Tái diá»…n chiến tranh lạnh giữa Nga và NATO? 打å°
周三, 2010年 12月 15日 15:59

14/05/2009

Quan hệ giữa Khối quân sá»± Bắc Äại Tây Dương (NATO) và Moskva Ä‘ang căng thẳng trở lại. Ngày 1/5 vừa qua, NATO tố cáo Nga vi phạm lệnh ngừng bắn Nga-

Binh lính Nga gìn giữ hòa bình dá»c biên giá»›i Abkhazia vá»›i Gruzia ngày 2/5/2009.

Gruzia vì đã ký vá»›i hai vùng tá»± trị Abkhazia và Nam Ossetia các hiệp ước bảo vệ đưá»ng biên giá»›i.
Trước đó ngày 30/4, Moskva coi việc trục xuất 2 nhà ngoại giao trong phái đoàn Nga tại trụ sở NATO ở Bruxelles là sự vu khống và cuộc tập trận quân sự của NATO tại Gruzia là sự khiêu khích quá đáng.
Tá» Financial Times (1/5/2009), tiết lá»™ NATO đã bí mật trục xuất 2 nhà ngoại giao cá»§a Nga, mà má»™t trong số đó là con trai cá»§a Äại sứ Nga tại Liên minh châu Âu, Vladimir Chizhov. Cả hai nhân vật bị trục xuất trên làm việc trong má»™t chương trình cá»§a Nga vá»›i NATO. Theo tá» báo này, 2 nhân vật trên đã làm việc như những chuyên viên tình báo. Tuy nhiên, việc há» bị trục xuất lại bắt nguồn tá»± má»™t nguyên nhân khác, lần này liên quan tá»›i Estonia.
Henri Simm, từng làm việc với tư cách là một chuyên viên cao cấp tại Bộ Quốc phòng Estonia, đã bị kết án 12 năm tù hồi tháng 2 vừa qua vì tội hoạt động tình báo cho Moskva. Từ năm 1995 đến 2008, Henri Simm chuyển cho phía Nga hàng nghìn tài liệu mật vỠchính sách quốc phòng, quan hệ quân sự ngoại giao và hệ thống thông tin không những của Estonia mà còn của cả NATO.
Financial Times cho rằng, chính vụ việc này khiến hai nhà ngoại giao cá»§a Nga bị NATO trục xuất, mặc dù khối quân sá»± này không khẳng định cÅ©ng chẳng phá»§ định thông tin trên mà chỉ thông báo rằng há» không có bình luận gì vá» những vấn đỠtình báo. Tuy nhiên, Financial Times dẫn lá»i cá»§a các chuyên gia tình báo cho rằng đây có thể là vụ tình báo lá»›n nhất trong lịch sá»­ cá»§a NATO.
Việc trục xuất trên cá»§a NATO đã bị Moskva phản đối mạnh mẽ và tố cáo đây là sá»± vu khống trÆ¡ trẽn. Dimitri Rogozine, Äại sứ Nga tại NATO, hứa rằng trong thá»i gian tá»›i Nga sẽ có hành động đáp trả thích đáng. Theo ông Rogozine, hành động trên cá»§a NATO đã phá hoại mong muốn tái khởi động lại quan hệ Nga - Mỹ và cản trở việc Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov tham gia Há»™i nghị NATO-Nga trước cuối tháng 5 này tại Bruxelles, cÅ©ng như việc Tổng thống Mỹ Barack Obama sẽ thăm Nga vào tháng 7 tá»›i.
Có thể nói những cuá»™c đấu trí gần đây giữa NATO và Nga diá»…n ra hết sức căng thẳng. Äầu tháng 3 vừa qua, Ngoại trưởng Mỹ Clinton trong buổi làm việc tại Bruxelles tuyên bố NATO đã đồng ý bình thưá»ng hóa liên hệ ngoại giao vá»›i Nga. CÆ¡ chế mang tên Há»™i đồng NATO – Nga là má»™t diá»…n đàn trao đổi giữa hai bên vá» nhiá»u vấn Ä‘á», đã bị gián Ä‘oạn từ mùa hè năm 2008 sau khi Nga đưa quân đánh Gruzia. Nga đã hoan nghênh quyết định cá»§a NATO và đồng ý gặp ngoại trưởng các nước NATO ở Bruxelles.
Trước đó, Nga tuyên bố đồng ý cho Mỹ dùng lãnh thổ để chuyển vận tiếp liệu phi quân sá»± tá»›i Afghanistan. NATO hy vá»ng trong tương lai có thể chuyên chở tiếp liệu bằng đưá»ng hàng không tá»›i Afghanistan. NATO cÅ©ng hy vá»ng vá»›i sá»± cá»™ng tác cá»§a Nga sẽ làm cho các quốc gia Trung à có thể mở cá»­a các căn cứ cho lá»±c lượng NATO sá»­ dụng, trong lúc má»™t căn cứ không quân cá»§a Mỹ ở Kyrgyzstan bị đóng cá»­a.
Tuy nhiên, ngày 17/3 vừa qua, hai tuần trước cuá»™c gặp gỡ đầu tiên giữa ông vá»›i Tổng thống Mỹ Obama tại London, Anh, Tổng thống Medvedev đã lên án thẳng thừng “những mưu toan không ngừng nghỉ cá»§a NATO nhằm phát triển các cÆ¡ sở quân sá»± sát cạnh nước Ngaâ€.
Tình hình thá»±c tế cho thấy, mối lo trên cá»§a nước Nga hoàn toàn có căn cứ. Ngoài việc má»™t số quốc gia láng giá»ng cá»§a Nga lần lượt xin gia nhập khối NATO, sá»± kiện Pháp trở lại khối quân sá»± này càng khiến Moskva lo ngại. Chưa hết, trước đó má»™t tuần, ông Dmitri Rogozine cho rằng khối quân sá»± này Ä‘ang tìm cách “toàn cầu hóa†để cạnh tranh vá»›i Tổ chức Liên Hiệp Quốc.
Phát biểu trước báo giá»›i, ông Dmitri Rogozine khẳng định: “Tham vá»ng này cá»§a NATO đã có từ lâu nhưng cho tá»›i nay vẫn chưa có gì rõ ràng. Theo những tin tức tình báo mà chúng tôi có được và má»™t số tài liệu cÅ©ng như sá»± kiện diá»…n ra gần đây, chúng tôi cho rằng NATO Ä‘ang chá»§ yếu tham vá»ng mở rá»™ng tổ chức này để cạnh tranh vá»›i tổ chức Liên Hiệp Quốcâ€.
Ông Rogozine cÅ©ng nhắc lại rằng các á»§y ban cá»§a NATO và Liên Hiệp Quốc đã ký má»™t thá»a thuận hợp tác năm 2008. NATO Ä‘ang cố thu nạp thêm càng nhiá»u thành viên càng tốt, ngay cả những quốc gia chẳng liên quan gì tá»›i khu vá»±c châu Âu -  Äại Tây Dương như Australia, Nhật Bản, New Zealand và Ấn Äá»™ cÅ©ng Ä‘á»u được “gạ†gia nhập tổ chức này. “Nước Nga sẽ không muốn có má»™t chá»— đứng trong tổ chức này†- ông Rogozine giải thích.
Má»i chuyện tưởng đã êm xuôi khi đối thoại giữa NATO và Moskva đã được nối lại ngày 29/4 vừa qua vá»›i má»™t cuá»™c há»p chung đầu tiên. Tại đây, hai bên đã nêu ra những mâu thuẫn vá» vấn đỠcắt giảm vÅ© khí chiến lược. Cuá»™c gặp này diá»…n ra trước khi 2 nhà ngoại giao cá»§a Nga bị trục xuất.
Má»™t tín hiệu khác cho thấy mối quan hệ này không những không được cải thiện mà còn có chiá»u hướng gia tăng căng thẳng, đó là việc Moskva cá»±c lá»±c phản đối việc tập trận quân sá»± cá»§a NATO tại Gruzia, má»™t hành động mà theo Tổng thống Nga Medvedev là sá»± khiêu khích quá đáng.
“Việc duy trì những hành động như vậy cho thấy tinh thần chiến tranh lạnh và luôn tồn tạiâ€- ông Dimitri Rogozine, cho biết khi tố cáo phương Tây Ä‘ang muốn động viên Gruzia tái chạy Ä‘ua vÅ© trang.
Trước phản ứng này của Nga, phát ngôn viên của Tổng thư ký NATO cho rằng Moskva đã xâm phạm những quy định trong hiệp ước ngừng bắn giữa Nga và Gruzia ký kết thông qua trung gian của Liên minh châu Âu bằng cách cử quân tới biên giới của Abkhazia và Nam Ossetia.
Theo những bản thá»a ước vừa được ký giữa Nga và hai vùng tá»± trị cá»§a Gruzia được Moskva công nhận độc lập tháng 8/2008 thì quân đội Nga sẽ phụ trách việc tuần tra các khu vá»±c biên giá»›i cá»§a 2 vùng đất tá»± trị này trong vòng 5 năm tá»›i. Bắt đầu từ ngày 2/5 vừa qua, lính biên phòng cá»§a Nga đã trá»±c tiếp Ä‘i tuần tra và kiểm soát đưá»ng phân chia lãnh thổ giữa Gruzia và vùng ly khai Nam Ossetia và Abkhazia.
Tất cả những sá»± kiện gần đây cho thấy quan hệ thá»±c chất giữa Nga và NATO chẳng hỠđược cải thiện gì ngoài những tuyên bố ngoại giao. Giá»›i phân tích cho rằng trong thá»i gian tá»›i các cuá»™c nắn gân cá»§a cả hai bên sẽ diá»…n ra thưá»ng xuyên hÆ¡n

Nguyễn Bảo (tổng hợp) http://antg.cand.com.vn/vi-VN/sukien/2009/5/69292.cand