10:20, 26/07/2010
Trong năm 2009, má»™t ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông Pakistan tiến đến gần những sÄ© quan CIA ở Islamabad và đỠnghị trao những bà máºt chÆ°Æ¡ng trình hạt nhân của Pakistan. Äể chứng minh đây là nguồn thông tin đáng tin cáºy, ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông tuyên bố mình đã từng là m việc vá»›i những thanh nhiên liệu hạt nhân. NhÆ°ng CIA vẫn cảm thấy nghi ngá». TrÆ°á»›c đó khá lâu, những sÄ© quan Ä‘a nghi của CIA đã có kết luáºn rằng CÆ¡ quan Tình báo Pakistan - ISI - Ä‘ang cố gắng tổ chức mạng lÆ°á»›i gián Ä‘iệp hai mang để chống lại Mỹ. Trở lại vá»›i việc ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông nói trên, CIA đã nhanh chóng cảnh báo vá»›i các đối tác Pakistan của há». Pakistan hứa hẹn sẽ nghiên cứu vụ việc, song cuối cùng vấn Ä‘á» kết thúc trong im lặng và tế nhị - trong khi cả CIA lẫn Pakistan Ä‘á»u không thừa nháºn ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông đó là má»™t Ä‘iệp viên hai mang! Sá»± việc được các cá»±u nhân viên CIA kể lại chi tiết vá» sau - cho thấy rõ mối quan hệ nghi ngá» lẫn nhau giữa Mỹ và Pakistan, má»™t trong những đồng minh chống khủng bố thân thiết nhất của Mỹ. Ngoà i mặt, Mỹ công khai thừa nháºn sá»± hợp tác tÃch cá»±c của Pakistan trong các chiến dịch tìm bắt và giết những thủ lÄ©nh quan trá»ng của Taliban và Al-Qaeda. NhÆ°ng tháºt ra đằng sau đó là sá»± nghi ngá» giữa hai quốc gia, vá»›i cuá»™c chiến gián Ä‘iệp ngầm chống lại nhau. NhÆ° trÆ°á»ng hợp, CIA đã nhiá»u lần cố gắng thâm nháºp ISI để biết nhiá»u hÆ¡n vá» chÆ°Æ¡ng trình hạt nhân của Pakistan. Trong khi đó ISI cÅ©ng kÃn đáo tổ chức những chiến dịch thu tháºp thông tin tình báo vá» má»i hoạt Ä‘á»™ng của CIA tại những vùng bá»™ tá»™c và hình dung xem CIA đã biết những gì vá» chÆ°Æ¡ng trình hạt nhân của Pakistan. Äối đầu ngầm chống lại ISI chÃnh là cách xá» sá»± của CIA ở Pakistan, và trung tâm chỉ huy của cÆ¡ quan nà y luôn có kế hoạch tuyển má»™ Ä‘iệp viên trong những vùng bá»™ tá»™c vô chÃnh phủ của Pakistan. Phối hợp vá»›i chiến dịch tình báo là các cuá»™c tấn công của những chiếc drone (máy bay không ngÆ°á»i lái) - chÆ°Æ¡ng trình chống khủng bố và hợp pháp thà nh công nhất của CIA. Những chiếc drone vÅ© trang của CIA cất cánh từ má»™t căn cứ trong vùng sa mạc Baluchistan bên trong Pakistan gá»i là "Rhine". Graham Fuller, chuyên gia vá» Hồi giáo chÃnh thống đã trải qua 25 năm là m việc cho CIA và có thá»i gian là m trưởng chi nhánh cÆ¡ quan nà y ở Kabul, nói: "Pakistan có lẽ hết sức bá»±c bá»™i và tháºm chà ghét cay ghét đắng việc Mỹ tiến hà nh những cuá»™c bắn giết ngay trên đất của há»". Äiá»u đó có nghÄ©a là những vụ việc nhÆ° câu chuyện má»™t ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông liên quan đến những thanh hạt nhân nhÆ° đã nói phải được giải quyết má»™t cách êm thấm và tế nhị. NgÆ°á»i phát ngôn của CIA George Little nói: "Äó là má»™t quan hệ mang tÃnh quyết định. Chúng ta hợp tác chặt chẽ vá»›i đối tác Pakistan của chúng ta trong cuá»™c chiến chung chống mối Ä‘e dá»a khủng bố. HỠđóng vai trò trá»ng yếu dẫn đến những chiến thắng chống lại Al-Qaeda và những đồng minh bạo lá»±c của chúng. Và Pakistan đã mất nhiá»u ngÆ°á»i trong cuá»™c chiến nà y. Không ai được quên Ä‘iá»u đó cả. Những chi tiết vá» quan hệ của CIA vá»›i Pakistan được kể lại bởi gần má»™t chục sÄ© quan vá» hÆ°u và đương chức của CIA và ISI - tất cả Ä‘á»u muốn giấu tên do không được phép bà n luáºn vá» vấn Ä‘á» cá»±c kỳ nhạy cảm nà y. NhÆ°ng má»™t sÄ© quan ISI đã phủ nháºn chuyện cÆ¡ quan nà y chỉ đạo những Ä‘iệp viên hai mang để thu tháºp thông tin tình báo vá» các hoạt Ä‘á»™ng của CIA. Ông ta nói cả hai cÆ¡ quan tình báo Ä‘á»u có quan hệ hợp tác là m việc tốt và những ám chỉ nhÆ° thế chỉ nhằm mục Ä‘Ãch tạo sá»± xÃch mÃch giữa hai bên. NhÆ°ng thá»±c tế cho thấy CIA hết sức lo lắng trÆ°á»›c không Ãt vụ việc liên quan đến những Ä‘iệp viên hai mang trong năm 2009; và điá»u tra cho thấy những Ä‘iệp viên có tên trong bảng lÆ°Æ¡ng nà y hoạt Ä‘á»™ng trong khu vá»±c Afghanistan - Pakistan. Cuá»™c Ä‘iá»u tra ná»™i bá»™ cÅ©ng tiết lá»™ khoảng chục Ä‘iệp viên hai mang được triển khai hoạt Ä‘á»™ng trong và i năm trở lại đây. Và , phần đông trong số đó nằm dÆ°á»›i sá»± chỉ huy của Pakistan. Những vụ việc khác còn nằm trong sá»± nghi ngá». CIA khẳng định những ná»— lá»±c tình báo nà y là má»™t phần trong chÆ°Æ¡ng trình phản gián phòng thủ chÃnh thức do tÆ°á»›ng Ahmed Shuja Pasha - ông chủ của ISI - lãnh đạo. Kế hoạch tổ chức mạng lÆ°á»›i Ä‘iệp viên hai mang chống lại Mỹ của Pakistan đặc biệt gây bối rối cho má»™t số quan chức trong ná»™i bá»™ CIA do những quan hệ của Pakistan vá»›i đồng minh ngà y xÆ°a của Osama bin Laden là Gulbuddin Hekmatyar và mạng lÆ°á»›i Haqqani - má»™t phe cánh Taliban láºp căn cứ ở Pakistan và cÅ©ng liên quan đến Al-Qaeda. Ngoà i vấn Ä‘á» vá» chÆ°Æ¡ng trình hạt nhân của Paksitan, CIA tiếp tục gây sức ép buá»™c Pakistan tăng cÆ°á»ng thêm nữa những ná»— lá»±c quân sá»± ở khu vá»±c Bắc Waziristan, vùng bá»™ tá»™c nÆ¡i Hekmatyar và Haqqani đặt căn cứ. Giám đốc CIA Leon Panetta đã có cuá»™c nói chuyện vá»›i tÆ°á»›ng tình báo Pasha vá» quan hệ của ISI vá»›i các chiến binh Hồi giáo trong năm 2009, đồng thá»i nhắc lại má»™t số Ä‘iểm đã thá»a thuáºn vá»›i ngÆ°á»i tiá»n nhiệm của ông ở CIA là tÆ°á»›ng Michael Hayden. Má»™t cá»±u quan chức tình báo Mỹ nói, Leon Panetta muốn chịu trách nhiệm xá» lý các nhóm chiến binh Hồi giáo, nhÆ° là Hekmatyar và Haqqani. NhÆ°ng Mỹ khó có thể yêu cầu quá nhiá»u từ má»™t cÆ¡ quan tình báo vốn dÄ© không thể tồn tại mà không có các nhóm chiến binh nhÆ° thế nà y. Tuyển má»™ Ä‘iệp viên để săn tìm và thủ tiêu những tên khủng bố và chiến binh là ưu tiên hà ng đầu cho CIA, và đó cÅ©ng là má»™t trong những thách thức lá»›n nhất của CIA. Những chiếc drone không thể tìm bắn mục tiêu nếu không có sá»± cung cấp thông tin tình báo. NhÆ°ng những ná»— lá»±c tình báo nhÆ° thế không thể không gây tổn thÆ°Æ¡ng cho Pakistan. Mỹ đã chi trả khoảng 3 tỉ USD má»™t năm cho trợ giúp quân sá»± và kinh tế để giữ cho Pakistan trong tình thế ổn định và hợp tác. C. Christine Fair, Phó giáo sÆ° Trung tâm nghiên cứu hòa bình và an ninh của Äại há»c Georgetown, nói: "Chúng ta (Mỹ) cần ISI và há» chắc chắn biết rõ Ä‘iá»u đó. NhÆ°ng há» tÃch cá»±c giúp chúng ta trong và i khu vá»±c nhạy cảm, và trá»±c tiếp phá hoại ngầm chúng ta trong những khu vá»±c khác". Bởi vì Pakistan có những quan ngại rất riêng vá» ngÆ°á»i Mỹ. Trong nhiệm kỳ đầu của chÃnh quyá»n Bush, Pakistan tá» ra giáºn dữ khi những thông tin tình báo mà há» chia sẻ vá»›i Mỹ lại được Trưởng chi nhánh CIA ở Pakistan chuyển giao cho Anh. Sự kiện nà y đã gây tranh cãi dữ dá»™i và đe dá»a là m rạn nứt quan hệ giữa CIA và ISI. Sau đó gần nhÆ° Pakistan muốn tống khứ chi nhánh CIA ra khá»i nÆ°á»›c há». Sau vụ tấn công ngà y 11/9/2001, CIA đã gá»i nhiá»u sÄ© quan trẻ tuổi đến Pakistan và Afghanistan để tuyển má»™ các gián Ä‘iệp Al-Qaeda. Những sÄ© quan trẻ nà y sau đó đã vô tình tuyển phải những ngÆ°á»i đã từng nằm trong bảng lÆ°Æ¡ng của Pakistan trong nhiá»u năm và từ đó vô hình trung tạo Ä‘iá»u kiện cho Pakistan sá» dụng những Ä‘iệp viên phục vụ nhiá»u năm cho mình là m Ä‘iệp viên hai mang - theo đánh giá của má»™t cá»±u sÄ© quan CIA. Nhiá»u cá»±u sÄ© quan CIA tin rằng do những nhân viên tình báo trẻ thiếu kinh nghiệm nên đã xảy ra vụ đánh bom ở Khost, Afghanistan, trong năm 2009 giết chết 7 nhân viên CIA. Má»™t và dụ vá» sá»± đối đầu ngầm giữa Mỹ và Pakistan là căn cứ của CIA láºp ở thị trấn heo hút Miram Shah ở Bắc Waziristan. Quân Ä‘á»™i Mỹ và nhân viên CIA cùng là m việc vá»›i ISI ở căn cứ, dÆ°á»›i sá»± bảo vệ của quân Ä‘á»™i Pakistan. Hai cÆ¡ quan tình báo đôi khi tiến hà nh những chiến dịch phối hợp chống Al-Qaeda nhÆ°ng hiếm khi hai bên chia sẻ thông tin tình báo vá»›i nhau. Trong khi đó, mạng lÆ°á»›i gián Ä‘iệp của Haqqani đã được thông tin chi tiết vỠđịa Ä‘iểm và căn cứ thÆ°á»ng xuyên bị tấn công bằng tên lá»a và đạn súng cối. Hai cá»±u sÄ© quan CIA biết rõ vá» căn cứ nà y nói ngÆ°á»i Mỹ ở đây chỉ có "ăn không ngồi rồi". Năm ngoái CIA đã cho đóng cá»a căn cứ vì những lý do an ninh. Không má»™t sá»± đối đầu ngầm căng thẳng nà o giữa CIA và ISI bị lá»t ra ngoà i. Äó cÅ©ng là bản chất của công việc thu tháºp thông tin tình báo
Thục Miên (tổng hợp)
|