»ng đại há»c SÆ° phạm Huế cho Trần Viết Äiá»n cÆ¡ há»™i trở lại bục giảng dù chỉ vá»›i má»™t chân dạy hợp đồng. Ai cÅ©ng nghÄ© chắc anh đã gác lại chuyện tìm lăng tìm má»™. Hóa ra không phải. ChÃnh lúc quay vá» vá»›i chuyện cÆ¡m áo Ä‘á»i thÆ°á»ng là thá»i Ä‘iểm Trần Viết Äiá»n có má»™t khoảng tÄ©nh lặng để đúc kết những gì đã thu lượm được. Quả nhiên sau đó, anh liên tiếp tung ra hà ng loạt những báo cáo nghiên cứu khoa há»c liên quan đến việc định vị lăng má»™ Vua Quang Trung nhÆ°: “Các kiểu thức, mô tÃp trang trÃ, quy mô của Lăng Ba Và nh há»™i đủ Ä‘iá»u kiện của má»™t lăng má»™ vuaâ€, “Váºt liệu xây dá»±ng hoà n toà n giống ở Giao Äà n, Văn Miếu và má»™t số công trình thá»i Tây SÆ¡nâ€, “Gia Long không san thà nh bình địa lăng để lấy bằng chứng tố cáo vá»›i nhà Mãn Thanh tá»™i khi quân của triá»u Tây SÆ¡nâ€, “Lăng Ba Và nh không phải của Há»™ bá»™ thượng thÆ° Lê Quang Äại thá»i Nguyá»…n Phúc Khoátâ€. Quan trá»ng nhất phải kể đến hai công trình “Các luáºn Ä‘iểm chứng minh Lăng Ba Và nh là lăng của Vua Quang Trung†và “Lý sinh và việc tìm sá» của Vua Quang Trungâ€. Ở Huế, giả thuyết Lăng Ba Và nh trên đồi thông Thiên An chÃnh là lăng má»™ Vua Quang Trung là má»™t Ä‘á» tà i gây tranh luáºn sôi nổi từ nhiá»u năm trÆ°á»›c khi có việc nghiên cứu của Trần Viết Äiá»n. NhÆ°ng những kết luáºn của Trần Viết Äiá»n rốt cuá»™c vẫn chỉ là giả thuyết, bởi vẫn chÆ°a có má»™t kết luáºn của cÆ¡ quan khoa há»c nà o để chúng ta tin rằng anh Ä‘ang đúng. Cách tiếp cáºn vấn Ä‘á» tuy có khác, nhÆ°ng mức Ä‘á»™ lao tâm khổ tứ của bà Võ Thị Minh Liêm - giáo viên ngoại ngữ của má»™t trÆ°á»ng THCS tại quáºn 8, TP HCM - cÅ©ng không thua kém gì nhà giáo Trần Viết Äiá»n. Bà là con gái của ông Võ Hồng ở xã Hà m Thắng, huyện Hà m Thuáºn Bắc, tỉnh Bình Thuáºn. Ông Hồng thÆ°á»ng kể cho bà nghe nhiá»u vá» ná»—i băn khoăn của mình đối vá»›i ngôi má»™ cổ nằm trong má»™t khu vÆ°á»n kÃn đáo thuá»™c vùng xã Phú Hà i, TP Phan Thiết mà ông tình cỠđụng phải trong má»™t lần Ä‘i câu cá. Ngôi má»™ nà y có chôn theo bức tượng gá»— khắc hình ảnh của má»™t võ tÆ°á»›ng dáng Ä‘iệu uy nghi và to nhÆ° ngÆ°á»i tháºt. Gần đó còn có nhiá»u ngôi má»™ cổ khác cho phép nghÄ© đến việc có toán quân Ä‘ang canh gác giấc ngà n thu cho má»™t vị vua chúa. Cách đấy không xa có má»™t ngôi má»™ cổ nữa, tuy không có chủ nhÆ°ng lại được ngÆ°á»i dân trong vùng hÆ°Æ¡ng khói quanh năm. Há» gá»i đó là mả ông Dua (giá»ng của ngÆ°á»i Bình Thuáºn phát âm Vua thà nh Dua). Năm 1990, ông Hồng qua Ä‘á»i nhÆ°ng Ä‘iá»u tâm huyết và trăn trở của ông không mất. Nó nhÆ° ngá»n lá»a kịp bùng cháy lên trong lòng ngÆ°á»i con gái của ông là bà Liêm. Bà Liêm tin rằng trong số các ngôi má»™ cổ nà y chắc chắn có lăng má»™ Vua Quang Trung. Niá»m tin của bà Liêm được dịp bùng lên nhân chuyện dân trong vùng khi Ä‘Ã o ao nuôi tôm đã phát hiện má»™t bá»™ xÆ°Æ¡ng to kỳ lạ, có thể nghÄ© đến má»™t bá»™ xÆ°Æ¡ng voi; việc chủ của khu vÆ°á»n có má»™ cổ là má»™t ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông dân gốc Bình Äịnh là nÆ¡i nhà Tây SÆ¡n khởi nghiệp, vợ của ngÆ°á»i nà y là má»™t ngÆ°á»i dân ở huyện đảo Phú Quý tÆ°Æ¡ng truyá»n là nÆ¡i có háºu duệ của nhà Tây SÆ¡n ẩn náu các cuá»™c truy bắt của nhà Nguyá»…n; rồi việc tại sao tỉnh Bình Thuáºn thá»i nhà Nguyá»…n là má»™t Ä‘Æ¡n vị hà nh chÃnh cấp phủ nhÆ°ng lại có má»™ của má»™t vị thái giám, thay vì má»™ của các thái giám vẫn phải được chôn cất ở kinh đô; việc ở huyện Tuy Phong của tỉnh Bình Thuáºn có má»™t ngôi đình lÆ°u truyá»n là có giữ ấn tÃn của nhà Tây SÆ¡n v.v… Bằng việc xâu chuá»—i những căn cứ nói trên, bà Liêm đã Ä‘Æ°a ra kịch bản rằng năm 1802 khi Gia Long “Táºn pháp trừng trị†nhà Tây SÆ¡n thì nhà Tây SÆ¡n đã bà máºt Ä‘Æ°a di hà i của Vua Quang Trung và o Nam bằng Ä‘Æ°á»ng thủy và đến chôn cất ở vùng đất Bình Thuáºn. Äể chứng minh Ä‘iá»u nà y, bà Liêm đã không tiếc công sức, tiá»n bạc tìm má»i cách để gá»i Ä‘Æ¡n thỉnh nguyện lên Bá»™ Văn hóa - Thông tin, Viện Khảo cổ, Viện Sá» há»c v.v… để Ä‘á» nghị khảo sát. Tháºm chÃ, có lần chỉ nghe tin tại Huế có má»™t há»™i thảo táºp trung nhiá»u vị giáo sÆ° đầu ngà nh sá» há»c tham dá»±, bà đã chạy vạy khắp nÆ¡i vay mượn tiá»n bạc rồi khăn gói lặn lá»™i ra ngay Huế để chỉ mong tranh thủ gặp được các nhà sá» há»c và o giá» giải lao. Ròng rã 16 năm trá»i, quên hết chuyện riêng tÆ° để theo Ä‘uổi cho má»™t giả thuyết trong Ä‘iá»u kiện ngặt nghèo vá» tiá»n bạc, bà Liêm đã kiệt quệ sức lá»±c đến mức mang trá»ng bệnh và mất và o năm 2006. TrÆ°á»›c khi mất, bà Liêm hầu nhÆ° chỉ băn khoăn có má»—i má»™t việc là đã chuyển hồ sÆ¡ tà i liệu trong 16 năm trá»i sÆ°u tầm được cho các chuyên gia sá» há»c, Ä‘Æ¡n thÆ° thỉnh cầu cÅ©ng đã gá»i rất nhiá»u cÆ¡ quan nhÆ°ng không biết lúc nà o má»›i có được má»™t kết luáºn thá»a đáng. NhÆ° váºy, dù lâu nay đã có rất nhiá»u bà i viết trên má»™t số cÆ¡ quan thông tin đại chúng khẳng định ngÆ°á»i nà y hoặc ngÆ°á»i kia đã giải mã được bà ẩn vá» lăng má»™ Vua Quang Trung, thá»±c tế thì tất cả vẫn chỉ là giả thuyết
L.D.C. http://antg.cand.com.vn/vi-vn/tulieu/2009/1/68413.cand
|