(VnMedia) - Äáng nhẽ ra năm nay sẽ là năm đánh dấu tình bạn “gắn bó keo sÆ¡n†giữa Trung Quốc và CHDCND Triá»u Tiên khi hai nước ká»· niệm 60 năm thiết láºp quan hệ ngoại giao. Tại má»™t buổi lá»… tuyên bố vá» năm đặc biệt nà y ở thá»§ đô Bắc Kinh, Thá»§ tướng Trung Quốc Ôn Gia Bảo đã nói rằng Trung Quốc và Triá»u Tiên có má»™t tình bạn vô cùng sâu sắc. Tuy nhiên, má»™t loạt vụ thá» hạt nhân và tên lá»a hồi cuối tháng 5 vừa rồi cá»§a Triá»u Tiên dưá»ng như đã phá há»ng tất cả. Bình Nhưỡng và Bắc Kinh giỠđã không còn thân thiết như trước nữa.
Trong và i tháng qua, thái độ cá»§a Trung Quốc vá»›i đồng minh Triá»u Tiên đã khác hẳn. Bắc Kinh đã thể hiện má»™t láºp trưá»ng cứng rắn khi á»§ng há»™ nghị quyết trừng phạt cá»§a Liên Hợp Quốc nhằm và o “ngưá»i bạn†Triá»u Tiên vì nước nà y đã thá» hạt nhân và tên lá»a. Trước đây, trong những vụ việc như thế, Trung Quốc thưá»ng đứng vá» phÃa Triá»u Tiên.
Các nhà phân tÃch cho rằng sở dÄ© lần nà y Trung Quốc thay đổi thái độ vá»›i Triá»u Tiên là do hỠđã bắt đầu tin rằng Bình Nhưỡng thá»±c sá»± muốn phát triển vÅ© khà hạt nhân.
Cứng rắn
Trước đây, Bắc Kinh luôn nghÄ© rằng Nhà lãnh đạo CHDCND Triá»u Tiên Kim Jong-il chỉ Ä‘ang chÆ¡i trò hạt nhân vá»›i Mỹ, Hà n Quốc và Nháºt Bản. Nhưng những diá»…n biến má»›i nhất gần đây trên bán đảo Triá»u Tiên đã buá»™c Trung Quốc phải thay đổi suy nghÄ©. GiỠđây, hỠđã tin rằng ông Kim thá»±c sá»± muốn sở hữu má»™t kho vÅ© khà hạt nhân.
Theo nhiá»u nhà phân tÃch, Chá»§ tịch Kim Ä‘ang ná»— lá»±c phát triển vÅ© khà hạt nhân để bảo đảm cho sá»± kế nhiệm cá»§a con trai út cá»§a ông ta là Kim Jong-un. Câu há»i được đặt ra lúc nà y là tại sao Trung Quốc lại không tiếp tục bảo vệ Triá»u Tiên như hỠđã từng là m trước đây? Có hai lý do để giải thÃch cho sá»± thay đổi nà y.
Thứ nhất, việc Bình Nhưỡng tiến hà nh má»™t loạt vụ thá» hạt nhân và tên lá»a đã là m mất mặt Bắc Kinh. Trong khi Trung Quốc đã tốn không biết bao nhiá»u thá»i gian, công sức và tâm huyết và o các cuá»™c đà m phán hạt nhân 6 bên nhằm thuyết phục Triá»u Tiên từ bá» chương trình hạt nhân thì những hà nh động má»›i đây cá»§a Bình Nhưỡng như là má»™t “gáo nước lạnh†hắt thẳng và o mặt Bắc Kinh. Nói trắng ra, Bình Nhưỡng đã không nể mặt Bắc Kinh.
"Vụ thá» hạt nhân thứ hai cá»§a Triá»u Tiên đã khiến Trung Quốc hoà n toà n thất vá»ng," ông Brian Bridges, má»™t nhà phân tÃch chÃnh trị chuyên vá» vấn đỠTriá»u Tiên thuá»™c trưá»ng Äại há»c Lingnan ở Hong Kong, nháºn định. "Vụ việc đó đã chứng tá» Trung Quốc không có nhiá»u ảnh hưởng đối vá»›i Triá»u Tiên như há» mong muốn hoặc là như thế giá»›i bên ngoà i nghÄ©."
Bắc Kinh không thÃch nói nhiá»u vá» bản chất quan hệ cá»§a há» vá»›i Bình Nhưỡng. Nhưng trên thá»±c tế, quan hệ giữa hai nước khá sâu sắc vì Trung Quốc đã bảo vệ CHDCND Triá»u Tiên kể từ cuá»™c chiến Triá»u Tiên những năm 1950 đến giá». Khi được há»i vỠảnh hưởng cá»§a Trung Quốc đối vá»›i Triá»u Tiên, phát ngôn viên Bá»™ Ngoại giao Trung Quốc Ma Zhaoxu chỉ nói rằng Bắc Kinh không muốn tìm kiếm ảnh hưởng đối vá»›i bất kỳ nước nà o.
Tuy váºy, Bắc Kinh đã tá» rõ thái độ không hà i lòng vá»›i Bình Nhưỡng trong thá»i gian gần đây. Hồi đầu tháng 6, Trung Quốc đã hoãn chuyến thăm cá»§a má»™t quan chức cấp cao cá»§a nước nà y đến CHDCND Triá»u Tiên.
Lý do thứ hai khiến Trung Quốc thay đổi thái độ vá»›i Triá»u Tiên là Trung Quốc hoà n toà n không muốn có má»™t nước láng giá»ng có vÅ© khà hạt nhân ở ngay bên cạnh, nhất lại là má»™t nước có tÃnh khà thất thưá»ng như Triá»u Tiên. Trung Quốc chỉ muốn má»™t nước Triá»u Tiên ổn định là m vùng đệm cho nước nà y chứ không muốn má»™t nước Triá»u Tiên có vÅ© khà hạt nhân và thất thưá»ng ngay sát nách mình.
… nhưng vẫn tháºn trá»ng
Mặc dù tá» thái độ cứng rắn vá»›i CHDCND Triá»u Tiên nhưng Bắc Kinh vẫn rất tháºn trá»ng trong cách đối xá» vá»›i ngưá»i bạn láng giá»ng cá»§a mình. Äiá»u nà y được thể hiện qua việc dù á»§ng há»™ các nước thà nh viên Liên Hợp Quốc có quyá»n giám sát và kiểm tra các tà u hà ng đáng nghi ra và o Triá»u Tiên nhưng Trung Quốc vẫn khuyên các nước phải tháºn trá»ng. Ngoà i ra, Trung Quốc vẫn tiếp tục á»§ng há»™ váºt chất cho Triá»u Tiên, bao gồm lương thá»±c và nhiên liệu.
Sở dÄ© Bắc Kinh có thái độ như trên là vì Bắc Kinh e ngại nếu quá mạnh tay sẽ dẫn đến sá»± sụp đổ cá»§a CHDCND Triá»u Tiên. Và điá»u nà y hoà n toà n không có lợi cho Trung Quốc. Má»™t sá»± sụp đổ cá»§a Triá»u Tiên sẽ dẫn đến tình trạng hà ng triệu ngưá»i dân nước nà y chạy sang tị nạn ở Trung Quốc, là m tăng sức mạnh cho ngưá»i thiểu số Triá»u Tiên Ä‘ang sinh sống ở Trung Quốc đồng thá»i là m trầm trá»ng thêm các vấn đỠthất nghiệp trong nước.
Quan trá»ng hÆ¡n, Bắc Kinh không mong muốn chứng kiến sá»± bất ổn ở Triá»u Tiên bởi Ä‘iá»u đó sẽ đồng nghÄ©a vá»›i sá»± hiện diện cá»§a quân đội Mỹ tại khu vá»±c sát nách Trung Quốc. Như váºy, Trung Quốc sẽ mất Ä‘i má»™t vùng đệm an toà n.
ChÃnh vì những lý do trên mà Trung Quốc sẵn sà ng gây áp lá»±c vá»›i Triá»u Tiên nhưng ở mức độ vừa phải để sao cho có thể cân bằng giữa phản ứng cá»§a nước nà y vá»›i Triá»u Tiên trong khi vẫn giữ được lợi Ãch an ninh lâu dà i.
Kiệt Linh - (Tổng hợp)
|