JPAGE_CURRENT_OF_TOTAL
Láºt ngược thế cá» và o giá» chót 29/10/2009 22:53
|
Ông Ngô Äình Diệm từng suýt bị Mỹ thay thế và o năm 1955 - Ảnh: USFG
|
TrÆ°á»›c nguy cÆ¡ bị ngÆ°á»i Mỹ thay thế, ông Diệm đã cứu vãn sá»± nghiệp chÃnh trị của mình sau khi dẹp được lá»±c lượng Bình Xuyên.
Ngoà i tÆ°á»›ng Thế, đại tá Lansdale còn liên lạc vá»›i tÆ°á»›ng Nguyá»…n Thanh PhÆ°Æ¡ng, chỉ huy lá»±c lượng chÃnh quy của Cao Äà i, cùng 2 tÆ°á»›ng Cao Äà i khác nữa. Tuy nhiên, khó khăn của ông Diệm là ngoà i tÆ°á»›ng Thế, tất cả các thủ lÄ©nh quân sá»± khác, nhất là tÆ°á»›ng Lê Văn Viá»…n - tức Bảy Viá»…n, thủ lÄ©nh Bình Xuyên, và đang nắm trong tay lá»±c lượng cảnh sát Sà i Gòn (do Bảo Äại ủy quyá»n trÆ°á»›c đây), thì không chịu giải quyết vá» số pháºn của lá»±c lượng quân sá»± thuá»™c quyá»n. Trong khi ông Diệm má»™t má»±c nhất định kết hợp tất cả và o má»™t lá»±c lượng duy nhất là quân Ä‘á»™i quốc gia Việt Nam. Chỉ có tÆ°á»›ng Thế Ä‘Æ°a má»™t lữ Ä‘oà n của mình gia nháºp quân Ä‘á»™i quốc gia và o giữa tháng 2.1955. Thủ lÄ©nh các giáo phái và lãnh đạo các chÃnh đảng trong ná»™i các mở rá»™ng Ä‘á»u chỉ quan tâm đến quyá»n lợi của há». Rồi há» thà nh láºp Mặt tráºn Giáo phái thống nhất quốc gia, trong đó có cả tÆ°á»›ng Trịnh Minh Thế. Äến ngà y 21.3.1955, mặt tráºn ra má»™t tuyên cáo tối háºu, yêu cầu ông Diệm giải tán chÃnh phủ trong vòng 5 ngà y. Trong vai trò Ä‘iá»u phối được cả Mỹ và Pháp ủy nhiệm (Pháp lúc đó còn có tÆ°á»›ng Paul Ely, chỉ huy quân Ä‘á»™i Äông DÆ°Æ¡ng ở Sà i Gòn), đại tá Lansdale là m con thoi liên lạc giữa ông Diệm và phái Cao Äà i. Ông Diệm than phiá»n vá» hà nh Ä‘á»™ng của giáo phái, nhÆ°ng Lansdale bảo đảm vá»›i ông rằng, tuy tÆ°á»›ng Thế ký và o bản tuyên cáo, nhÆ°ng vẫn trung thà nh vá»›i chÃnh phủ.
Â
Hết hạn tối háºu, ông Diệm từ chối yêu sách, thế là các thà nh viên ná»™i các thuá»™c các giáo phái đồng loạt từ chức. Tình hình lại rối ren thêm khi Tổng trưởng Quốc phòng Hồ Thông Minh tuyên bố từ chức, viện dẫn vì ông Diệm từ chối việc bảo đảm phải tÆ° vấn ná»™i các trÆ°á»›c khi có hà nh Ä‘á»™ng chống lại Bình Xuyên. Và ngà y 29.3.1955, lá»±c lượng Bình Xuyên của Bảy Viá»…n nổ súng để chiếm thế thượng phong trÆ°á»›c tin tức là ông Diệm thông báo cho ngÆ°á»i Pháp biết ông sẽ cho quân Ä‘á»™i tiếp quản tổng hà nh dinh cảnh sát quốc gia. Quân của Bảy Viá»…n bắn cả đạn pháo và o dinh Äá»™c Láºp. Ngà y 31.3, dÆ°á»›i sá»± thúc đẩy của tÆ°á»›ng Ely và Pháp, Bảo Äại gá»i má»™t công Ä‘iện yêu cầu ông Diệm từ chức. Bảo Äại đã gá»i công Ä‘iện đến 2 lần vá»›i mục Ä‘Ãch để cho những kẻ thù của ông Diệm hay biết. Äến thá»i Ä‘iểm nà y thì Äại sứ Mỹ Lawton Collins báo cáo vá»›i Washington là phải thay thế ngay ông Diệm. Chỉ có Lansdale là không đồng tình vá»›i Äại sứ Collins. Lansdale cho rằng ông Diệm có thể đứng vững và quân Ä‘á»™i quốc gia kết hợp vá»›i lá»±c lượng Cao Äà i của tÆ°á»›ng Thế, tÆ°á»›ng PhÆ°Æ¡ng, là có thể đẩy lui quân Bình Xuyên. TrÆ°á»›c khi Äại sứ Collins được triệu vá» Washington báo cáo tình hình, Lansdale cÅ©ng xin tổng hà nh dinh CIA cho tháp tùng để bảo vệ quan Ä‘iểm của mình nhÆ°ng Washington từ chối. Lansdale chỉ còn cách thuyết phục Äại sứ Collins, nhÆ°ng không thể ngăn chặn những hiểu lầm giữa ông Collins và ông Diệm. Kết quả là khi Äại sứ Collins Ä‘i Washington và được báo cáo trá»±c tiếp vá»›i Tổng thống Eisenhower, ông đã chỉ trÃch ông Diệm chỉ Ä‘Æ°a và o ná»™i các toà n là những “Yes-manâ€, chỉ biết vâng dạ theo lệnh của ông mà thôi. Tòa Bạch á»c chấp thuáºn bà n bạc vá»›i Pháp và Bảo Äại để thay thế ông Diệm. Ngà y 28.4.1955, Äại sứ Collins Ä‘ang trên Ä‘Æ°á»ng trở vá» Sà i Gòn thì Bá»™ Ngoại giao Mỹ gá»i công Ä‘iện chỉ thị việc chuẩn bị thay thế ông Ngô Äình Diệm. NhÆ°ng lúc đó, bá»™ pháºn của Lansdale vẫn tìm cách thuyết phục Kidder là ngÆ°á»i thay mặt cho Collins ở Sà i Gòn, để được báo cáo vá» tổng hà nh dinh quan Ä‘iểm của từng ngÆ°á»i vá» khả năng chiến thắng lá»±c lượng Bình Xuyên của phe ông Diệm. Kidder từ chối, viện dẫn là Collins đã biết tất cả. Lansdale bèn quay qua hợp tác vá»›i nhánh CIA của Harwood và gá»i má»™t công Ä‘iện “chung†vỠ“ý kiến cần xem xét lại†của CIA Sà i Gòn rằng không nên thay thế ông Diệm. CÆ¡ may của nhà Ngô vẫn còn, khi quân Ä‘á»™i quốc gia phối hợp vá»›i lá»±c lượng Cao Äà i đã đánh báºt phe Bình Xuyên ra khá»i hang ổ ở Chợ Lá»›n, chỉ còn và i Ä‘iểm nhá» Ä‘ang bị bao vây. Tình hình được báo cáo ngà y cà ng lạc quan vá» Washington và đến ngà y 30.4, quân của ông Diệm là m chủ được tình hình. Khi Äại sứ Collins chÆ°a vá» tá»›i Sà i Gòn thì ở đó đã nháºn được lệnh từ Washington hủy bá» công Ä‘iện ngà y 28.4 vá» việc thay thế ông Diệm. (Còn tiếp) NgÆ°á»i "kiến láºp vua" phải ra Ä‘i 30/10/2009 22:45
|
Cố vấn Ngô Äình Nhu (phải) ngà y cà ng trở nên khó Æ°a đối vá»›i ngÆ°á»i Mỹ - Ảnh: USFG
|
Nếu không có sá»± há»— trợ của CIA thông qua 2 trưởng chi nhánh Harwood và Lansdale, nhất là Lansdale, thì anh em ông Diệm không thể trụ lại quá 6 tháng đầu. Sau khi đã khá ổn, ngà y 23.10.1955, chÃnh quyá»n Sà i Gòn tổ chức trÆ°ng cầu dân ý, vá»›i kết quả ông Diệm nháºn được đến 98% số phiếu ủng há»™, Bảo Äại bị truất phế. Ba ngà y sau, ông Diệm tuyên bố trở thà nh tổng thống. Hết thá»i Äại tá Lansdale nổi tiếng là ngÆ°á»i “kiến láºp vua†(Kingmaker) nhá» vai trò của ông trong việc “phò tá†cho ông Magsaysay lên là m Tổng thống Philippines. Và o đầu tháºp niên 1950, Lansdale được giao nhiệm vụ qua Philippines giúp chÃnh phủ của Tổng thống Elpidio Quirino chống lại lá»±c lượng du kÃch Hukbalahap. Sau đó, Lansdale kết thân vá»›i Bá»™ trưởng Quốc phòng Ramon Magsaysay, rồi giúp ông nà y già nh chiến thắng trong cuá»™c bầu cá» tổng thống Philippines cuối năm 1953. Việc nà y đã được Ä‘Ãch thân Tổng thống Mỹ Eisenhower khen ngợi. Khi được Ä‘iá»u qua Việt Nam, Lansdale rất tá»± tin vá»›i những kinh nghiệm từng có ở Philippines, để giúp Washington nắm quyá»n kiểm soát chÃnh quyá»n ở miá»n Nam Việt Nam. Tại miá»n Nam, ảnh hưởng của Lansdale là nhá» và o mối quan hệ vá»›i tÆ°á»›ng Cao Äà i Trịnh Minh Thế. Äến khi tÆ°á»›ng Thế chết và o cuối tháng 4.1955 thì ảnh hưởng của Lansdale cÅ©ng mất dần. Mặc dù được nhiá»u đồng nghiệp nể trá»ng, nhÆ°ng Lansdale chÆ°a bao giá» dám tuyên bố là mình đã gây được ảnh hưởng quan trá»ng đối vá»›i ông Diệm. Tháºm chÃ, có lần Lansdale đã nói vá»›i Trưởng nhánh CIA Sà i Gòn Harwood rằng có lẽ ông Diệm chỉ chấp nháºn có 10% những lá»i cố vấn của ông mà thôi.
Khi Harwood mãn nhiệm và o tháng 4.1956 thì đại tá Lansdale cÅ©ng tìm cách thoái lui. Ông viết thÆ° cho tÆ°á»›ng Hobbles nhá» giúp đỡ để Ä‘Æ°a ông trở lại Manila phục vụ. TÆ°á»›ng Hobbles can thiệp vá»›i Ngoại trưởng Mỹ Dulles, rồi được Tổng thống Eisenhower đồng ý cho Lansdale trở lại Philippines. NhÆ°ng đại tá Lansdale đã hết thá»i, vì ngÆ°á»i mà ông từng tá»± hà o “đưa lên là m vuaâ€, Tổng thống Magsaysay, tá» ra không mấy quan tâm đến việc Lansdale trở lại phục vụ ở Manila. Cuối cùng, tháng 12.1956, Lansdale trở vá» Mỹ là m việc cho Bá»™ Quốc phòng. Bá»™ pháºn SMM ở Sà i Gòn bị giải thể và 2 nhánh CIA ở đó được nháºp lại là m má»™t, do Nicholas Natsios là m trưởng nhánh, và Douglas Blaufarb phụ tá vá»›i nhiệm vụ liên lạc vá»›i anh em há» Ngô. Ông Nhu trong mắt CIA Có thể nói, vị trà cố vấn tổng thống, tuy là thế lá»±c tá»™t cùng, nhÆ°ng là chức vụ không chÃnh thức trong thà nh phần chÃnh quyá»n. Bá»™ pháºn CIA ở Sà i Gòn đóng vai trò là “kênh†liên lạc giữa ông Nhu và ChÃnh phủ Mỹ, nên đã tổ chức chuyến Ä‘i Washington cho vợ chồng ông Nhu trong tháng 3.1957. Mặc dù ông Nhu không giữ má»™t chức vụ chÃnh thức nà o trong chÃnh quyá»n của ông Diệm, nhÆ°ng do vai trò quan trá»ng của ông, Tổng hà nh dinh CIA đã dà n xếp để không những ông Nhu được há»™i Ä‘Ã m vá»›i Bá»™ trưởng Ngoại giao, Bá»™ trưởng Quốc phòng Mỹ, mà cả Tổng thống Eisenhower cÅ©ng dà nh cho ông má»™t cuá»™c tiếp kiến tại tòa Bạch á»c. Ông Ngô Äình Nhu còn là m việc vá»›i Giám đốc CIA Allen Dulles và gặp gỡ nhiá»u thượng nghị sÄ© có thế lá»±c khác trên chÃnh trÆ°á»ng. Có thể nói và o thá»i Ä‘iểm đó, chÆ°a có má»™t nhân váºt ngoại quốc nà o không giữ cÆ°Æ¡ng vị cao cấp trong chÃnh quyá»n mà lại được Washington “trá»ng vá»ng†nhÆ° thế. ChÃnh nhá» CIA dà n xếp mà hình ảnh của ông bà Ngô Äình Nhu trà n lan trên các hệ thống truyá»n thông Mỹ và thế giá»›i, đến ná»—i ở quê nhà , bà o đệ của ông là “lãnh chúa miá»n Trung†Ngô Äình Cẩn phải ganh tức. Trong chuyến Ä‘i Mỹ, ông Nhu tạo được ấn tượng cá nhân rất tốt và tá» ra rất tá»± tin. Chỉ có Ä‘iá»u duy nhất là CIA than phiá»n vá» sá»± “quá đà †của bà Nhu. Chẳng là bà cố vấn đã khai thác triệt để nhan sắc, tÃnh hoạt bát và trình Ä‘á»™ Anh ngữ của mình để lôi cuốn sá»± chú ý của quan khách trong tiệc chiêu đãi của Giám đốc CIA tại CLB Alibi ở Washington. TrÆ°á»›c khi ông Nhu ra vá», má»i việc đã chuẩn bị sẵn sà ng cho chuyến Ä‘i Washington của ông Diệm. Äại tá Lansdale lúc đó đã chuyển qua phục vụ tại Bá»™ Quốc phòng. Ông báo cho CIA Sà i Gòn biết ông Diệm sẽ được má»i Ä‘á»c diá»…n văn trÆ°á»›c lưỡng viện Quốc há»™i Mỹ. Trong chuyến Ä‘i Mỹ thượng tuần tháng 5.1957 đó, ông Diệm đã gặp Giám đốc CIA Allen Dulles tại tòa nhà Blair House đối diện Nhà Trắng. Trong các Ä‘á» tà i thảo luáºn, có vấn Ä‘á» CIA muốn đẩy mạnh việc tái tổ chức hệ thống tình báo của Nam Việt Nam. NhÆ°ng ông Diệm, tuy bá» ngoà i thì đồng ý trên nguyên tắc, nhÆ°ng bên trong lại tá» vẻ “không muốn đặt trách nhiệm quá nhiá»u trong tay của má»™t ngÆ°á»iâ€, vì thế tiến triển không mấy khả quan. Do đó, đảng Cần Lao của ông Nhu vẫn nắm gần hết má»i quyá»n bÃnh. Công cụ tình báo chÃnh của ông Diệm vẫn là Sở Nghiên cứu chÃnh trị xã há»™i (SEPES). Không mấy hà i lòng vá» tiến trình dân chủ của chÃnh quyá»n ông Diệm, nhÆ°ng nhìn chung, Washington công nháºn là ông Diệm đã thà nh công bÆ°á»›c đầu. Tuy nhiên, những rạn nứt trong ná»™i bá»™ gia đình há» Ngô, việc triệt hạ đối thủ chÃnh trị, và nhất là sá»± thao túng của ông Nhu đã dần là m mất háºu thuẫn từ phÃa Washington. Theo lá»i ông Trần Quốc Bá»u, thì và o cuối tháºp niên 1950, hầu nhÆ° tất cả những quyết định chÃnh sách cốt lõi Ä‘á»u từ ông Nhu. Ông Bá»u nói, nếu nhÆ° ông trình má»™t Ä‘á» nghị lên tổng thống, thì ông Diệm nói là ông cần thá»i gian để cân nhắc. NhÆ°ng cÅ©ng vá»›i Ä‘á» nghị đó, nếu trình lên cố vấn Ngô Äình Nhu thì sẽ có câu trả lá»i tức khắc, rồi chỉ và i ngà y sau là có chỉ thị thi hà nh từ tổng thống phủ. ChÃnh những báo cáo của ông Bá»u khiến cho Tổng hà nh dinh CIA báºn tâm lý giải vá» phân nhiệm trong chÃnh quyá»n của ông Diệm. CIA cÅ©ng đã Æ°á»›c tÃnh đến khả năng ông Nhu thay thế ông Diệm. NhÆ°ng chứng cứ dần dà cho thấy, mối quan hệ giữa ông Nhu và các quan chức Mỹ, kể cả những viên chức CIA ngà y cà ng căng thẳng. Sá»± ghét bỠông Nhu cà ng tá» ra rõ rà ng hÆ¡n khi Blaufarb phát hiện ra rằng, tà i xế ngÆ°á»i Việt mà bác sÄ© Trần Kim Tuyến, chỉ huy lá»±c lượng máºt vụ của đảng Cần Lao tiến cá» cho ông, không phải là ngÆ°á»i bị Ä‘iếc nhÆ° lá»i của ông Tuyến. Trái lại, đó là má»™t ngÆ°á»i rất thông thạo cả tiếng Anh lẫn tiếng Pháp. Kể từ đó, ông Nhu trở nên Ãt tiếp cáºn được hÆ¡n, và chi nhánh CIA Sà i Gòn cho rằng, có lẽ là do thiên kiến chống phÆ°Æ¡ng Tây của ông cố vấn.
|