Ngày 14/2/2015, Chính phủ đã ban hành Nghị định 16/2015/NĐ-CP quy định cơ chế tự chủ của đơn vị sự nghiệp công lập.

Việc ban hành Nghị định trong thời điểm hiện nay đã kịp thời đáp ứng yêu cầu đổi mới, phát triển của hoạt động sự nghiệp công trong nền kinh tế thị trường, định hướng xã hội chủ nghĩa; thay đổi cơ chế hoạt động, cơ chế tài chính đối với đơn vị sự nghiệp công lập, từng bước áp dụng phương pháp quản trị doanh nghiệp trong các đơn vị sự nghiệp công lập thông qua hoàn thiện hệ thống định mức kinh tế - kỹ thuật, xây dựng lộ trình để đơn vị sự nghiệp có đủ điều kiện hạch toán đầy đủ chi phí, chuyển đổi từ việc giao dự toán sang phương thức đặt hàng của nhà nước, giao nhiệm vụ cung cấp dịch vụ sự nghiệp công dựa trên hệ thống định mức kinh tế - kỹ thuật và tiêu chí, tiêu chuẩn chất lượng của từng loại hình dịch vụ công. Bên cạnh đó, tạo khung pháp lý để các Bộ, ngành có liên quan trình Chính phủ ban hành các Nghị định quy định về cơ chế tự chủ đối với các lĩnh vực cụ thể phù hợp với đặc thù của ngành, lĩnh vực.

Nghị định số 16/2015/NĐ-CP của Chính phủ bao gồm 3 Chương và 24 Điều, trong đó, có một số điểm mới nổi bật như sau:

Thứ nhất, về phân loại đơn vị sự nghiệp công lập được dựa trên mức độ tự chủ về tài chính của các đơn vị cả về chi thường xuyên và chi đầu tư. Theo đó, tại Nghị định số 16/2015/NĐ-CP quy định 4 loại đơn vị sự nghiệp công lập: (i) đơn vị sự nghiệp công tự bảo đảm chi thường xuyên và chi đầu tư, (ii) đơn vị sự nghiệp công tự bảo đảm chi thường xuyên, (iii) đơn vị sự nghiệp công tự bảo đảm một phần chi thường xuyên, (iv) đơn vị sự nghiệp công do Nhà nước bảo đảm chi thường xuyên.

Thứ hai, tương ứng với từng loại hình đơn vị sự nghiệp công lập, Nghị định quy định việc tự chủ của các đơn vị trong thực hiện nhiệm vụ, tổ chức bộ máy, nhân sự và tài chính trên nguyên tắc các đơn vị tự đảm bảo kinh phí hoạt động càng nhiều thì mức độ tự chủ càng cao để khuyến khích các đơn vị tăng thu, giảm dần bao cấp từ ngân sách nhà nước, trong đó có bao cấp tiền lương tăng thêm để dần chuyển sang các loại hình đơn vị tự đảm bảo chi thường xuyên, đơn vị tự đảm bảo chi thường xuyên và chi đầu tư.

Theo đó, đối với các đơn vị sự nghiệp công tự bảo đảm chi thường xuyên và chi đầu tư, tại Nghị định quy định các đơn vị này được giao quyền tự chủ khá rộng như được quyết định số lượng người làm việc, được vay vốn tín dụng ưu đãi của nhà nước hoặc được hỗ trợ lãi suất cho các dự án đầu tư sử dụng vốn vay của các tổ chức tín dụng theo quy định, được tự quyết định mức trích quỹ bổ sung thu nhập mà không bị không chế mức trích Quỹ bổ sung thu nhập như các loại hình đơn vị sự nghiệp khác (đơn vị tự đảm bảo chi thường xuyên bị khống chế không quá 3 lần quỹ tiền lương ngạch, bậc, chức vụ và các khoản phụ cấp lương do nhà nước quy định; đơn vị tự đảm bảo một phần chi thường xuyên bị khống chế không quá 2 lần, đơn vị do nhà nước bảo đảm chi thường xuyên bị khống chế không quá 1 lần).

Thứ ba, để có bước đi phù hợp nhằm tạo điều kiện từng bước thực hiện tính đủ giá dịch vụ sự nghiệp công vào chi phí, Nghị định đã dành một mục quy định cụ thể về  giá, phí dịch vụ sự nghiệp công; trong đó, quy định rõ về cách xác định giá dịch vụ sự nghiệp công không sử dụng kinh phí ngân sách nhà nước và giá dịch vụ sự nghiệp công sử dụng kinh phí ngân sách nhà nước. Đồng thời, quy định lộ trình tính giá như sau: Đến năm 2016, mức giá tính đủ tiền lương (theo lương ngạch, bậc, chức vụ do Nhà nước quy định đối với đơn vị sự nghiệp); đến năm 2018 mức giá tính đủ chi phí tiền lương, chi phí trực tiếp và chi phí quản lý (chưa tính chi phí khấu hao tài sản cố định); đến năm 2020, mức giá tính đủ chi phí tiền lương, chi phí trực tiếp, chi phí quản lý và chi phí khấu hao tài sản cố định. Đối với các đơn vị có khả năng thực hiện sớm hơn, Nghị định cũng đã quy định  căn cứ vào tình hình thực tế, các đơn vị sự nghiệp công lập có đủ điều kiện được thực hiện trước lộ trình quy định nêu trên.

- Thứ tư, để đảm bảo thuận lợi cho các Bộ, ngành khi xây dựng các Nghị định về cơ chế tự chủ của các đơn vị sự nghiệp công lập trong các lĩnh vực, Nghị định số 16/2015/NĐ-CP có quy định chuyển tiếp theo hướng trong khi chưa ban hành hoặc sửa đổi Nghị định quy định cơ chế tự chủ của đơn vị sự nghiệp công trong từng lĩnh vực, các đơn vị sự nghiệp công theo từng lĩnh vực được tiếp tục thực hiện cơ chế tự chủ theo quy định tại Nghị định số 43/2006/NĐ-CP và các Nghị định hiện hành về tự chủ trong các lĩnh vực.

Nghị định có hiệu lực thi hành kể từ ngày 06 tháng 4 năm 2015 và thay thế Nghị định số 43/2006/NĐ-CP ngày 25 tháng 4 năm 2006 của Chính phủ quy định quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm về thực hiện nhiệm vụ, tổ chức bộ máy, biên chế và tài chính đối với đơn vị sự nghiệp công lập.

(Nguồn: Bộ Tài chính)