Giáo sư Ngô Việt Trung: Nâng dần chất lượng tạp chà theo chuẩn quốc tế
Nâng cấp chất lượng tạp chà trong nÆ°á»›c và xây dá»±ng thà nh tạp chà quốc tế là xu hÆ°á»›ng phát triển trong nhiá»u ngà nh, khoa há»c Việt Nam. Trong nhiá»u cuá»™c há»p của Quỹ Nafosted, má»™t số ý kiến Ä‘á» xuất Nhà nÆ°á»›c cần há»— trợ kinh phà má»›i xây dá»±ng được tạp chà quốc tế. Vá»›i kinh nghiệm 15 năm là m tổng biên táºp tạp chà Acta Mathematica Vietnamica– má»™t trong những tạp chà quốc tế đầu tiên của khoa há»c Việt Nam, GS Ngô Việt Trung cho rằng yếu tố quan trá»ng nhất là phải đảm bảo chất lượng của các công trình được công bố
GS Ngô Việt Trung. Ảnh: Lê Văn.
Lấy tiêu chà khoa há»c là m đầu Äể trở thà nh tạp chà quốc tế thì má»™t tạp chà khoa há»c của Việt Nam cần phải đáp ứng những tiêu chà gì? Các cÆ¡ sở dữ liệu nhÆ° Web of Science hay Scopus Ä‘á»u Ä‘á» ra những tiêu chà khá cụ thể, táºp trung và o 4 Ä‘iểm: Thứ nhất phải xuất bản bằng tiếng Anh (hoặc bằng những tiếng quốc tế khác); Thứ hai, phải có ban biên táºp uy tÃn; Thứ ba phải ra Ä‘á»u đặn đúng hạn; Thứ 4 là chỉ số trÃch dẫn cao. Thông thÆ°á»ng há» chá» 1, 2 năm để xét cá ctạp chà có đạt được các tiêu chà trên hay không trÆ°á»›c khi quyết định để Ä‘Æ°a và o danh mục dữ liệu của mình. Ba tiêu chuẩn đầu là những tiêu chuẩn mang tÃnh kỹ thuáºt. Tiêu chuẩn cuối cùng là cái khó đạt nhất ở Việt Nam. Váºy theo ông, cần phải là m những gì để đảm bảo được chất lượng tạp chÃ? Theo kinh nghiệm hà ng chục năm tham gia biên táºp tạp chà Acta Mathematica Vietnamica, tôi thấy quan trá»ng nhất là phải chá»n được tổng biên táºp là má»™t nhà khoa há»c có uy tÃn và kiên quyết. Theo cách nói của Viện Toán, ngÆ°á»i đó phải là ngÆ°á»i không biết sợ ai cả. Nếu bà i gá»i đến không được phản biện đồng ý nháºn đăng, thì dù tác giả có là của chuyên gia đầu ngà nh, hay ngÆ°á»i quen thì tổng biên táºp cÅ©ng phải từ chối. Có những ngÆ°á»i rất giá»i nhÆ°ng lại rất dá»… dà ng cho qua những chuyện nhÆ° váºy. Vì váºy phải chá»n ngÆ°á»i không biết sợ má»›i giữ được chất lượng tạp chÃ. Bên cạnh đó thì tạp chà phải có hệ thống phản biện vừa có chuyên môn tốt,lại vừa nghiêm túc trong đánh giá, xem xét. CÅ©ng nhÆ° ông tổng biên táºp, há» cÅ©ng phải là những ngÆ°á»i không biết sợ vì ở nÆ°á»›c mình, ngÆ°á»i ta thÆ°á»ng Ä‘oán hay dò há»i được ai là ngÆ°á»i phản biện. Khi má»›i vá» nÆ°á»›c Ãt lâu, tôi được phân công là m phản biện má»™t bà i báo của má»™t cây Ä‘a cây Ä‘á» trong là ng toán Việt Nam. Äá» tà i nghiên cứu của bà i báo rất cÅ© và phÆ°Æ¡ng pháp không có gì má»›i nên tôi Ä‘á» nghị không nháºn đăng. Có lẽ vì váºy mà GS Hoà ng Tụy đánh giá tôi là ngÆ°á»i không biết sợ và cá» tôi là m tổng biên táºp thay ông năm 1991. Phải chăng tổng biên táºp và là m phản biện cho tạp chà chuyên ngà nh là công việc luôn phải chịu nhiá»u áp lá»±c? Ãp lá»±c chứ! Chúng ta phải hiểu là ngÆ°á»i Việt Nam coi cái danh quan trá»ng lắm. Nhiá»u ngÆ°á»i coi việc không được nháºn đăng là mất hết uy tÃn. Tôi biết má»™t số ngÆ°á»i còn thù mình vì bà i của há» không được nháºn đăng. Thá»±c ra, má»i ngÆ°á»i phải coi đó là chuyện bình thÆ°á»ng. Thỉnh thoảng ai cÅ©ng có lúc sai và ngay cả phản biện cÅ©ng có thể nháºn xét không đúng. Tôi đã nhiá»u lần bị tác giả mắng rằng há» là chuyên gia đầu ngà nh ở Việt Nam, còn ai có thể biết vá» chất lượng bà i báo của há» hÆ¡n hỠđược mà dám nháºn xét không tốt. CÅ©ng có bà i báo không được nháºn đăng nhÆ°ng lại đăng được ở nÆ°á»›c ngoà i và tác giả công khai phê phán mình. NhÆ°ng mình cÅ©ng phải coi chuyện đó là tai nạn nghá» nghiệp. NhÆ°ng vá»›i các tạp chà ở giai Ä‘oạn đầu xây dá»±ng thì việc đảm bảo chất lượng là điá»u rất khó? Tất nhiên các tạp chà trong thá»i kỳ đầu muốn là m được Ä‘iá»u nà y cÅ©ng khó vì đầu và o thấp và không thể loại hết các bà i gá»i đến theo chuẩn cao nhất được. Tuy nhiên mình phải luôn luôn nghÄ© đến việc đẩy chất lượng tạp chà lên dần dần. Nhìn chung chất lượng của tạp chà ngà nh nà o phụ thuá»™c rất nhiá»u và o cá»™ng đồng các nhà khoa há»c của ngà nh đó. Ngà nh nà o nghiên cứu yếu thì tạp chà ngà nh đó không thể đạt chuẩn quốc tế được. Váºy Acta Mathematica Vietnamica và o thá»i kỳ đầu cÅ©ng gặp nhiá»u khó khăn, vất vả trong việc đảm bảo chất lượng? Những năm đầu quả tháºt vất vả. Ngoà i chất lượng chuyên môn thì tiếng Anh là cả má»™t vấn Ä‘á». Tháºm chà phần lá»›n thá»i gian của ban biên táºp là chữa tiếng Anh các bà i gá»i nháºn đăng cho chuẩn hÆ¡n. Hồ sÆ¡ của Acta còn lÆ°u những bản thảo được chữa Ä‘á» rá»±c, gần nhÆ° là phải viết lại tiếng Anh luôn. Bên cạnh đó, má»—i lần in là má»™t lần lo chuyện thuê ngÆ°á»i đánh máy, lo chá»n mua giấy bìa, lo chất lượng in ấn và đóng quyển. Phải kiểm tra gần nhÆ° từng quyển má»™t. Hầu nhÆ° số nà o cÅ©ng có vấn Ä‘á». Tạp chà Acta Mathematica Vietnamica may mắn có các GS Lê Văn Thiêm và Hoà ng Tụy từng là tổng biên táºp. Há» Ä‘á»u rất nghiêm khắc vá» chuyên môn, đặc biệt là GS Hoà ng Tụy. Công việc của những ngÆ°á»i Ä‘i sau là giữ được nếp là m việc đó. Khi chÆ°a thá»±c sá»± có uy tÃn nhÆ° hiện nay thì là m nhÆ° thế nà o mà Acta Mathematica Vietnamica có được bà i chất lượng tốt? Äể có được bà i tốt, thì tạp chà phải váºn Ä‘á»™ng, những ngÆ°á»i nghiên cứu nghiêm túc viết bà i, hay nhá» các nhà toán há»c đầu ngà nh váºn Ä‘á»™ng há»™. Nhá» quan hệ quốc tế tốt nên Acta Mathematica Vietnamica ngay từ đầu đã có bà i của những ngÆ°á»i rất nổi tiếng, chẳng hạn nhÆ° của ông Hironaka (Nháºt Bản) được giải Field năm 1970 ngay từ năm 1977. Vì thế mà bên ngoà i ngÆ°á»i ta cÅ©ng biết đến tạp chà và gá»i bà i đăng. Trên đây ông đã nhấn mạnh tầm quan trá»ng của hệ thống phản biện. Váºy kinh nghiệm của Acta Mathematica Vietnamica trong việc tìm phản biện giá»i là gì? Má»i phản biện luôn là công việc khó vì là m phản biện không được hưởng lÆ°Æ¡ng, không có gì lệnh gì bắt há» phải là m cho mình trong khi là m nháºn xét rất mất công, phải Ä‘á»c bà i, có khi cả tháng má»›i hiểu hết được. Công việc vất vả, nên ngÆ°á»i ta thÆ°á»ng từ chối. Kinh nghiệm của Acta Mathematica Vietnamica là chỉ nên má»i những ngÆ°á»i thá»±c sá»± có trách nhiệm. Vá»›i phản biện nÆ°á»›c ngoà i thì cần phải quen biết, từ trÆ°á»›c rồi. Khi biết là há» thá»±c sá»± có thể giúp mình, mình phải viết thÆ° thống thiết má»i há» tham gia ban biên táºp hay là m phản biện.
Nguồn: http://tiasang.com.vn/-quan-ly-khoa-hoc/Giao-su-Ngo-Viet-Trung-Nang-dan-chat-luong-tap-chi-theo-chuan-quoc-te-12446 |