10 năm cuá»™c không kích Nam TÆ° cÅ©: Vết thÆ°Æ¡ng không bao giá» lành! 打å°
周三, 2010年 12月 15日 16:07

09/04/2009

Cảnh Belgrade ngập chìm trong lửa đạn 10 năm trước đây.

Ngày 24/3 vừa qua chính là mốc thá»i Ä‘iểm tròn 10 năm ngày không quân của Tổ chức Hiệp Æ°á»›c Bắc Äại Tây DÆ°Æ¡ng (NATO) ồ ạt tấn công vào đất nÆ°á»›c Nam TÆ° cÅ©.
Chiến dịch quân sá»± lá»›n nhất trong lịch sá»­ của liên minh này đã gây ra những thiệt hại to lá»›n cả vá» ngÆ°á»i và của cho ngÆ°á»i dân Nam TÆ° cÅ©, chia tách vùng đất Kosovo ra khá»i Serbia, kéo theo má»™t loạt những hệ lụy và hậu quả phức tạp khác trên phạm vi khu vá»±c cÅ©ng nhÆ° thế giá»›i.
Trong khi Brussels hoàn toàn im lặng thì ngÆ°á»i dân Serbia rầm rá»™ xuống Ä‘Æ°á»ng để tưởng nhá»› vá» các nạn nhân và nhắc nhở nhau vá» má»™t vết thÆ°Æ¡ng có lẽ sẽ không bao giá» lành trong lịch sá»­ của dân tá»™c mình...
Những phản ứng trái ngược
Thá»i Ä‘iểm tròn 10 năm ngày NATO mở đầu chiến dịch không kích ồ ạt - bắt đầu từ ngày 24/3/1999 vá»›i những trận ném bom vào Belgrade - đã được ngÆ°á»i dân Serbia ká»· niệm vá»›i nhiá»u hình thức: những cuá»™c míttinh tưởng nhá»›, má»™t phút mặc niệm, đặt vòng hoa tại những Ä‘iểm tưởng niệm các nạn nhân thiệt mạng vì bom đạn tại Belgrade và má»™t loạt các thành phố khác v.v...
Äúng vào giữa trÆ°a ngày 24/3/2009, trên khắp đất nÆ°á»›c Serbia đã vang lên nhiá»u tiếng còi hú, nhắc nhở má»i ngÆ°á»i nhá»› vá» những tiếng còi báo Ä‘á»™ng phòng không từ 10 năm vá» trÆ°á»›c, những âm thanh gợi nên sá»± lo lắng và chết chóc thÆ°á»ng nghe thấy suốt 78 ngày đêm Ä‘en tối trong lịch sá»­ đất nÆ°á»›c. 
Phát biểu trÆ°á»›c Há»™i đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc (LHQ) tại New York ngay trÆ°á»›c lá»… ká»· niệm, Tổng thống Serbia Boris Tadic đã gá»i chiến dịch của NATO là "má»™t chiến dịch quân sá»± mang đầy bi kịch", đồng thá»i nhắc nhở tá»›i những con số hàng chục ngàn dân thÆ°á»ng bị chết và bị thÆ°Æ¡ng.
Tại Belgrade, ngày tưởng niệm các nạn nhân trong thảm kịch quân sá»± trên tại Nam TÆ° cÅ© được bắt đầu vá»›i má»™t phiên há»p của Chính phủ Serbia vá»›i sá»± chủ trì của Thủ tÆ°á»›ng Mirko Svetkovic.
Phát biểu trong phiên há»p, ngÆ°á»i đứng đầu Chính phủ Serbia khẳng định rằng: "Việc tấn công vào đất nÆ°á»›c chúng ta là má»™t hành vi trái phép, vi phạm quyá»n quốc tế và không có sá»± cho phép của LHQ. Những vụ ném bom trong quá khứ này vẫn Ä‘ang gây ra những hậu quả sâu xa đối vá»›i Serbia, đối vá»›i khu vá»±c và đối vá»›i cả những mối quan hệ tÆ°Æ¡ng tác chính trị trên toàn thế giá»›i. Serbia sẽ không bao giá» quên cái ngày bi kịch này".
Còn tại Kosovo, lá»… ká»· niệm này được nhắc tá»›i vá»›i những quan Ä‘iểm hoàn toàn trái ngược. Äối vá»›i cá»™ng đồng ngÆ°á»i gốc Albani tại Kosovo - khu vá»±c 10 năm vá» trÆ°á»›c còn là má»™t tỉnh tá»± trị của Serbia, vào tháng 2 năm ngoái đã chính thức tuyên bố Ä‘á»™c lập - thì đây là "má»™t ngày lịch sá»­ vÄ© đại giúp mở ra má»™t chÆ°Æ¡ng má»›i trong lịch sá»­ Kosovo" (theo nhÆ° ngÆ°á»i đứng đầu chính quyá»n Kosovo Hashim Thaci).
Ở má»™t khía cạnh hoàn toàn khác, hàng ngàn ngÆ°á»i Serbia tại Kosovo đã cùng nhau tuần hành trên các Ä‘Æ°á»ng phố ở Mitrovica để tưởng nhá»› các nạn nhân của chiến dịch không kích. May mắn là không có vụ xung Ä‘á»™t đáng kể nào giữa hai cá»™ng đồng ủng há»™ và chống lại ná»n Ä‘á»™c lập của Kosovo.
Trên phạm vi quốc tế, hai "đối tác" hàng đầu trên chính trÆ°á»ng vào thá»i Ä‘iểm đó là phÆ°Æ¡ng Tây và Nga cÅ©ng có những phản ứng khác nhau. Tại Brussels - là nÆ¡i Ä‘Æ°a ra quyết định vá» chiến dịch không kích mang mật danh "Allied Force" - các quan chức Ä‘á»u giữ thái Ä‘á»™ hoàn toàn im lặng. Còn Moskva nhân sá»± kiện này đã lên tiếng nhắc nhở công luận vá» "hành Ä‘á»™ng xâm lược, vi phạm các tiêu chuẩn của luật pháp quốc tế" của NATO.
Theo phía Nga, bài há»c vá» chiến dịch quân sá»± của NATO đã cho thấy nhu cầu cần thiết vá» việc xây dá»±ng má»™t hệ thống an ninh chung của cả châu Âu.
10 năm nhìn lại
Chiến dịch có mật danh "Allied Force" của NATO chống lại Nam Tư cũ đã kéo dài trong suốt 78 ngày, với sự tham gia của tổng cộng 19 quốc gia thành viên trong liên minh này dù ở mức độ này hay mức độ khác.
Trong chiến dịch trên, NATO đã thá»±c hiện 35.000 chuyến bay ném bom, huy Ä‘á»™ng gần 1.000 máy bay và trá»±c thăng các loại, ném xuống Nam TÆ° 79.000 tấn thuốc nổ (trong đó có tổng cá»™ng 37.400 quả bom chùm, loại phÆ°Æ¡ng tiện chiến tranh bị các công Æ°á»›c quốc tế ngăn cấm). Tổng số thiệt hại đối vá»›i các cÆ¡ sở công nghiệp, giao thông vận tải và dân sá»± của Nam TÆ° theo các đánh giá dao Ä‘á»™ng từ 60 đến 100 tỉ USD.  Ước tính có gần 2.500 dân thÆ°á»ng bị thiệt mạng (trong đó có 89 trẻ em), chÆ°a kể gần 12.500 ngÆ°á»i bị thÆ°Æ¡ng.


Äài tưởng niệm các nạn nhân thiệt mạng trong chiến dịch ném bom của NATO tại Mitrovica.

Chiến dịch xâm lược này được nhìn nhận nhÆ° má»™t đòn trừng phạt nặng ná» của phÆ°Æ¡ng Tây đối vá»›i má»™t Nam TÆ° "cứng đầu", không muốn ngÆ°á»i ngoài giải quyết những vấn Ä‘á» ná»™i bá»™ của mình. Nguyên cá»› của vụ tấn công bắt đầu từ sá»± phản đối của Belgrade vá»›i Ä‘á» nghị của Mỹ triển khai má»™t lá»±c lượng quân Ä‘á»™i nÆ°á»›c ngoài tại Kosovo, là nÆ¡i quân Ä‘á»™i và cảnh sát Nam TÆ° Ä‘ang mở má»™t cuá»™c chiến chống lại các tay súng gốc Albani đòi Ä‘á»™c lập cho Kosovo.
Theo nhiá»u nhà quan sát, cuá»™c chiến tại Nam TÆ° xảy ra trÆ°á»›c tiên xuất phát từ những lợi ích riêng của nÆ°á»›c Mỹ. Má»™t mặt, Washington lần đầu tiên đã công khai "qua mặt" LHQ, tìm cách khẳng định có thể tá»± giải quyết những vấn Ä‘á» khủng hoảng trên thế giá»›i mà không cần có sá»± tham gia của tổ chức này.
Nói cách khác, cuá»™c chiến đã đánh dấu má»™t há»c thuyết chính trị má»›i của phÆ°Æ¡ng Tây vá»›i sá»± thống trị của chiến thuật sá»­ dụng sức mạnh để giải quyết má»i vấn Ä‘á». Mỹ cÅ©ng lợi dụng cuá»™c chiến này để khẳng định "vai trò lãnh đạo" đối vá»›i châu Âu, nhất là trong bối cảnh sau khi Liên Xô tan rã, các đồng minh tại cá»±u lục địa bắt đầu tính đến việc thoát khá»i bóng của "chiếc ô ảnh hưởng của Mỹ", triển khai những chính sách Ä‘á»™c lập hÆ¡n vá»›i "ông anh cả" bên kia Äại Tây DÆ°Æ¡ng.
Cuộc chiến tại Nam Tư cũng là bước đi đầu tiên của Mỹ nhằm biến NATO trở thành một tổ chức có ảnh hưởng trên toàn cầu, có thể tự mình thực thi các sứ mạng an ninh trên khắp thế giới trên cơ sở tính toán đến các lợi ích của Washington.
Thá»±c tế sau này đã cho thấy, Nam TÆ° chỉ là Ä‘iểm khởi đầu cho hàng loạt các chiến dịch quân sá»± vá»›i quy mô và tính chất khác nhau mà NATO đã triển khai tại Äịa Trung Hải, Afghanistan, Iraq, châu Phi v.v... những khu vá»±c từ trÆ°á»›c đó nằm cách xa "phạm vi trách nhiệm" ban đầu của tổ chức này.
Äến năm 2006, ý tưởng này đã trở thành má»™t trong những Ä‘á» tài tranh luận chính tại Há»™i nghị Thượng đỉnh của NATO, khi Mỹ Ä‘á» xuất mở rá»™ng cÆ¡ cấu liên minh bằng cách kết nạp thêm các quốc gia nhÆ° Nhật, Australia và Hàn Quốc.
Sá»± kiện bi kịch 10 năm trÆ°á»›c đây đã dẫn tá»›i những thay đổi triệt để trong chính sách đối ngoại của Serbia - những thế lá»±c thân phÆ°Æ¡ng Tây lên nắm quyá»n thay thế cho những chính trị gia theo Ä‘Æ°á»ng lối dân tá»™c chủ nghÄ©a.
Sau biến cố này, Belgrade bắt đầu các chính sách theo xu hÆ°á»›ng gia nhập EU, hợp tác chặt chẽ hÆ¡n vá»›i các quốc gia trong NATO. Khi đã bị lâm vào Ä‘Æ°á»ng cùng, Tổng thống Slobodan Milosevic của Nam TÆ° vào ngày 10/6/1999 đã buá»™c phải tuân theo các Ä‘iá»u kiện của phÆ°Æ¡ng Tây, cho phép quân Ä‘á»™i NATO triển khai tại Kosovo.
Câu há»i nhiá»u ngÆ°á»i quan tâm hiện nay là: Bằng việc chính thức công nhận Ä‘á»™c lập của Kosovo vào năm 2008, phÆ°Æ¡ng Tây thá»±c ra đã gieo trồng trên vùng đất này những "hạt giống dân chủ" gì?
NgÆ°á»i ta chỉ biết rằng, sau thá»i Ä‘iểm NATO đổ quân vào đây, các tay súng Albani đã triển khai những chiến dịch thanh trừng sắc tá»™c, truy Ä‘uổi ngÆ°á»i gốc Serbia, khiến không ít ngÆ°á»i trong số này buá»™c phải rá»i bá» quê hÆ°Æ¡ng Ä‘i di tản.
Không chỉ chia cắt Kosovo khá»i Serbia, NATO đã biến vùng đất này trở thành má»™t vết thÆ°Æ¡ng không bao giá» liá»n da, là nÆ¡i xuất phát của những tệ nạn và tá»™i phạm nghiêm trá»ng, gây ảnh hưởng hàng ngày tá»›i những địa phÆ°Æ¡ng giáp ranh trong thành phần Serbia.
Dù đã tuyên bố Ä‘á»™c lập, nhÆ°ng các cÆ¡ cấu chính quyá»n cÅ©ng nhÆ° kinh tế của Kosovo vẫn lệ thuá»™c gần nhÆ° hoàn toàn vào phÆ°Æ¡ng Tây. Kosovo còn được coi là má»™t thiên Ä‘Æ°á»ng thá»±c sá»± đối vá»›i những tên tá»™i phạm chiến tranh, buôn bán ma túy, rá»­a tiá»n, những thành phần Hồi giáo cá»±c Ä‘oan v.v...
Äó là lý do khiến Tổng thống Boris Tadic của Serbia dù là ngÆ°á»i có quan Ä‘iểm thân phÆ°Æ¡ng Tây vẫn cÆ°Æ¡ng quyết khẳng định, Belgrade sẽ không bao giá» công nhận ná»n Ä‘á»™c lập của Kosovo dù là trá»±c tiếp hay gián tiếp

Äinh Linh (tổng hợp) http://antg.cand.com.vn/vi-VN/hosomat/2009/4/69073.cand