Trong cuốn hồi ký “Known and Unknown†(tạm dịch: “Biết và chÆ°a biếtâ€) dà y 815 trang của mình, cá»±u Bá»™ trưởng Quốc phòng Mỹ Donald Rumsfeld công khai thừa nháºn ông đã sai lầm khi tuyên bố Tổng thống Iraq Saddam Hussein sở hữu vÅ© khà hủy diệt hà ng loạt (WMD) - ông nói: “Tôi đã tuyên bố saiâ€.
Không giống nhÆ° cá»±u Ngoại trưởng Colin Powell, cá»±u Bá»™ trưởng Quốc phòng Donald Rumsfeld không xuất hiện trong những chÆ°Æ¡ng trình phá»ng vấn ngà y Chủ nháºt trên truyá»n hình Mỹ hay Ä‘i khắp đất nÆ°á»›c để Ä‘á»c diá»…n văn ở những quảng trÆ°á»ng đông nghịt ngÆ°á»i. Donald Rumsfeld không thà nh láºp má»™t trung tâm cố vấn nhÆ° cá»±u Ngoại trưởng Condoleezza Rice, Cố vấn An ninh quốc gia Stephen Hadley hay Bá»™ trưởng An ninh ná»™i địa Michael Chertoff.
Khi trở vá» vị trà của má»™t công dân Mỹ bình thÆ°á»ng, Rumsfeld rút lui vá» căn nhà trên vùng Bá» Äông ở Maryland và nông trại của ông ở Taos, bang New Mexico, chỉ Ä‘i ăn trÆ°a vá»›i những đồng nghiệp và bạn bè cÅ©. Và , ở tuổi 78, Rumsfeld cÅ©ng mắc phải những bệnh thông thÆ°á»ng của tuổi già nhÆ° bao ngÆ°á»i bình thÆ°á»ng khác, đồng thá»i cÅ©ng trải qua và i lần phẫu thuáºt chữa bệnh liên quan đến khá»›p. NhÆ°ng cuối cùng rồi Rumsfeld cÅ©ng chịu bÆ°á»›c ra khá»i bóng tối. Ông có má»™t trang trên Facebook, xuất hiện Ä‘á»u đặn trên Twitter và nổi đình nổi đám nhất là cuốn hồi ký "Biết và chÆ°a biết".
Trong hồi ký, Rumsfeld duyệt lại lịch sá» của chÃnh quyá»n Bush vá» má»i vấn Ä‘á» từ Iraq đến nhà tù nổi tiếng Guantanamo. Rumsfeld được coi là má»™t trong những nhân váºt được bà n đến nhiá»u nhất trong ká»· nguyên của George W. Bush và chắc hẳn má»i ngÆ°á»i từ lâu đã mong ngóng sá»± xuất hiện cuốn hồi ký của ông.
Cá»±u Bá»™ trưởng Quốc phòng thừa nháºn: “Tin tưởng má»™t ná»— lá»±c ngoại giao hung hăng Ä‘i kèm vá»›i sá»± Ä‘e dá»a sá» dụng vÅ© lá»±c có thể thuyết phục Saddam Hussein cùng vá»›i những ngÆ°á»i thân cáºn của ông ta tìm kiếm con Ä‘Æ°á»ng sống lÆ°u vong".
NhÆ°ng thay và o đó, lịch sỠđã cho thấy Rumsfeld trở thà nh má»™t nhân váºt chủ chốt trong ý đồ xâm lược Iraq của chÃnh quyá»n Bush dẫn đến sá»± sụp đổ của chÃnh quyá»n Saddam Hussein và cái chết của ông cùng vá»›i hÆ¡n 4.400 binh sÄ© Mỹ thiệt mạng.
Rumsfeld không ngần ngại kể lại chuyện ông đã yêu cầu chÆ°Æ¡ng trình thông tin vá» WMD nhÆ° thế nà o trong cuá»™c xâm lược của Mỹ và o Iraq năm 2003. Ông nói ông hết sức cố gắng để có được thông tin tình báo chÃnh xác nhÆ°ng rồi ông vẫn mắc sai lầm. Rumsfeld viết ông rất tức giáºn khi bị chÃnh quyá»n Bush đã lừa dối ông vá» WMD ở Iraq, song cho dù biết Saddam không sở hữu WMD ông cÅ©ng ủng há»™ chiến tranh chống Iraq.
Rumsfeld tiết lá»™ rằng, ông đã thúc giục Mỹ tấn công quân sá»± xuống má»™t địa Ä‘iểm tình nghi có vÅ© khà hóa há»c ở miá»n Bắc Iraq và o năm 2003, và ông muốn cuá»™c tấn công nói trên được bố trà thá»i gian trùng hợp vá»›i việc ông Colin Powell lôi kéo Há»™i đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc ủng há»™ kế hoạch chiến tranh nà y. Äịa Ä‘iểm tình nghi nà y chứa má»™t cÆ¡ sở đặt ngầm dÆ°á»›i lòng đất để thá» nghiệm vÅ© khà hóa há»c. Ông gá»i nó là má»™t "hoạt Ä‘á»™ng khủng bố khá lá»›n".
Vụ tấn công trước chiến tranh không hỠdiễn ra, nhưng địa điểm ấy cũng đã bị tấn công trong những ngà y đầu cuộc chiến tranh mà Tổng thống George W. Bush phát động hồi tháng 3/2003, khoảng 6 tuần sau cuộc nói chuyện của Powell trước Liên Hiệp Quốc. Mỹ không bao giỠtìm thấy bằng chứng đáng kể của một chương trình hoạt động sản xuất vũ khà hủy diệt hà ng loạt ở Iraq, nhưng đến nay Rumsfeld vẫn ảo tưởng rằng địa điểm gần biên giới Iran đó từng tồn tại trước khi cuộc chiến bắt đầu.
"Dù vá»›i bất cứ lý do gì, chÃnh quyá»n không bao giỠđược công bố những sá»± tháºt vá» má»™t cÆ¡ sở Ä‘ang sản xuất thứ "vÅ© khà giết ngÆ°á»i hà ng loạt - WMD" do bá»n khủng bố ở Iraq Ä‘iá»u hà nh", Rumsfeld viết.
Tại cuá»™c há»p Há»™i đồng An ninh Quốc gia ngà y 3/2/2003, trong đó Powell giá»›i thiệu sÆ¡ lược phần trình bà y sắp tá»›i của ông tại Liên Hiệp Quốc ngà y 5/2/2003, ông Rumsfeld Ä‘á» nghị Tổng thống Bush nên tấn công Khurmal trong thá»i gian Powell diá»…n thuyết, nhÆ°ng Powell cá»±c lá»±c phản đối. Khurmal là tên ngôi là ng gần địa Ä‘iểm bị tình nghi.
Trong bà i giải trình trÆ°á»›c Liên Hiệp Quốc, ông Powell mô tả địa Ä‘iểm tình nghi nhÆ° má»™t "Nhà máy sản xuất bom và chất Ä‘á»™c khủng bố", tên gá»i là Khurmal. Ông Rumsfeld nói Khurmal được váºn hà nh thông qua Ansar al-Islam, má»™t nhóm phiến quân Sunni có quan hệ vá»›i Abu Musab al-Zarqawi, má»™t kẻ cá»±c Ä‘oan ngÆ°á»i Jordan vá» sau lãnh đạo chi nhánh mạng lÆ°á»›i khủng bố Al-Qaeda tại Iraq.
Theo Rumsfeld, ông muốn tấn công địa Ä‘iểm tình nghi nà y trÆ°á»›c khi ông Powell kết thúc bà i giải trình tại New York, bởi nếu không địa Ä‘iểm nà y sẽ bị quên lãng. Powell không đồng tình vá»›i quan Ä‘iểm của Rumsfeld, nếu tấn công trÆ°á»›c, chÃnh quyá»n Bush có thể đã thu được bằng chứng kết luáºn rằng Iraq có má»™t địa Ä‘iểm chế tạo vÅ© khà giết ngÆ°á»i hà ng loạt Ä‘ang hoạt Ä‘á»™ng.
Quả đúng nhÆ° dá»± kiến, ngay sau khi bà i phát biểu của Powell được trình bà y trÆ°á»›c Há»™i đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc, nhiá»u tên khủng bố bá» chạy khá»i Khurmal. Má»™t phóng viên AP từng đến thăm địa Ä‘iểm nà y và i ngà y sau bà i phát biểu của Powell đã tìm thấy má»™t xưởng xây dá»±ng dở dang bằng bê tông giả có nhiá»u Ä‘Ã n ông ngÆ°á»i Kurd vÅ© trang táºn răng, thiết bị video - nhÆ°ng không còn dấu hiệu sản xuất vÅ© khà hóa há»c nà o nữa. Nhiá»u nÆ¡i trong khu vá»±c trên đã bị hủy hoại do tên lá»a Mỹ tấn công và o lúc mở mà n cuá»™c tấn công và o Iraq.
Â
"Biết và chÆ°a biết" cÅ©ng kể lại chuyến Ä‘i đến Baghdad năm 1983 của ông trong vai trò đại diện ngoại giao của Tổng thống Ronald Reagan. Saddam đã nói vá»›i Rumsfeld trong cuá»™c gặp mặt kéo dà i 2 giá»: "Tháºt là lẽ bất thÆ°á»ng khi mà cả má»™t thế hệ ngÆ°á»i Iraq lá»›n lên mà không biết bao nhiêu vá» nÆ°á»›c Mỹ và cả má»™t thế hệ ngÆ°á»i Mỹ lá»›n lên mà biết không nhiá»u vá» Iraq".
NhÆ°ng trÆ°á»›c tiên là Afghanistan, nÆ¡i Osama bin Laden ẩn náu. Rumsfeld đã thúc giục Tommy Franks, tÆ° lệnh của CENTCOM (Bá»™ Chỉ huy Trung tâm quân lá»±c Hoa Kỳ), nhanh chóng có kế hoạch chiến tranh, gạt sang má»™t bên Ä‘iá»u kiện cần có thá»i gian 2 tháng để đặt ra kế hoạch. Rumsfeld viết trong hồi ký rằng, có lẽ những ngÆ°á»i chỉ trÃch chiến tranh thắc mắc tại sao Mỹ không triển khai tức thì 150.000 quân đến Afghanistan. NhÆ°ng, ông viết: "Chúng ta cần nhiá»u tháng để xây dá»±ng má»™t Ä‘á»™i quân chiếm đóng hùng háºu".
Tuy nhiên, Rumsfeld cÅ©ng thừa nháºn sá»± cháºm trá»… nà y đã giúp cho Taliban có thá»i gian để chuẩn bị cho cuá»™c chiến và Al-Qaeda có cÆ¡ há»™i di chuyển nÆ¡i ẩn náu. Rumsfeld dà nh Ãt không gian cho sá»± thất bại ở Tora Bora, ông nói đã thông báo vá»›i CIA trong má»™t tà i liệu rằng, "chúng ta có lẽ đã bá» lỡ cÆ¡ há»™i" ở đó và do đó phải cần thêm nhiá»u lá»±c lượng Mỹ nữa. Mãi vá» sau, Rumsfeld má»›i biết chuyện chiến dịch CIA ở Afghanistan cần được tiếp viện thêm nhiá»u máy bay Ranger nữa, nhÆ°ng "tôi chÆ°a bao giá» nháºn được yêu cầu nhÆ° thế từ phÃa Franks (tÆ° lệnh CENTCOM) lẫn Tenet (Giám đốc CIA)".
Trong nhiá»u tháng trÆ°á»›c sá»± kiện ngà y 11/9/2001, Rumsfeld nói ông gặp phải vấn Ä‘á» rối trà - đó là chuyện con trai ông, Nick, từng chống chá»i vá»›i ma túy, lại tái nghiện và biến mất má»™t thá»i gian. Sau ngà y 11/9, Rumsfeld bị ngá»™p trong những cuá»™c há»™i Ä‘Ã m vá»›i Tổng thống Bush nhÆ°ng trong lòng vẫn cứ canh cánh ná»—i lo vá» con trai mình.
Ngà y 21/11/2001, Bush kéo Rumsfeld đến má»™t căn phòng nhá» gần Phòng Tình huống và hai ngÆ°á»i quyết định phát Ä‘á»™ng chiến tranh - hay Ãt nhất là má»™t kế hoạch chiến tranh quy mô - bất chấp việc có hay không có sá»± liên quan nà o giữa Saddam Hussein và cuá»™c tấn công khủng bố ngà y 11/9.
Năm 2002, tình báo Mỹ đánh giá Saddam Hussein có vÅ© khà hóa há»c và sinh há»c, từ đó Rumsfeld láºp luáºn rằng những vÅ© khà bất hợp pháp "là má»™t trong những lý do chÃnh" cho cuá»™c xâm lược Iraq, bao gồm cả sá»± vi phạm những nghị quyết của Liên Hiệp Quốc. NhÆ°ng chắc chắn WMD má»›i là lý do chÃnh của chiến tranh chống Iraq.
Trong cuốn hồi ký, Rumsfeld kể lại chi tiết những sá»± xung Ä‘á»™t giữa ông vá»›i những quan chức cao cấp khác trong chÃnh phủ Bush nhÆ° là Ngoại trưởng Colin Powell, Thứ trưởng Ngoại giao Richard Armitage, Condoleezza Rice và cả hai vị tÆ°á»›ng James Jones và Eric Shinseki v.v... NhÆ°ng cuá»™c chiến ở Iraq không há» suôn sẻ khi Rumsfeld nhìn thấy những bức ảnh chụp cảnh binh sÄ© Mỹ ngược đãi tù nhân ở nhà tù Abu Ghraib.
Lúc đó Rumsfeld cho biết, ông đã có ý định từ chức Bá»™ trưởng Quốc phòng. NhÆ°ng Bush không há» muốn Rumsfeld ra Ä‘i nhÆ° thế. Rumsfeld nói những kỹ thuáºt tra tấn hung bạo là cần thiết để thu tháºp những thông tin nhạy cảm nhằm cứu mạng ngÆ°á»i dân Mỹ, nhÆ°ng ông không cho phép sá» dụng kỹ thuáºt dá»™i nÆ°á»›c (waterboarding) cÅ©ng nhÆ° má»™t và i kỹ thuáºt tà n bạo khác. Những kỹ thuáºt tra tấn mà Rumsfeld cho phép chỉ để dà nh riêng cho cá nhân duy nhất là Mohammed al-Qahtani - ngÆ°á»i Aráºp Xêút bị Ä‘Æ°a đến Guantanamo năm 2002 vì là nghi can trong vụ khủng bố ngà y 11/9.
Rumsfeld viết trong hồi ký: "Qahtani đã cung cấp những thông tin hữu Ãch vá» kế hoạch tấn công ngà y 11/9 của Al-Qaeda, những mánh khóe vượt biên của chúng và thông tin vá» những vệ sÄ© của Bin Laden". Rumsfeld nói, có lẽ Qahtani đã bị dá»™i nÆ°á»›c lạnh, bị lá»™t hết quần áo và bị là m nhục. Ông viết: "Tôi rất ngạc nhiên và bối rối. Má»™t số kỹ thuáºt... đã vượt qua khá»i những gì mà tôi cho phép".
Trong hồi ký, Rumsfeld cÅ©ng phê phán Tổng thống Obama đã thúc giục chÃnh quyá»n Bush đóng cá»a Guantanamo trong khi bản thân tân tổng thống cÅ©ng không là m được Ä‘iá»u đó. Äồng thá»i Obama vẫn còn váºn dụng nhiá»u chÃnh sách của chÃnh quyá»n Bush. Rumsfeld cÅ©ng Ä‘á» cáºp đến sá»± gia tăng những chiến dịch máy bay không ngÆ°á»i lái ở Afghanistan và Pakistan của Obama.
Rumsfeld cho biết, ông chá»n các tà i liệu có sá»± "thú vị đặc biệt vá» lịch sá»" hoặc có liên quan đến các sá»± kiện Ä‘á» cáºp trong hồi ký. Các tà i liệu máºt bổ sung lấy từ những năm ông là m việc tại Lầu Năm Góc sẽ được giải máºt và xem xét cho phát hà nh công khai, ông nói.
Trên trang web của mình, ông khẳng định rất khó khi Ä‘Æ°a ra quyết định công bố má»™t số tà i liệu máºt: "Những tà i liệu nà y không nhằm soi mói lịch sá», mà chỉ là hồ sÆ¡ lÆ°u trữ của má»™t viên chức có thẩm quyá»n". Ông muốn phát hà nh các tÆ° liệu nà y cho Ä‘á»™c giả để tá»± má»—i ngÆ°á»i rút ra kết luáºn riêng. Má»™t số ngÆ°á»i gá»i hồi ký của Rumsfeld là cuốn hồi ký trả thù, nhÆ°ng ông phê phán lại rằng há» là "những ngÆ°á»i chÆ°a Ä‘á»c nó". Tâm Ä‘iểm chú ý của cuốn sách không chỉ táºp trung và o những tranh cãi vá» cuá»™c chiến Iraq, mà ông còn viết vá» giai Ä‘oạn rÆ¡i và o bế tắc của cuá»™c chiến Afghanistan
Diên San - Phương Nguyên (tổng hợp
http://antg.cand.com.vn/vi-VN/hosomat/2011/2/74526.cand
Ngà y đăng đầu tiên 11:45 PM, 25/02/2011
|