PHÃT TRIỂN KỸ NÄ‚NG NÓI TRONG LỚP ÄÔNG
ThS Äá»— Thị PhÆ°Æ¡ng ThÆ°
1. Äặt vấn Ä‘á»
Trong Ä‘iá»u kiện dạy và há»c ngoại ngữ ở Việt Nam nói chung, lá»›p há»c thÆ°á»ng có sÄ© số khá đông. Vì váºy, việc phát triển các kỹ năng, đặc biệt là nói, trở nên vô cùng khó khăn đối vá»›i cả ngÆ°á»i dạy lẫn ngÆ°á»i há»c. Là m thế nà o có thể đạt được mục tiêu giảng dạy và há»c táºp trong những Ä‘iá»u kiện sẵn có ở nÆ°á»›c ta? Có thể phát triển kỹ năng nói trong má»™t lá»›p há»c được xem là đông hay không? Nếu có thể, các nguyên tắc giáo viên cần phải là m theo là gì? Bà i viết nà y bÆ°á»›c đầu tìm hiểu những vấn Ä‘á» liên quan đến việc phát triển kỹ năng nói trong các lá»›p đông và được cấu trúc theo ba phần. TrÆ°á»›c hết, vấn Ä‘á» lý thuyết liên quan đến lá»›p đông, đặc biệt là trong việc phát triển kỹ năng nói được trình bà y. Tiếp theo, trên ná»n tảng lý luáºn đã được nêu, các nguyên tắc liên quan đến việc giáo dục ngôn ngữ được rút ra. Cuối cùng, dÆ°á»›i ánh sáng của các nguyên tắc nà y những chiến lược hay sá»± váºn dụng và o việc giảng dạy tiếng được trình bà y dá»±a và o kinh nghiệm giảng dạy của ngÆ°á»i viết.
Â
2. Khung lý thuyết
Phần lý thuyết giải quyết bao vấn Ä‘á» cốt lõi liên quan đến vấn Ä‘á» lá»›p đông trong giáo dục ngôn ngữ. Äó là khái niệm “lá»›p đôngâ€, những trở ngại liên quan đến việc giảng dạy má»™t lá»›p đông há»c viên, và các giải pháp được xem là ưu việt để khắc phục tình trạng nà y. Ba vần Ä‘á» cốt lõi nà y sẽ được lần lượt trình bà y sau đây.
2.1 Khái niệm “lá»›p đôngâ€
Khái niệm “lá»›p đông†thoạt đầu tưởng chừng Ä‘Æ¡n giản. Tuy nhiên, khi Ä‘i và o nghiên cứu ta thấy nó không Ä‘Æ¡n giản tà nà o. Thế nà o là má»™t lá»›p được xem là đông? Số lượng há»c viên trong má»™t lá»›p tá»›i bao nhiêu má»›i được coi là đông? Má»—i quốc gia trên thế giá»›i có cách nhìn khác nhau vá» cùng má»™t hiện tượng nà y. Tháºm chà giáo viên trong cùng má»™t đất nÆ°á»›c cÅ©ng chÆ°a hẳn thống nhất vá»›i nhau vá» con số liên quan. Vì váºy, thuáºt ngữ lá»›p đông có thể có nhiá»u nghÄ©a khác nhau. Chẳng hạn nhÆ°, theo Wong, trong khi Ä‘a số ngÆ°á»i cho rằng lá»›p há»c có 15 há»c sinh là lá»›p Ãt ngÆ°á»i, có ngÆ°á»i lại cho rằng đây là lá»›p đông. Vì váºy, nghÄ©a của ngữ nà y chỉ mang tÃnh tÆ°Æ¡ng đối. Những giáo viên đã quen dạy lá»›p chỉ có từ 12 đến 14 sinh viên sẽ ngại dạy lá»›p có sÄ© số “đông†là 20 ngÆ°á»i. Những giảng viên khác cảm thấy nhẹ nhá»m khi chỉ có 40 sinh viên trong lá»›p của mình (Nolasco & Arthur, 1993, tr. 4).
Tại TrÆ°á»ng Äại há»c SÆ° phạm Tp. Hồ Chà Minh, lá»›p đông được hiểu là những lá»›p có sÄ© số từ 60 sinh viên trở lên. Cách hiểu nà y được áp dụng để tÃnh lÆ°Æ¡ng cho giảng viên vì chỉ từ mốc nà y trở lên, các tiết dạy má»›i được cá»™ng thêm hệ số lá»›p đông.
Äối vá»›i các lá»›p chuyên ngữ trong trÆ°á»ng (Nga, Anh, Pháp, và Hoa), sÄ© số lá»›p thÆ°á»ng dao Ä‘á»™ng trên dÆ°á»›i 30 và thÆ°á»ng được xem là lá»›p đông do đặc thù Ä‘Ã o tạo của ngà nh.
2.2 Những khó khăn liên quan
Các nhà nghiên cứu vá» lá»›p đông trên thế giá»›i đã liệt kê hà ng loạt những khó khăn mà giáo viên phải đối diện khi dạy những lá»›p nhÆ° thế nà y. Có thể nêu ra đây những vấn Ä‘á» Ä‘iển hình: Sinh viên cảm thấy bị cô láºp vá» mặt xã há»™i; sinh viên không cảm thấy gắn bó vá»›i khóa há»c; sinh viên không nháºn được sá»± giúp đỡ mang tÃnh cá nhân; phần lá»›n thá»i gian giáo viên chỉ giao tiếp vá»›i các sinh viên ngồi bà n đầu, vì váºy không quan tâm đến những sinh viên ngồi cuối lá»›p há»c; v.v.
2.3 Hướng khắc phục
Theo Petresky (2004), khi dạy các lá»›p ngoại ngữ có đông há»c viên, các hiệu quả nhất để ngÆ°á»i há»c tiếp thu kiến thức là chia lá»›p ra thà nh các cặp, nhóm nhá» hoặc nhóm lá»›n hÆ¡n. ThÆ°á»ng thì giáo viên nên xếp sinh viên có mục Ä‘Ãch chung và trình Ä‘á»™ tÆ°Æ¡ng tá»± nhau là m việc cùng vá»›i nhau. TÆ°Æ¡ng tá»±, Shannon (2005) cho rằng cách để dạy lá»›p dạy tiếng đông há»c viên là chia lá»›p thà nh các nhóm nhá». Nhiệm vụ của giảng viên khi các nhóm là m việc là đi quanh lá»›p và quan sát tiến Ä‘á»™ của sinh viên.
Cần lÆ°u ý là khi sá» dụng các hoạt Ä‘á»™ng theo cặp và nhóm trong các lá»›p đông để phát triển kỹ năng giao tiếp, giáo viên có thể gặp má»™t số khó khăn nhÆ° sau: Sinh viên không hứng thú vá»›i những dạng hoạt Ä‘á»™ng mình không quen là m; có vấn Ä‘á» vá» ká»· luáºt; có nhiá»u hạn chế mang tÃnh váºt lý, chẳng hạn nhÆ° bà n ghế thÆ°á»ng thì được xếp theo hà ng; giáo viên các lá»›p khác không thÃch sá»± ồn à o khi tất cả sinh viên nói cùng lúc; sinh viên không sá» dụng ngoại ngữ mình há»c khi là m việc theo cặp hoặc theo nhóm; sinh viên có thể phà n nà n rằng giáo viên không dạy gì cả nếu giáo viên yêu cần sinh viên là m việc theo cặp và theo nhóm; và má»™t khi những hoạt Ä‘á»™ng có tÃnh hứng thú hÆ¡n trong lá»›p há»c tạo Ä‘á»™ng cÆ¡ cho ngÆ°á»i há»c, ngÆ°á»i há»c có thể trở nên quá hăng hái và vì thế khó có thể kiểm soát được (Nolasco & Arthur, 1993, tr. 5).
3. Nguyên tắc liên quan đến việc giáo dục ngôn ngữ
Từ những Ä‘iá»u đã trình bà y trong các tiểu mục 2.1, 2.2, và 2.3 của phần 2 những vấn Ä‘á» lý luáºn ở trên, có thể nêu lên những nguyên tắc mà giáo viên nên là m theo trong khi giảng dạy tiếng nhÆ° sau:
- Trong Ä‘iá»u kiện ở Việt Nam, các lá»›p chuyên ngữ có khoảng 30 sinh viên được xem là lá»›p đông.
- Khi phát triển kỹ năng nói, những lớp có sỉ số nêu trên cà ng phải được lưu tâm đặc biệt.
- Äể má»i thà nh viên trong lá»›p có thể tham gia và o các hoạt Ä‘á»™ng phát triển kỹ năng giao tiếp và tránh trÆ°á»ng hợp chỉ có sinh viên ngồi các dãy ghế đầu tham gia, giáo viên nên chia lá»›p thà nh các cặp hoặc các nhóm nhá» và lá»›n hÆ¡n.
- Việc phân cặp và nhóm nên dá»±a theo nguyên tắc tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng vá» trình Ä‘á»™ và sở thÃch.
- Sinh viên được khuyến khÃch sá» dụng ngôn ngữ mình Ä‘ang há»c khi là m việc theo cặp và nhóm.
- Giảng viên di chuyển khắp lớp để theo dõi tiến độ của sinh viên và can thiệp khi thấy cần thiết.
- Chấp nháºn tình trạng “sôi Ä‘á»™ng†và khó kiểm soát má»™t khi ngÆ°á»i há»c hứng thú tham gia các hoạt Ä‘á»™ng do giảng viên Ä‘Æ°a ra.
4. Chiến lược/Sá»± váºn dụng và o thá»±c tế giảng dạy
Thá»±c tế giảng dạy kỹ năng nói cho sinh viên chuyên ngữ năm thứ nhất Khoa Nga TrÆ°á»ng Äại há»c SÆ° phạm Tp. Hồ Chà Minh cho thấy các lá»›p có sÄ© số trên dÆ°á»›i 30 là lá»›p đông. Äối vá»›i các lá»›p nếu dạy theo kiểu truyá»n thống, giảng viên thÆ°á»ng chỉ chú ý đến những sinh viên siêng năng và khá ngồi ở những bà n đầu. ChÃnh vì váºy, những sinh viên nà y có nhiá»u cÆ¡ há»™i tham gia hÆ¡n và o bà i giảng của giáo viên. Còn những sinh viên ngồi phÃa sau, đặc biệt là ở những dãy ghế gần cuối lá»›p há»c Ãt được dịp phát biểu hÆ¡n, nếu không nói là không có. Việc giá»›i thiệu cách là m việc theo cặp, nhóm nhá» và nhóm lá»›n hÆ¡n thoạt đầu là m cho sinh viên cảm thấy không thoải mái vì nghÄ© rằng giảng viên không dạy gì, hoặc không tin tưởng và o trình Ä‘á»™ của bạn mình, hoặc thảo luáºn bằng tiếng mẹ đẻ. Tuy nhiên, sau và i tuần sinh viên quen dần vá»›i các là m việc má»›i và bắt đầu cảm thấy được những lợi Ãch gắn vá»›i các hoạt Ä‘á»™ng theo cặp và nhóm, chẳng hạn nhÆ° có cÆ¡ há»™i phát triển kỹ năng nói ngang bằng nhau vá»›i tất cả thà nh viên trong lá»›p, số lần được nói tăng lên đáng kể, phá bỠđược tâm lý ngại nói má»™t khi có Ä‘á»™ng cÆ¡ tham gia và o các hoạt Ä‘á»™ng trên lá»›p. Nhìn chung, sinh viên cảm thấy có lợi hÆ¡n có hại khi được hÆ°á»›ng dẫn là m việc theo cách má»›i nà y.
5. Kết luáºn
Bà i viết bÆ°á»›c đầu nghiên cứu các cách để khắc phục tình trạng lá»›p đông trong các lá»›p chuyên ngữ. Từ khung lý thuyết được xác láºp ban đầu, tác giả Ä‘i đến những nguyên tắc là m việc trong việc giảng dạy và há»c táºp tiếng. Cuối cùng là thá»±c tế giảng dạy được bà n đến. Lý thuyết, nguyên tắc và chiến lược được vạch ra phần lá»›n táºp trung và o việc phát triển kỹ năng giao tiếp. Tuy nhiên, việc phát triển sang các kỹ năng khác trong giảng dạy ngoại ngữ cÅ©ng là má»™t khả năng và biết đâu việc mạnh dạn áp dụng có thể tạo nên bÆ°á»›c Ä‘á»™t phát trong giảng dạy và há»c táºp ngoại ngữ!
Tà i liệu tham khảo
Nolasco, R., & Arthur, L. (1993). Large classes. London: Macmillan.
Petresky, A. (2004). Teaching large ESL classes: Field notes for Able staff. Retrieved from http://www.pde.state.pa.us/able/fieldnotes.au/fn04esllarge.pdf
Shannon, F. (2005). The life of a university EFL teacher in Taiwan. Retrieved from
http://www.fredshannon.blogspot.com/2005/06/large-classes.html
Wong, R. (n.d.). The challenges of teaching English as a foreign language in large classes. Retrieved on March 22, 2008, from http://www.helium.com.items/138924-contents1introduction2-teaching-large-classes |