Vietnamese-VNFrench (Fr)简体中文English (United Kingdom)

Khoa Lịch Sử
Bạn biết quá khứ, bạn hiểu hiện tại, bạn tiên đoán tương lai
 

 
Bí ẩn vá» các xác Æ°á»›p PDF æ‰“å° E-mail
周三, 2010年 12月 15日 16:19
文章索引
Bí ẩn vỠcác xác ướp
Page 2
全部页é¢
2:00, 08/01/2007

Xác ướp tại Viện bảo tàng Ai Cập.

Cách trung tâm thành phố Kiép thủ đô nÆ°á»›c Cá»™ng hòa Ukraina khoảng 50 km vá» phía bắc có má»™t nhà mồ nổi tiếng bởi có hàng trăm xác Æ°á»›p nhÆ°ng kỳ lạ vì những xác Æ°á»›p lại được bảo quản trong má»™t Ä‘iá»u kiện hết sức Ä‘Æ¡n giản của tá»± nhiên chứ không phải trong những Kim tá»± tháp.

Bên cạnh dòng sông hung dữ là má»™t dãy núi cao sừng sững. NgÆ°á»i xÆ°a đào vào lòng đất những Ä‘Æ°á»ng hầm rá»™ng và rích rắc chạy dài theo triá»n núi. Cách má»™t Ä‘oạn, phần thành hầm ở trên cao được khoét vuông vắn sâu thêm vào lòng đất vừa vặn đặt được má»™t cá»— quan tài và đó chính là nÆ¡i yên nghỉ của ngÆ°á»i quá cố. Gá»i là quan tài nhÆ°ng không có tấm ván thiên mà chỉ có má»™t khung và lÆ°á»›i hình chóp chữ nhật cụt hay hình vòm mà qua tấm lÆ°á»›i có thể chiêm ngưỡng rất rõ ràng dung mạo ngÆ°á»i quá cố. Có khi, quan tài má»™t khúc gá»— khoét lõm và khung lÆ°á»›i đặt trá»±c tiếp lên trên, nom nhÆ° chiếc “giÆ°á»ngâ€.

Tất cả những chiếc “giÆ°á»ng ngủ†ở đây Ä‘á»u được trang trí rất đẹp. Äi trong nhà mồ có cảm giác mát lạnh. Tất cả những xác chết ở đây Ä‘á»u cùng má»™t màu nâu Ä‘en khô quắt lại. Lạ là không có dù chỉ là tí chút mùi của chết chóc, ngay đến cả mùi ẩm mốc cÅ©ng không há» có. LÅ© trẻ tan há»c vá» trên Ä‘Æ°á»ng ngang qua nhà mồ thÆ°á»ng vứt cặp sách trên mặt đất rồi chạy xuống nhà mồ chÆ¡i trò Ä‘uổi bắt nhÆ° thể đây là má»™t chá»— vui chÆ¡i của chúng. Thỉnh thoảng lại có những ngÆ°á»i đến thăm ngÆ°á»i quá cố là tổ tiên của há»...

NgÆ°á»i ta thấy rằng trong Kim tá»± tháp Ai Cập có những hiện tượng kỳ lạ. Chẳng hạn để trong tháp má»™t đồng tiá»n kim loại đã rỉ, chừng hÆ¡n má»™t tháng sau nó sáng lại nhÆ° còn má»›i. Sữa tÆ°Æ¡i vừa vắt ra từ má»™t con bò nếu để bên ngoài tháp thì há»ng, còn để trong tháp mùi vị vẫn bình thÆ°á»ng vá»›i khoảng thá»i gian nhÆ° nhau. Trái cây và rau xanh để trong tháp khoảng 15 ngày vẫn tÆ°Æ¡i, không khô héo. Hai cây cà chua cùng trồng má»™t lúc, cây trong tháp ra hoa kết quả trÆ°á»›c cây ngoài trá»i...

Xác ướp khai quật ở Nhật Tân (Hà Nội) sau 10 ngày lộ thiên ngấm nước vẫn còn nguyên vẹn.

NhÆ°ng đó là không khí bên trong Kim tá»± tháp, những công trình kiến trúc vÄ© đại cả vá» văn hóa, tiá»n của, sức ngÆ°á»i, trí tuệ, thá»i gian xây dá»±ng cÅ©ng nhÆ° tồn tại và đặc biệt được cho là hấp thụ “sóng vÅ© trụ†nào đó qua các cá»­a và lá»— thông hÆ¡i hÆ°á»›ng vá» phÆ°Æ¡ng Bắc, nên má»›i tạo ra má»™t môi trÆ°á»ng có thể gìn giữ thi thể các Pharaon hàng nghìn năm. Còn ở đây rõ ràng không phải Kim tá»± tháp, mà chỉ là má»™t nhà mồ được đào trong lòng đất hết sức má»™c mạc, nhÆ°ng những xác ngÆ°á»i ở đây đã tồn tại hàng nghìn năm...

Äiá»u gì làm các xác chết trÆ°á»ng tồn vá»›i thá»i gian? Do thuật Æ°á»›p xác? Do môi trÆ°á»ng lÆ°u giữ xác? Hay vì cả hai? Äó là những câu há»i lá»›n mà sau nhiá»u thập ká»· tìm tòi vẫn chÆ°a có lá»i giải đáp hoàn toàn chính xác. Hiện thá»i, đã biết nhiá»u cách Æ°á»›p xác khác nhau và mặc nhiên thừa nhận Ä‘i tiên phong trong lÄ©nh vá»±c này nói riêng và y há»c nói chung là ngÆ°á»i Ai Cập cổ đại.

Nhiá»u thành tá»±u y há»c ghi trên giấy papyrus chứng tá» ngÆ°á»i Ai Cập cổ hiểu biết khá rõ vá» cÆ¡ thể ngÆ°á»i. Há» rất coi trá»ng việc thá» ngÆ°á»i chết vì cho rằng, ngÆ°á»i tuy chết nhÆ°ng linh hồn là bất tá»­. Trong má»—i con ngÆ°á»i Ä‘á»u có má»™t hình bóng giống nhÆ° mình khi soi gÆ°Æ¡ng gá»i là linh hồn (ka), khi ra Ä‘á»i linh hồn chui vào thân xác, khi chết linh hồn rá»i khá»i xác nhÆ°ng vẫn tồn tại. Linh hồn chỉ bị chết hẳn khi thể xác hủy nát. Nếu thân xác nguyên vẹn thì đến má»™t lúc nào đó linh hồn lại nhập vào xác và con ngÆ°á»i sẽ sống lại. Tín ngưỡng này thể hiện trong chuyện thần thoại vá» Thần Orisis (Thần sông Nin) và Thần Seth (Thần Sa mạc).

Thuật Æ°á»›p xác đã ra Ä‘á»i nhÆ° thế và được cho là xuất hiện từ thá»i kỳ Cổ vÆ°Æ¡ng quốc (khoảng 3000 – 2200 TCN) và duy trì đến TK V. NgÆ°á»i chuyên nghá» Æ°á»›p xác dùng má»™t cái móc Ä‘Æ°a qua Ä‘Æ°á»ng mÅ©i lên đầu để lấy hết não, rồi rá»­a sạch khoang sá» bằng má»™t loại nÆ°á»›c sắc nhiá»u cây cá» thÆ¡m và rượu... Ngá»±c và bụng được mổ bằng dao đá rất sắc để lấy hết phủ tạng, chỉ còn tim được giữ nguyên trong lồng ngá»±c vì tim được coi là nÆ¡i sinh ra thông minh và tình cảm nên phải được giữ lại để chá» ngày phán xá»­ cuối cùng.

Khoang ngá»±c, bụng cÅ©ng được đổ đầy nÆ°á»›c hÆ°Æ¡ng liệu và rượu rồi khâu lại. Xác được ngâm trong nÆ°á»›c muối khoảng 70 ngày nên teo nhá» lại chỉ còn da bá»c xÆ°Æ¡ng. Sau đó được xoa bằng dầu thÆ¡m và má»™t dung dịch đặc biệt rồi được bó chặt bằng vải, có khi ngá»±c, bụng còn được nhồi mạt cÆ°a tẩm hÆ°Æ¡ng liệu (lại có nhà nghiên cứu cho rằng, sau khi xá»­ lý não và phủ tạng, xác được chôn hoặc đặt trong hang không có gió khoảng 70 ngày, rồi bó bằng vải tẩm nhá»±a cây). Các ngón tay được lồng vào túi bằng vàng để khá»i rÆ¡i rụng. Äầu quan tài (bằng đá) ngÆ°á»i ta tạc khuôn mặt ngÆ°á»i quá cố, thân quan tài chạm hình quần áo để dá»… nhận ra phần xác của mình, vì thế nhìn quan tài có hình ngÆ°á»i không có tay chân, bên cạnh mồ còn dá»±ng tượng ngÆ°á»i chết bằng đá hoặc gá»—.

Thuở sÆ¡ khai, Æ°á»›p xác là má»™t nghi táng bất khả xâm phạm của Vua và Hoàng hậu. Từ khoảng 1500 năm TCN, giá»›i quý tá»™c má»›i được phép dùng nghi táng này. Sau đó tục này lan đến những ngÆ°á»i giàu có và đến cả tầng lá»›p bình dân. Tuy nhiên, trong tục này cÅ©ng có phân biệt đẳng cấp: Vua chúa dùng kỹ thuật Æ°á»›p phức tạp nhất, sau đến giá»›i quý tá»™c và nhà giàu, tất nhiên phải trả má»™t khoản tiá»n lá»›n, còn tầng lá»›p bình dân thì không phải trả tiá»n nhÆ°ng kỹ thuật Æ°á»›p Ä‘Æ¡n giản nhất bằng dung dịch kiá»m tính, và trát má»™t lá»›p vôi bên ngoài.

Năm 1996, ở gần vùng El Bawiti phát hiện khoảng 10.000 xác Æ°á»›p có niên đại 300 năm TCN đến 300 sau CN. Viện Bảo tàng Ai Cập ở Cairo hiện Ä‘ang trÆ°ng bày xác Æ°á»›p 26 Pharaon cách chúng ta khoảng 4.000 – 5.000 năm nhÆ°ng tình trạng các xác vẫn rất tốt. Gần đây, các nhà khảo cổ Nhật Bản khai quật má»™t xác Æ°á»›p nguyên vẹn trong má»™t ngôi má»™ chÆ°a bị xâm hại ở Nam ÄasÆ¡, Ai Cập. Ông Sakugi Yosimura, nhà nghiên cứu hàng đầu Äại há»c OaxeÄ‘a, Tokyo cho biết, xác ngÆ°á»i đàn ông này được Æ°á»›p trÆ°á»›c triá»u đại Pharaon Tulankhamen (khoảng 1336 – 1327 TCN).

NgÆ°á»i Ukraina và châu Âu có cách Æ°á»›p xác riêng của mình hay há»c của ngÆ°á»i Ai Cập? Câu há»i này hiện vẫn chÆ°a có lá»i giải đáp thá»a đáng. NhÆ°ng ngÆ°á»i ta thiên vá» giả thiết thứ hai bởi thá»i Cổ đại, phÆ°Æ¡ng Äông và phÆ°Æ¡ng Tây vá»›i hai ná»n văn minh rá»±c rỡ đã có sá»± giao lÆ°u. NgÆ°á»i Phenixi (Liban ngày nay) đã Ä‘i lại buôn bán khắp Äịa Trung Hải từ TK XI TCN; đến TK VI TCN.

Các nhà khoa há»c Hy Lạp cổ đại Pitago, Talet đã Ä‘i du lịch Ai Cập, Lưỡng Hà; TK V TCN nhà sá»­ há»c Hy Lạp Herodot Ä‘i du lịch nhiá»u nÆ¡i ở phÆ°Æ¡ng Äông. Cuối TK IV TCN, Alexandre Makedonia chinh phục phÆ°Æ¡ng Äông (đến tận tây bắc Ấn Äá»™) gá»i là thá»i kỳ Hy Lạp hóa (334 – 30 TCN) và hình thành những quốc gia Hy Lạp hóa trong đó có Ai Cập. Có lúc Ai Cập chỉ là má»™t tỉnh của La Mã.

Thá»i kỳ Trung đại, châu Âu suy thoái nên lạc hậu hÆ¡n phÆ°Æ¡ng Äông vá» má»i mặt. Nhà nÆ°á»›c Arập thành lập từ TK VII, đến TK VIII trở thành má»™t đế quốc rá»™ng lá»›n trải dài trên ba châu Ã, Âu, Phi từ lÆ°u vá»±c sông Indus đến Tây Ban Nha và là cầu nối giữa các ná»n văn minh Ấn Äá»™, Trung Quốc, Tây Âu nên việc há»c tập, trao đổi lẫn nhau những thành tá»±u khoa há»c, trong đó có cách Æ°á»›p xác là má»™t tất yếu. Do phát Ä‘á»™ng của Giáo hoàng La Mã, từ TK XI – XIII các nÆ°á»›c Tây Âu đã có 8 cuá»™c viá»…n chinh phÆ°Æ¡ng Äông bởi những kị sÄ© trên áo có hình cây thánh giá. Các cuá»™c thập tá»± chinh cÅ©ng là má»™t cầu nối khác cho văn minh Äông – Tây.

Tuy nhiên, ở nÆ°á»›c Nga xÆ°a kia có má»™t cách Æ°á»›p xác hoàn toàn khác vá»›i phÆ°Æ¡ng pháp truyá»n thống do nhà khoa há»c, bác sÄ© Vyvodxev phát minh sá»­ dụng chất hóa há»c, đó là các chất Glycerin, acid Phenic, cồn và long não.

Cho đến nay, phương pháp này mới chỉ phát hiện được duy nhất một xác ướp là nhà phẫu thuật Nga nổi tiếng thế giới N.I.Pirogov. Xác ướp nhà phẫu thuật đã qua 124 năm và chỉ được bảo quản sơ sài trong hầm mộ một nhà thỠnhỠở ngoại ô Vinxina, dù khuôn mặt và hai bàn tay của ông để hở trong không khí nhưng màu sắc hầu như không biến đổi.

Äiá»u đặc biệt là các phủ tạng của Pirogov vẫn được giữ nguyên trong cÆ¡ thể? Thế nhÆ°ng, hiện thá»i vẫn chÆ°a biết được tỉ lệ các chất mà Tiến sÄ© Vyvodxev đã pha chế thành dung dịch Æ°á»›p và cách xá»­ lý cÅ©ng nhÆ° những cách bảo vệ xác mà ông đã sá»­ dụng.


Ở Việt Nam, nhiá»u ngÆ°á»i đã biết đến hai pho tượng giáp cốt ở chùa Äậu, ThÆ°á»ng Tín, Hà Tây, là xác Æ°á»›p để trong môi trÆ°á»ng không khí bình thÆ°á»ng chịu nhiá»u tác Ä‘á»™ng thÆ°á»ng xuyên và lâu dài của nhiệt Ä‘á»™, Ä‘á»™ ẩm không khí, nghÄ©a là Ä‘iá»u kiện bảo quản xác khó nhất. Những pho tượng xác Æ°á»›p nhÆ° thế này có thể thấy ở Tây Tạng, Nhật Bản, Việt Nam thÆ°á»ng là di cốt những nhà sÆ° chân tu.

Năm 2005, khi khai quật ở cánh đồng đào Nhật Tân, Hà Ná»™i đã mục sở thị má»™t xác Æ°á»›p khô nhÆ°ng vẫn nguyên vẹn sau 10 ngày lá»™ thiên chịu tác Ä‘á»™ng của nắng mÆ°a. Dù tấm thiên đã bị phá, nÆ°á»›c đã vào quan tài nhÆ°ng xác Æ°á»›p cách chúng ta khoảng 200 năm vẫn khô quắt, nguyên vẹn cả ná»™i tạng, râu tóc; quần áo, chăn gối, vải chèn vẫn còn giữ được màu trắng. Äặc biệt là từ những đồ liệm này bay ra má»™t mùi thÆ¡m và còn lÆ°u lại rất lâu. Các nhà khảo cổ Việt Nam đã lập hồ sÆ¡ 75 ngôi má»™ xác Æ°á»›p nhÆ°ng chÆ°a có Ä‘iá»u kiện khai quật. Há» cho rằng, cách Æ°á»›p xác thÆ°á»ng được sá»­ dụng ở Trung Quốc và Việt Nam là phÆ°Æ¡ng pháp ngâm xác vào dung dịch Æ°á»›p và cÅ©ng là trong môi trÆ°á»ng yếm khí (không có không khí).

Cốt lõi của phÆ°Æ¡ng pháp Æ°á»›p này là làm cÆ¡ thể trở thành môi trÆ°á»ng vô khuẩn. Khi ngÆ°á»i được Æ°á»›p xác hấp hối thì cho uống thuốc hồi dÆ°Æ¡ng (chủ yếu là quế chi) để nhiệt Ä‘á»™ cÆ¡ thể giảm chậm trong má»™t thá»i gian sau khi chết và hạn chế vi khuẩn Ä‘Æ°á»ng ruá»™t. Lúc ngừng thở sẽ đổ khoảng má»™t lít rượu nếp mạnh vào miệng để sát khuẩn Ä‘Æ°á»ng tiêu hóa. NgÆ°á»i ta cho rằng rượu có tác dụng giữ cho mô cÆ¡ thể không bị phân hủy. NgÆ°á»i quá cố được tắm bằng nÆ°á»›c ngÅ© vị hÆ°Æ¡ng nhằm diệt khuẩn trên da, rồi mặc quần áo tẩm hÆ°Æ¡ng liệu, liệm bằng nhiá»u lá»›p vải lụa để tránh không khí tác Ä‘á»™ng và nhập quan rất nhanh. Ão quan phải ghép rất kín và sÆ¡n trong ngoài để lượng không khí trong áo quan thấp nhất. Trong quan tài ngôi má»™ Nhật Tân có dịch màu xanh Ä‘en xỉn được cho là dung dịch Æ°á»›p. Cách Æ°á»›p này thÆ°á»ng sá»­ dụng tinh dầu mà ngày nay phân tích biết là tinh dầu thông, bạch đàn, khuynh diệp, những chất lÆ°u giữ mùi thÆ¡m rất lâu. Những phát hiện trên đã khẳng định ngÆ°á»i Việt Nam xÆ°a đã nắm được kỹ thuật Æ°á»›p xác hoàn hảo và tinh tế. Chỉ tiếc là hiện các nhà khoa há»c chÆ°a tìm được bằng chứng vá» nguồn gốc và bí mật thuật Æ°á»›p xác của ngÆ°á»i Việt.

Những xác ướp tự nhiên dưới góc nhìn pháp y

Ở thành phố Guanajuato, Mexico có má»™t nghÄ©a địa lÆ°u giữ 117 xác chết khô đét nhÆ° được Æ°á»›p, xác chết cách chúng ta nhất khoảng 140 năm. Những xác chết này không hỠđược Æ°á»›p mà chôn cất bình thÆ°á»ng. NhÆ°ng do khí hậu ở đây rất khô và trong đất có rất nhiá»u chất khoáng, nên xác chôn không há» phân hủy mà teo quắt lại và rất rắn. Dân chúng lấy nÆ¡i đây để mai táng những ai không muốn trở vỠ“cát bụiâ€. Hiện tượng này có thể giải thích đầy đủ là do khí hậu khô nóng, đất có nhiá»u khoáng chất là môi trÆ°á»ng mà vi khuẩn không thể hoạt Ä‘á»™ng được. Vì thế xác không bị phân hủy mà dần khô đét lại.

Các nhà pháp y gá»i những trÆ°á»ng hợp này là xác tượng hóa (momification). Tuy nhiên, ở vùng khí hậu nhiệt Ä‘á»›i gió mùa nhiệt Ä‘á»™ và Ä‘á»™ ẩm cao nhÆ° Việt Nam vẫn có không ít những xác chết sau 3 năm chôn cất thông thÆ°á»ng hoặc lâu hÆ¡n vẫn còn nguyên vẹn phần má»m mà nhân dân thÆ°á»ng gá»i là mả kết, và hiện tượng này được gán cho những ý nghÄ©a không đúng theo quan niệm mê tín của mình.

Khi ngÆ°á»i chết được chôn cất theo phÆ°Æ¡ng pháp truyá»n thống xÆ°a nay, nếu nhiệt Ä‘á»™, môi trÆ°á»ng thuận lợi, các loại vi khuẩn có sẵn trong cÆ¡ thể, trong đất sẽ sinh sôi rất nhanh và phần má»m của xác là nguồn dinh dưỡng lý tưởng để chúng phát triển. NÆ¡i chôn cất nhiá»u nÆ°á»›c thì phần má»m càng tiêu biến nhanh. Tuy nhiên, nếu vùng đất mai táng có nhiá»u ion natri, kali, canxi, manhê, mangan, sunfat... ngoài việc có tác dụng sát khuẩn trong đất, các ion này ngấm vào cÆ¡ thể và liên kết vá»›i chất glycerin, axít béo phân hủy từ mỡ để thành xà phòng gá»i là hiện tượng xà phòng hóa.

Hầu hết các xác Ä‘á»u có hiện tượng này nhÆ°ng vì chất xà phòng ít, không đủ để ngăn cản tác Ä‘á»™ng phân hủy của vi khuẩn, cuối cùng chỉ còn lại phần cứng. Má»™t số ít xác xà phòng hóa mạnh toàn bá»™ nên cÆ¡ thể trở thành môi trÆ°á»ng sát khuẩn hữu hiệu. Da xác có màu vàng, cứng, khó cắt, mùi khó chịu. Vai trò phân hủy phần má»m rất cần thiết và duy nhất chỉ có vi khuẩn làm được không còn ý nghÄ©a. Vì thế sau ba năm thay áo cho ngÆ°á»i chết thấy vẫn còn nguyên vẹn.

TÆ°Æ¡ng tá»±, ở vùng núi đá vôi có hiện tượng xác hóa đá mà vai trò chính là ion canxi và sunfat. Nếu chôn cất ở nÆ¡i cao, khô nóng xác cÅ©ng phân hủy rất chậm... NgÆ°á»i giám định pháp y thấy được giá trị bảo tồn những thÆ°Æ¡ng tích, bệnh lý ở các xác dạng này để tính toán có nên khai quật giúp cho Ä‘iá»u tra vụ án? Còn ngÆ°á»i dân giải thích hiện tượng bằng quan niệm mê tín của mình!


Kiên CÆ°á»ng
 


 Äăng Nhập 




bogddt 1275359403_Portfolio 1275359468_Book 1275359498_adept_installer  hanhchinh
Tuyển Sinh
 Tuyển Dụng
 Giáo Trình
 ThÆ° Viện Phần Má»m
Góc Cao Há»c