14/05/2009
Quan hệ giữa Khối quân sá»± Bắc Äại Tây Dương (NATO) và Moskva Ä‘ang căng thẳng trở lại. Ngà y 1/5 vừa qua, NATO tố cáo Nga vi phạm lệnh ngừng bắn Nga-

|
Binh lÃnh Nga gìn giữ hòa bình dá»c biên giá»›i Abkhazia vá»›i Gruzia ngà y 2/5/2009.
|
Gruzia vì đã ký vá»›i hai vùng tá»± trị Abkhazia và Nam Ossetia các hiệp ước bảo vệ đưá»ng biên giá»›i. Trước đó ngà y 30/4, Moskva coi việc trục xuất 2 nhà ngoại giao trong phái Ä‘oà n Nga tại trụ sở NATO ở Bruxelles là sá»± vu khống và cuá»™c táºp tráºn quân sá»± cá»§a NATO tại Gruzia là sá»± khiêu khÃch quá đáng. Tá» Financial Times (1/5/2009), tiết lá»™ NATO đã bà máºt trục xuất 2 nhà ngoại giao cá»§a Nga, mà má»™t trong số đó là con trai cá»§a Äại sứ Nga tại Liên minh châu Âu, Vladimir Chizhov. Cả hai nhân váºt bị trục xuất trên là m việc trong má»™t chương trình cá»§a Nga vá»›i NATO. Theo tá» báo nà y, 2 nhân váºt trên đã là m việc như những chuyên viên tình báo. Tuy nhiên, việc há» bị trục xuất lại bắt nguồn tá»± má»™t nguyên nhân khác, lần nà y liên quan tá»›i Estonia. Henri Simm, từng là m việc vá»›i tư cách là má»™t chuyên viên cao cấp tại Bá»™ Quốc phòng Estonia, đã bị kết án 12 năm tù hồi tháng 2 vừa qua vì tá»™i hoạt động tình báo cho Moskva. Từ năm 1995 đến 2008, Henri Simm chuyển cho phÃa Nga hà ng nghìn tà i liệu máºt vá» chÃnh sách quốc phòng, quan hệ quân sá»± ngoại giao và hệ thống thông tin không những cá»§a Estonia mà còn cá»§a cả NATO. Financial Times cho rằng, chÃnh vụ việc nà y khiến hai nhà ngoại giao cá»§a Nga bị NATO trục xuất, mặc dù khối quân sá»± nà y không khẳng định cÅ©ng chẳng phá»§ định thông tin trên mà chỉ thông báo rằng há» không có bình luáºn gì vá» những vấn đỠtình báo. Tuy nhiên, Financial Times dẫn lá»i cá»§a các chuyên gia tình báo cho rằng đây có thể là vụ tình báo lá»›n nhất trong lịch sá» cá»§a NATO. Việc trục xuất trên cá»§a NATO đã bị Moskva phản đối mạnh mẽ và tố cáo đây là sá»± vu khống trÆ¡ trẽn. Dimitri Rogozine, Äại sứ Nga tại NATO, hứa rằng trong thá»i gian tá»›i Nga sẽ có hà nh động đáp trả thÃch đáng. Theo ông Rogozine, hà nh động trên cá»§a NATO đã phá hoại mong muốn tái khởi động lại quan hệ Nga - Mỹ và cản trở việc Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov tham gia Há»™i nghị NATO-Nga trước cuối tháng 5 nà y tại Bruxelles, cÅ©ng như việc Tổng thống Mỹ Barack Obama sẽ thăm Nga và o tháng 7 tá»›i. Có thể nói những cuá»™c đấu trà gần đây giữa NATO và Nga diá»…n ra hết sức căng thẳng. Äầu tháng 3 vừa qua, Ngoại trưởng Mỹ Clinton trong buổi là m việc tại Bruxelles tuyên bố NATO đã đồng ý bình thưá»ng hóa liên hệ ngoại giao vá»›i Nga. CÆ¡ chế mang tên Há»™i đồng NATO – Nga là má»™t diá»…n đà n trao đổi giữa hai bên vá» nhiá»u vấn Ä‘á», đã bị gián Ä‘oạn từ mùa hè năm 2008 sau khi Nga đưa quân đánh Gruzia. Nga đã hoan nghênh quyết định cá»§a NATO và đồng ý gặp ngoại trưởng các nước NATO ở Bruxelles. Trước đó, Nga tuyên bố đồng ý cho Mỹ dùng lãnh thổ để chuyển váºn tiếp liệu phi quân sá»± tá»›i Afghanistan. NATO hy vá»ng trong tương lai có thể chuyên chở tiếp liệu bằng đưá»ng hà ng không tá»›i Afghanistan. NATO cÅ©ng hy vá»ng vá»›i sá»± cá»™ng tác cá»§a Nga sẽ là m cho các quốc gia Trung à có thể mở cá»a các căn cứ cho lá»±c lượng NATO sá» dụng, trong lúc má»™t căn cứ không quân cá»§a Mỹ ở Kyrgyzstan bị đóng cá»a. Tuy nhiên, ngà y 17/3 vừa qua, hai tuần trước cuá»™c gặp gỡ đầu tiên giữa ông vá»›i Tổng thống Mỹ Obama tại London, Anh, Tổng thống Medvedev đã lên án thẳng thừng “những mưu toan không ngừng nghỉ cá»§a NATO nhằm phát triển các cÆ¡ sở quân sá»± sát cạnh nước Ngaâ€. Tình hình thá»±c tế cho thấy, mối lo trên cá»§a nước Nga hoà n toà n có căn cứ. Ngoà i việc má»™t số quốc gia láng giá»ng cá»§a Nga lần lượt xin gia nháºp khối NATO, sá»± kiện Pháp trở lại khối quân sá»± nà y cà ng khiến Moskva lo ngại. Chưa hết, trước đó má»™t tuần, ông Dmitri Rogozine cho rằng khối quân sá»± nà y Ä‘ang tìm cách “toà n cầu hóa†để cạnh tranh vá»›i Tổ chức Liên Hiệp Quốc. Phát biểu trước báo giá»›i, ông Dmitri Rogozine khẳng định: “Tham vá»ng nà y cá»§a NATO đã có từ lâu nhưng cho tá»›i nay vẫn chưa có gì rõ rà ng. Theo những tin tức tình báo mà chúng tôi có được và má»™t số tà i liệu cÅ©ng như sá»± kiện diá»…n ra gần đây, chúng tôi cho rằng NATO Ä‘ang chá»§ yếu tham vá»ng mở rá»™ng tổ chức nà y để cạnh tranh vá»›i tổ chức Liên Hiệp Quốcâ€. Ông Rogozine cÅ©ng nhắc lại rằng các á»§y ban cá»§a NATO và Liên Hiệp Quốc đã ký má»™t thá»a thuáºn hợp tác năm 2008. NATO Ä‘ang cố thu nạp thêm cà ng nhiá»u thà nh viên cà ng tốt, ngay cả những quốc gia chẳng liên quan gì tá»›i khu vá»±c châu Âu - Äại Tây Dương như Australia, Nháºt Bản, New Zealand và Ấn Äá»™ cÅ©ng Ä‘á»u được “gạ†gia nháºp tổ chức nà y. “Nước Nga sẽ không muốn có má»™t chá»— đứng trong tổ chức nà y†- ông Rogozine giải thÃch. Má»i chuyện tưởng đã êm xuôi khi đối thoại giữa NATO và Moskva đã được nối lại ngà y 29/4 vừa qua vá»›i má»™t cuá»™c há»p chung đầu tiên. Tại đây, hai bên đã nêu ra những mâu thuẫn vá» vấn đỠcắt giảm vÅ© khà chiến lược. Cuá»™c gặp nà y diá»…n ra trước khi 2 nhà ngoại giao cá»§a Nga bị trục xuất. Má»™t tÃn hiệu khác cho thấy mối quan hệ nà y không những không được cải thiện mà còn có chiá»u hướng gia tăng căng thẳng, đó là việc Moskva cá»±c lá»±c phản đối việc táºp tráºn quân sá»± cá»§a NATO tại Gruzia, má»™t hà nh động mà theo Tổng thống Nga Medvedev là sá»± khiêu khÃch quá đáng. “Việc duy trì những hà nh động như váºy cho thấy tinh thần chiến tranh lạnh và luôn tồn tạiâ€- ông Dimitri Rogozine, cho biết khi tố cáo phương Tây Ä‘ang muốn động viên Gruzia tái chạy Ä‘ua vÅ© trang. Trước phản ứng nà y cá»§a Nga, phát ngôn viên cá»§a Tổng thư ký NATO cho rằng Moskva đã xâm phạm những quy định trong hiệp ước ngừng bắn giữa Nga và Gruzia ký kết thông qua trung gian cá»§a Liên minh châu Âu bằng cách cá» quân tá»›i biên giá»›i cá»§a Abkhazia và Nam Ossetia. Theo những bản thá»a ước vừa được ký giữa Nga và hai vùng tá»± trị cá»§a Gruzia được Moskva công nháºn độc láºp tháng 8/2008 thì quân đội Nga sẽ phụ trách việc tuần tra các khu vá»±c biên giá»›i cá»§a 2 vùng đất tá»± trị nà y trong vòng 5 năm tá»›i. Bắt đầu từ ngà y 2/5 vừa qua, lÃnh biên phòng cá»§a Nga đã trá»±c tiếp Ä‘i tuần tra và kiểm soát đưá»ng phân chia lãnh thổ giữa Gruzia và vùng ly khai Nam Ossetia và Abkhazia. Tất cả những sá»± kiện gần đây cho thấy quan hệ thá»±c chất giữa Nga và NATO chẳng hỠđược cải thiện gì ngoà i những tuyên bố ngoại giao. Giá»›i phân tÃch cho rằng trong thá»i gian tá»›i các cuá»™c nắn gân cá»§a cả hai bên sẽ diá»…n ra thưá»ng xuyên hÆ¡n
Nguyễn Bảo (tổng hợp) http://antg.cand.com.vn/vi-VN/sukien/2009/5/69292.cand
|