Vietnamese-VNFrench (Fr)简体中文English (United Kingdom)

Khoa Lịch Sử
Bạn biết quá khứ, bạn hiểu hiện tại, bạn tiên đoán tương lai
 

 
Trang Chá»§ ÄỌC BÃO GIÚP BẠN VIỆT NAM Cá»” TRUNG ÄẠI Äá»™t phá trong nhận thức vá» chúa Nguyá»…n, triá»u Nguyá»…n
Äá»™t phá trong nhận thức vá» chúa Nguyá»…n, triá»u Nguyá»…n PDF æ‰“å° E-mail
周四, 2010年 12月 16日 14:38

Äi sâu vào thá»i kỳ Nguyá»…n còn nhiá»u vấn đỠcần tiếp tục nghiên cứu thảo luận, nhưng quan Ä‘iểm trong há»™i thảo này sẽ xích lại gần nhau qua không khí há»c thuật tá»± do, tranh luận cởi mở, để qua cá» xát sẽ tiếp cận sá»± thật trung thá»±c nhất.


GS Phan Huy Lê

Äến giá» chúng ta má»›i tổ chức há»™i thảo để nhìn nhận, đánh giá lại má»™t thá»i kỳ lịch sử đã bị ứng xá»­ không công bằng, liệu có muá»™n không? Nhất là khi, rất nhiá»u thế hệ há»c sinh, sinh viên đã há»c qua SGK và có cái nhìn lệch lạc, má»™t chiá»u vá» các chúa Nguyá»…n và vương triá»u Nguyá»…n?
- Nói chậm thì cÅ©ng đúng, vì quan Ä‘iểm phê phán thá»i kỳ chúa Nguyá»…n, nhà Nguyá»…n gần như trở thành quan Ä‘iểm chính thống. Quan Ä‘iểm này xuất hiện lần đầu tiên vào năm 1954, đỉnh cao là năm 1960 - 1962, từ đó thành quan Ä‘iểm ảnh hưởng đến tất cả những công trình nghiên cứu, kể cả sách giáo khoa phổ thông cÅ©ng như đại há»c, dù không có sá»± chỉ đạo cụ thể nào như thế, nhưng má»™t số cuốn sách được xem là chính thống đưa ra quan Ä‘iểm đó và nhiá»u ngưá»i cứ hướng theo.
Quan Ä‘iểm này có bối cảnh khách quan, hình thành trong thá»i kỳ chiến tranh, khi mục tiêu sống còn là dành độc lập và thống nhất tổ quốc. Bối cảnh chính trị đó tác động mạnh đến nhận thức cá»§a giá»›i Sá»­ há»c, nhưng bản thân giá»›i sá»­ há»c cÅ©ng phải chịu trách nhiệm vá» mặt phương pháp luận.

Äứng vá» mặt thá»i gian là chậm, nhưng trong cái chậm đó có những lý do cá»§a nó. Trong suốt thá»i gian từ 1990 trở vỠđây có rất nhiá»u công trình nghiên cứu, trên dưới 20 há»™i thảo vá» vấn đỠnày, nhưng chưa có quy mô quốc gia mà má»›i là những há»™i thảo cấp trưá»ng ÄH (ÄH Huế, ÄH Sư phạm TPHCM, ÄH Sư phạm Hà Ná»™i), cấp Viện hay Trung tâm nghiên cứu. Những há»™i thảo đó vá» chá»§ đỠthì chưa tập trung, hoặc chưa Ä‘i cả thá»i kỳ dài, mà thưá»ng Ä‘i vào má»™t phương diện nào đó, như thảo luận riêng vá» tình hình bảo tồn di sản văn hóa, tình hình kinh tế và bá»™ máy quản lý hành chính...
Có những cuá»™c há»™i thảo quan Ä‘iểm xung đột khá gay gắt (nhất là thá»i kỳ đầu), nhưng tiếng nói cá»§a những kết quả nghiên cứu má»›i ngày càng thu hút sá»± quan tâm cá»§a giá»›i khoa há»c và đã góp phần tạo nên má»™t xu hướng má»›i trong nhận thức. Hy vá»ng há»™i thảo này gây được chuyển biến khá căn bản trong nhận thức đánh giá, cả vá» mặt công tích lẫn hạn chế vá» thá»i kỳ chúa Nguyá»…n và triá»u Nguyá»…n. Äứng vá» phương diện khoa há»c thì đây là thá»i Ä‘iểm chín mùi cho cuá»™c há»™i thảo tầm quốc gia, vì đã có quá trình chuẩn bị, vài thập ká»· nghiên cứu, để trên cÆ¡ sở các thành quả đó, Ä‘i tá»›i nhìn nhận có tính chất tổng hợp, hệ thống trên má»™t số vấn đỠcÆ¡ bản, còn dÄ© nhiên má»™t số vấn đỠcụ thể còn phải tiếp tục thảo luận, nhưng có định hướng chung.
Nghĩa là, ta chính thức thừa nhận quan điểm phê phán và phủ định trước đây là không khách quan?
- Äúng vậy, ta có thể nhìn thấy những thành tá»±u rất rõ ràng và to lá»›n cá»§a chúa Nguyá»…n và vương triá»u Nguyá»…n, cá»§a cả thá»i kỳ lịch sá»­ trên ba thế ká»· đó để lại. Ví dụ như mở rá»™ng lãnh thổ vào tận đồng bằng sông Cá»­u Long, xác lập chá»§ quyá»n trên vùng đất má»›i, rồi trên cÆ¡ sở đó Ä‘i tá»›i thống nhất quốc gia trên má»™t lãnh thổ rá»™ng lá»›n tương ứng vá»›i lãnh thổ Việt Nam hiện đại, bao gồm cả đất liá»n và hải đảo. Xác lập lãnh thổ hiện đại là mốc cá»±c kỳ quan trá»ng trong lịch sá»­ má»—i quốc gia – dân tá»™c. 
Hay những thành tá»±u văn hóa cá»§a thá»i Nguyá»…n cÅ©ng là má»™t cống hiến to lá»›n. Có tá»›i ba di sản văn hóa được UNESCO công nhận có giá trị toàn cầu thuá»™c vá»Â thá»i kỳ này: Cố đô Huế, Há»™i An và Nhã nhạc cung đình Huế. Cố đô Huế tuy thá»i gian tồn tại chỉ từ 1802 - 1945, trước đó là Phú Xuân cá»§a chúa Nguyá»…n, Phú Xuân cá»§a Tây SÆ¡n, nhưng vá» phương diện khác đây là trung tâm chính trị, văn hóa, quyá»n lá»±c cá»§a má»™t nhà nước Việt Nam thống nhất từ Bắc đến Nam, phản ánh được bước phát triển cao hÆ¡n cá»§a lãnh thổ quốc gia, quy tụ được các giá trị văn hóa cá»§a cả lãnh thổ rá»™ng lá»›n. Há»™i An cÅ©ng là sản phẩm cá»§a thá»i kỳ này, thuá»™c loại hình thương cảng, trung tâm kinh tế, mậu dịch đối ngoại, giao lưu quốc tế trong thá»i kỳ há»™i nhập mạnh.
Chưa có Quốc sá»­ quán nào hoạt động hiệu quả như triá»u Nguyá»…n, để lại cho ta má»™t di sản cá»±c kỳ đồ sá»™. Di sản văn hóa chữ viết cá»§a thá»i kỳ này vô cùng phong phú vá»›i khối lượng lá»›n các bá»™ quốc sá»­, địa chí, há»™i Ä‘iển, văn bia, châu bản, địa bạ, gia phả... Má»™t phần rất quan trá»ng nữa là các di sản văn hóa vật thể không những cá»§a thá»i kỳ này mà cá»§a cả thá»i đại  trước Ä‘á»u được bảo tồn, trùng tu vào thá»i Nguyá»…n, kể cả những di sản lâu Ä‘á»i (có từ thá»i Lý đến Hậu Lê) như chùa Má»™t Cá»™t, chùa Trấn Quốc, chùa Dâu... nhỠđó lưu giữ được nhiá»u di sản trước Nguyá»…n.
Tất nhiên Ä‘i sâu vào thá»i kỳ Nguyá»…n còn nhiá»u vấn đỠcần tiếp tục nghiên cứu thảo luận, nhưng quan Ä‘iểm trong há»™i thảo này sẽ xích lại gần nhau qua không khí há»c thuật tá»± do, tranh luận cởi mở, để qua cá» xát sẽ tiếp cận sá»± thật trung thá»±c nhất. Ví dụ như công lao thống nhất đất nước là cá»§a nhà Nguyá»…n nhưng còn có vai trò cá»§a Tây SÆ¡n?
Trước đây có hai xu hướng đối nghịch nhau, có lúc nhìn nhận tất cả công lao cho Tây SÆ¡n, sau lại phá»§ nhận Tây SÆ¡n, ghi hết công lao cho nhà Nguyá»…n. Cả hai quan Ä‘iểm cục Ä‘oan Ä‘á»u không đúng, vì lịch sá»­ là sá»± tiếp nối và phát triển trong mâu thuẫn và có lúc có vẻ như nghịch lý.


Thành Gia Äịnh (Sài Gòn) vẽ theo tư liệu cá»§a bản đồ Bruyn 1795,
Trần Văn Há»c 1815

Còn những hạn chế cá»§a vương triá»u Nguyá»…n thì sao, thưa GS? Nguyá»…n Ãnh có tá»™i hay không, khi đưa quân Xiêm vào để chống lại nhà Tây SÆ¡n? Hay vua Tá»± Äức có bán nước?
- Äúng là trong cuá»™c đấu tranh chống Tây SÆ¡n, Nguyá»…n Ãnh đã đưa quân Xiêm vào. Trước đây có quan Ä‘iểm cá»±c Ä‘oan gá»i đây là hành động "cõng rắn cắn gà nhà", là "bán nước". Äúng là không thể biện há»™ cho hành động "không sáng" này, cÅ©ng có thể coi là má»™t tì vết trong sá»± nghiệp cá»§a Nguyá»…n Ãnh, nhưng phải nhìn nhận công bằng. Trong những cuá»™c đấu tranh bên trong quyết liệt, việc nhỠđến ngoại viện là chuyện thưá»ng xảy ra  trong lịch sá»­. Nhưng Ä‘iá»u quan trá»ng nhất là ngưá»i cầu ngoại viện phải giữ được độc lập chá»§ quyá»n cá»§a dân tá»™c, đưa lại lợi ích cho đất nước, còn nếu cầu ngoại viện mà bất lá»±c để mất nước thì có tá»™i lá»›n.
Trong tình thế cá»§a Nguyá»…n Ãnh lúc đó, bị đánh bật khá»i đất Gia Äịnh, lưu vong, nên phải nhá» ngoại viện để chống Tây SÆ¡n. Có thá»±c tế là thế lá»±c Nguyá»…n Ãnh yếu, không kiá»m chế nổi quân Xiêm, chính ông đã có lúc than thở: Ta đưa quân Xiêm vào thế này, giá» nó cướp bóc giết hại nhân dân, nhân dân oán thán như vậy, ta được nước còn có nghÄ©a gì? CÅ©ng có thá»±c tế nữa là quân Xiêm đã bị quân Tây SÆ¡n đánh tan trong trận Rạch Gầm - Xoài Mút. Nhưng ngưá»i ta có thể suy luận rằng, nếu quân Xiêm không bị Tây SÆ¡n đánh bại, thì chắc gì Nguyá»…n Ãnh đã kiá»m chế được quân Xiêm, nhất là đặt trong tham vá»ng cá»§a vương triá»u Xiêm lúc bấy giá» Ä‘ang muốn khống chế cả Chân Lạp và Gia Äịnh. Hành động cá»§a Nguyá»…n Ãnh cần phân tích và đánh giá má»™t cách công minh.
Má»™t vấn đỠnữa cÅ©ng phải thảo luận, là việc nhà Nguyá»…n (thá»i Tá»± Äức) để mất nước trước cuá»™c xâm lăng cá»§a đế quốc Pháp. Kết luận trước đây cho rằng Tá»± Äức bạc nhược đầu hàng, phản bá»™i dân tá»™c là chưa thá»a đáng, chưa khách quan. Ông và triá»u Nguyá»…n đã tìm má»i cách bảo vệ đất nước và cÅ©ng là bảo vệ vương triá»u đến cùng, nhưng do năng lá»±c và nhãn quan chính trị nên không đỠra được đối sách đúng để giành thắng lợi trước má»™t thế lá»±c xâm lược hoàn toàn má»›i, mà lịch sử trước đây chưa để lại kinh nghiệm.
Trong cả khu vá»±c Äông Nam à và Äông Ã, tất cả các quốc gia Ä‘á»u mất nước, hoặc thành thuá»™c địa, hoặc thành ná»­a thuá»™c địa. Chỉ riêng Nhật Bản và Thái Lan giữ được độc lập. Nhật Bản thá»i Minh Trị thá»±c hiện cuá»™c cải cách lá»›n, nhưng tình hình kinh tế xã há»™i cá»§a Nhật có khác các nước phương Äông, bắt đầu từ TK XVII khi đóng cá»­a vá»›i bên ngoài nhưng bên trong phát triển kinh tế rất mạnh, tạo lập những tiá»n đỠcho cuá»™c cải cách.
Thái Lan thì có cách ứng xá»­ rất khôn ngoan, tận dụng được vị thế vùng đệm nằm giữa 2 thế lá»±c đế quốc rất mạnh, Anh ở phía Ấn Äá»™, Pháp ở phía Äông Dương, lợi dụng được mâu thuẫn và cạnh tranh gay gắt này để duy trì thế độc lập tương đối, thá»±c hiện được đưá»ng lối má»m má»ng trong bảo vệ chá»§ quyá»n quốc gia, tuy cÅ©ng có lúc phải chấp nhận sá»± lệ thuá»™c nào đó vá»›i thế lá»±c đế quốc này hay đế quốc khác nhưng không bị mất nước. Vương triá»u Thái Lan sau đó cÅ©ng cải cách khá mạnh, duy trì chế độ quân chá»§ nhưng Ä‘i vào khuynh hướng phát triển tư bản chá»§ nghÄ©a khá sá»›m. Chỉ hai quốc gia đó thoát khá»i sá»± xâm chiếm và thống trị cá»§a đế quốc phương Tây.
Chúng ta cần có cái nhìn so sánh để làm sáng rõ hÆ¡n nguyên do mất nước cuối thế ká»· XIX. NghÄ©a là, trong việc mất nước cuối TK XIX không thể phá»§ nhận trách nhiệm cá»§a triá»u Nguyá»…n là nhà nước quản lý đất nước, nhưng lúc phân tích nguyên nhân mất nước thì phải hết sức khách quan, toàn diện, đặt trong bối cảnh lịch sá»­ má»›i cá»§a khu vá»±c và thế giá»›i, không nên quy kết má»™t cách giản đơn.
Có xu hướng nhìn nhận rằng nhà Nguyá»…n không "mặn mà" vá»›i canh tân, Ä‘i ngược lại xu thế cá»§a thá»i đại thì sao, thưa GS?
- Nhiá»u nhà sá»­ há»c đã đặt ra vấn đỠnày, và cách giải thích, phân tích, đánh giá cÅ©ng còn có sá»± khác biệt. Trong bối cảnh má»›i cá»§a thá»i đại thì canh tân là nhu cầu rất bức xúc. Chế độ nhà Nguyá»…n vẫn là quân chá»§, trên hệ tư tưởng Nho giáo, kinh tế xã há»™i vẫn mang tính tiá»n tư bản – tiá»n công nghiệp, nên trên bình diện phát triển cá»§a thá»i đại đã bá»™c lá»™ sá»± chậm tiến, nếu không canh tân thì không đưa đất nước vượt ra khá»i tình trạng lá»—i thá»i, không đủ tiá»m lá»±c để tồn tại độc lập. Canh tân thành nhu cầu quyết định sá»± tồn vong cá»§a đất nước, nhất là khi phải đầu đương đầu vá»›i má»™t thế lá»±c xâm lược hoàn toàn má»›i đến từ các đế quốc phương Tây ở trình độ chá»§ nghÄ©a tư bản và văn minh công nghiệp cao hÆ¡n hẳn ta.
Trong những đỠnghị cải cách thá»i nhà Nguyá»…n cần phân biệt làm hai loại. Má»™t loạt cải cách trên ná»n tảng không có gì đụng chạm tá»›i kết cấu kinh tế xã há»™i đương thá»i, như khai hoang, làm thá»§y lợi, chẩn cứu dân nghèo... nghÄ©a là má»™t số sá»­a đổi trên ná»n tảng bảo tồn cá»§a chế độ phong kiến, rất cần thiết nhưng chưa đáp ứng yêu cầu phát triển má»›i cá»§a đất nước phù hợp vá»›i xu thế cá»§a thá»i đại..
Có những đỠxuất canh tân vượt quá tầm nhìn trên, vươn tá»›i sá»± phát triển cao cá»§a thá»i đại, tập trung chá»§ yếu thá»i Tá»± Äức, như những Ä‘iá»u trần cá»§a Nguyá»…n Trưá»ng Tá»™, Nguyá»…n Lá»™ Trạch, Äặng Huy Trứ, ba nhà cải cách có hệ thống nhất. Những cải cách đó không phá»§ định triá»u Nguyá»…n, chưa đụng chạm đến sá»± tồn tại cá»§a chế độ quân chá»§, những ngưá»i đỠxuất cải cách Ä‘á»u trung thành vá»›i vương triá»u Nguyá»…n. HỠđỠnghị mở cá»­a thông thưong, há»c tập công nghệ phương Tây, phát triển công thương nghiệp, cải cách giáo dục, cá»§ng cố quốc phòng...Những đỠnghị canh tân đó sẽ tạo nên những chuyển biến vá» kinh tế xã há»™i để đưa đất nước vượt qua tình trạng lạc hậu và mở ra xu thế phát triển má»›i. Nhưng rất tiếc những đỠnghị đó không được chấp nhận.
Trong các vua nhà Nguyá»…n, ngưá»i có ý tưởng canh tân tương đối sá»›m vá»›i những suy tư vá» tình hình trong nước và cả tầm nhìn khu vá»±c là Minh Mạng. Ông gá»­i nhiá»u phái Ä‘oàn ra ngoài, lý do là để mua hàng hóa, nhưng những nÆ¡i tá»›i Ä‘á»u là căn cứ thương mại - quân sá»± cá»§a phương Tây. Ông có tầm nhìn hướng biển, có những thá»­ nghiệm thành công  kỹ thuật phương Tây như đóng tàu chạy hÆ¡i nước, dịch nhiá»u sách kỹ thuật phương Tây ra chữ Hán, mua vÅ© khí, cá»§ng cố hệ thống thành lÅ©y... , rất chú ý đến việc phòng vệ ven biển. Äó là tầm nhìn chiến lược, nhưng Minh Mạng má»›i có những ý tưởng chứ chưa cụ thể hóa thành chá»§ trương biện pháp có hệ thống và chưa tập hợp được trong triá»u những ngưá»i có đầu óc canh tân nên chưa thể biến ý tưởng thành hiện thá»±c.
Còn những vấn đỠkhác nữa cÅ©ng sẽ được đỠcập trong há»™i thảo, nhưng thá»i gian không cho phép Ä‘i sâu, chẳng hạn như vá» vai trò Nho giáo trong bối cảnh TK 19 thì đánh giá thế nào? Hay việc nhà Nguyá»…n có những thành tá»±u trong việc thống nhất đất nước, cải cách bá»™ máy hành chính tiến bá»™,... nhưng lại không thu phục được lòng dân, tình hình xã há»™i bất ổn định triá»n miên, khởi nghÄ©a nông dân nhiá»u nhất so vá»›i các thá»i kỳ trước đây... Hay chính sách cá»§a nhà Nguyá»…n vá»›i tôn giáo thế nào? Còn rất nhiá»u vấn đỠcần tiếp tục nghiên cứu.
Há»™i thảo này không tham vá»ng giải quyết quá nhiá»u vấn Ä‘á», mà tập trung vào những vấn đỠlá»›n để tạo sá»± chuyển biến trong nhận thức và đánh giá má»™t cách khách quan vá»›i chúa Nguyá»…n và vương triá»u Nguyá»…n, còn những vấn đỠkhác sẽ tiếp tục nghiên cứu và thảo luận.
So vá»›i thá»i vương triá»u Nguyá»…n Ä‘ang cần sá»± định hướng lại, thá»i kỳ chúa Nguyá»…n có vẻ ít được quan tâm hÆ¡n? Tư liệu vá» các chúa Nguyá»…n dưá»ng như khuyết thiếu?
- Thật ra thá»i kỳ này rất quan trá»ng. Lãnh thổ nước ta trước thá»i các chúa Nguyá»…n má»›i đến dinh Quảng Nam (đơn vị hành chính rá»™ng gồm từ Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Äịnh vào đến Bắc Phú Yên), giữa thế ká»· 16 chúa Nguyá»…n Hoàng tập trung khai phá vùng đất Thuận Quảng cho sá»± tồn tại cá»§a chính quyá»n má»›i, vừa lo đối phó vá»›i Trịnh ở Äàng Ngoài. Công cuá»™c mở rá»™ng vào đồng bằng sông Cá»­u Long được đẩy mạnh trong TK XVII, đầu TK XVIII, đến giữa thế ká»· XVIII thì đến toàn bá»™ vùng đất Nam Bá»™ hiện nay, xác lập chá»§ quyá»n trên vùng đất má»›i. Những chúa Nguyá»…n như Nguyá»…n Hoàng, Nguyá»…n Phúc Nguyên, Nguyá»…n Phúc Lan, Nguyá»…n Phúc Tần, Nguyá»…n Phúc Thái, Nguyá»…n Phúc Chu... tư tưởng không bị Nho giáo ảnh hưởng nặng ná», nên mang tính thá»±c tế, cởi mở, khai phóng, cái gì có lợi cho xứ sở, cho sá»± tồn tại và phát triển cá»§a vương triá»u thì thá»±c thi ngay, không bị ràng buá»™c.


"Äúng là trước đây ta ít nghiên cứu thá»i kỳ chúa Nguyá»…n, nhưng gần đây tập trung khá nhiá»u, vì nghiên cứu Nam Bá»™ thì phải Ä‘i sâu vào thá»i các chúa Nguyá»…n cÅ©ng như triá»u đình nhà Nguyá»…n... "

Tôi lấy má»™t ví dụ. Chúa Nguyá»…n Phúc Nguyên chá»§ trương mở cá»­a giao thương vá»›i nước ngoài, thu hút các thuyá»n buôn, các công ty tư bản phương Tây đến buôn bán. Thương cảng há»™i An (Quảng Nam) ra Ä‘á»i trong bối cảnh đó. Tại đây chính quyá»n chúa Nguyá»…n cho phép ngưá»i nước ngoài cư trú lâu dài, lập phố xá, thương Ä‘iếm, làm ăn và chung sống vá»›i cư dân tại chá»—. Äiá»u cần nêu lên là cho phép ngưá»i Nhật, ngưá»i Hoa sống thành hai khu phố riêng vá»›i tính tá»± quản khá cao, má»—i khu phố có trưởng khu do ngưá»i nước ngoài cá»­ ra, hỠđược quản lý khu phố và phải hoàn thành nhiệm vụ vá»›i nhà nước (chá»§ yếu là thuế), cư dân nước ngoài trong khu phố được sống theo phong tục, tập quán, lối sống…. như tại quê hương.
Nước ta thá»i phong kiến không có thành thị tá»± do mà ở đó tần lá»›p thị dân giữ vai trò quản lý đô thị, nhưng mức độ tá»± quản mà chúa Nguyá»…n dành cho cư dân nước ngoài tại đô thị biểu thị thái độ cởi mở và tạo Ä‘iá»u kiện thuận lợi cho các hoạt động thương mại cÅ©ng như Ä‘á»i sóng cá»§a cá»™ng đồng cư dân nước ngoài, từ đó tạo nên sức cuốn hút thương gia ngoại quốc, thúc đẩy sá»± phát triển nhanh cá»§a các cảng thị Äàng trong. 
Trước đây việc nghiên cứu vá»›i thá»i kỳ chúa Nguyá»…n chưa nhiá»u, nhưng trong vài thập ká»· gần đây đã có nhiá»u công trình nghiên cứu có giá trị trên nhiá»u phương diện, ở trong nước và cả ở nước ngoài, đặc biệt công việc nghiên cứu vùng đất Nam Bá»™ đưá»c giá»›i khoa há»c rất quan tâm. Và dÄ© nhiên nghiên cứu Nam Bá»™ thì phải Ä‘i sâu vào thá»i kỳ khai phá, mở mang bá» cõi, xác lập chá»§ quyá»n thá»i các chúa Nguyá»…n và triá»u Nguyá»…n.
Liệu ta có chấm dứt được cách nhìn nhận lịch sá»­ theo góc nhìn chính trị? Còn nhiá»u nhân vật, nhiá»u triá»u đại khác phải nhìn nhận lại?
- Giá» thì không ai ép buá»™c, nhưng có "chính trị hóa" hay không thì tùy thuá»™c vào bản lÄ©nh và năng lá»±c cá»§a các nhà khoa há»c, có thể giữ vai trò chá»§ động trong sáng tạo khoa há»c, và chính những kết quả nghiên cứu khoa há»c bảo đảm tính khách quan và chân xác đó là cÆ¡ sở khoa há»c đáng tin cậy để nhà quản lý đưa ra các chá»§ trương và giải pháp chính trị cÅ©ng như kinh tế, văn hóa, xã há»™i hữu hiệu nhất. Äấy má»›i là má»›i quan hệ đúng đắn giữa khoa há»c và chính trị.
Sá»­ há»c là quá trình nhận thức lại lịch sá»­, vấn đỠnày chưa xong thì vấn đỠkhác đặt ra, thá»i gian vừa qua, không chỉ thá»i kỳ chúa Nguyá»…n và triá»u Nguyá»…n mà cả thá»i kỳ nhà Hồ, thá»i nhà Mạc.. Ä‘á»u được nhìn nhận và đánh giá lại má»™t cách khách quan hÆ¡n. Äối vá»›i thá»i kỳ chúa Nguyá»…n và triá»u Nguyá»…n, ngoài mổt số vấn đỠcÆ¡ bản liên quan đến định hướng nhận thức chung, còn rất nhiá»u vần đỠcần tiếp tục đặt ra và tiếp tục công việc nghiên cứu, thảo luận... GS có hy vá»ng, há»™i thảo lần này sẽ thay đổi định hướng chung cho cách nhìn nhận, đánh giá lịch sá»­? Tại há»™i thảo quốc gia này, hiện đã có 91 báo cáo khoa há»c (trong đó có 8 báo cáo cá»§a nước ngoài), quy tụ tất cả những chuyên gia hàng đầu nghiên cứu vá» thá»i Nguyá»…n, đại diện cho giá»›i sá»­ há»c và má»™t số ngành khoa há»c liên quan cá»§a cả nước, sẽ đưa ra những nhận thức má»›i và định hướng cho việc nghiên cứu cÅ©ng như quảng bá những hiểu biết vá» thá»i kỳ lịch sá»­ các chúa Nguyá»…n và vương triá»u Nguyá»…n.
Tôi nghÄ© rằng, có những vấn đỠcó thể Ä‘i đến kết luận, nghÄ©a là đạt được sá»± đồng thuận cao, có những vấn đỠchưa hoàn toàn nhất trí nhưng nhận thức có thể xích lại gần nhau, tạo nên cÆ¡ sở chung để tiếp tục nghiên cứu. Từ kết quả há»™i thảo, các cÆ¡ quan chức năng có thể tiếp nhận để đưa ra những chỉ đạo má»›i trong công việc bảo tồn và phát huy các giá trị di sản văn hóa thá»i kỳ này, cÅ©ng như Ä‘iá»u chỉnh và cập nhật những ná»™i dung liên quan trong SGK lịch sá»­. Giá»›i sá»­ há»c cÅ©ng từ đây có thể rút ra những kinh nghiệm bổ ích trong nâng cao trình độ lý luận và phương pháp tiếp cận trong nghiên cứu lịch sá»­ nói chung.
GS có hy vá»ng, há»™i thảo lần này sẽ thay đổi định hướng chung cho cách nhìn nhận, đánh giá lịch sá»­?
- Tại há»™i thảo quốc gia này, hiện đã có 91 báo cáo khoa há»c (trong đó có 8 báo cáo cá»§a nước ngoài), quy tụ tất cả những chuyên gia hàng đầu nghiên cứu vá» thá»i Nguyá»…n, đại diện cho giá»›i sá»­ há»c và má»™t số ngành khoa há»c liên quan cá»§a cả nước, sẽ đưa ra những nhận thức má»›i và định hướng cho việc nghiên cứu cÅ©ng như quảng bá những hiểu biết vá» thá»i kỳ lịch sá»­ các chúa Nguyá»…n và vương triá»u Nguyá»…n. Tôi nghÄ© rằng, có những vấn đỠcó thể Ä‘i đến kết luận, nghÄ©a là đạt được sá»± đồng thuận cao, có những vấn đỠchưa hoàn toàn nhất trí nhưng nhận thức có thể xích lại gần nhau, tạo nên cÆ¡ sở chung để tiếp tục nghiên cứu. Từ kết quả há»™i thảo, các cÆ¡ quan chức năng có thể tiếp nhận để đưa ra những chỉ đạo má»›i trong công việc bảo tồn và phát huy các giá trị di sản văn hóa thá»i kỳ này, cÅ©ng như Ä‘iá»u chỉnh và cập nhật những ná»™i dung liên quan trong SGK lịch sá»­. Giá»›i sá»­ há»c cÅ©ng từ đây có thể rút ra những kinh nghiệm bổ ích trong nâng cao trình độ lý luận và phương pháp tiếp cận trong nghiên cứu lịch sá»­ nói chung.

Xin cảm ơn GS.

Khánh Linh (thực hiện)

http://vietnamnet.vn/vanhoa/2008/10/808823/

 


 Äăng Nhập 




bogddt 1275359403_Portfolio 1275359468_Book 1275359498_adept_installer  hanhchinh
Tuyển Sinh
 Tuyển Dụng
 Giáo Trình
 Thư Viện Phần Má»m
Góc Cao Há»c