8:20, 20/03/2009  Ngoại trưởng Nga Lavrov và Ngoại trưởng Mỹ Hillary Clinton cùng nhấn nút "khởi động lại" quan hệ Nga - Mỹ.
Cuá»™c gặp giữa Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov và Ngoại trưởng Mỹ Hillary Clinton tại Genève, Thụy SÄ©, hôm 6/3 vừa qua đã chÃnh thức xác nháºn việc tái khởi động hà nh trình tìm kiếm lối thoát cho những căng thẳng ngoại giao giữa Nga và Mỹ dưới thá»i cá»§a Tổng thống Bush liên quan tá»›i những vấn đỠnhư hệ thống phòng thá»§ tên lá»a, Kosovo, Gruzia, cắt giảm vÅ© khà chiến lược... Chấp nháºn đà m phán Nếu như Tổng thống Bush suốt 8 năm cầm quyá»n luôn tá» ra cứng rắn trong các hồ sÆ¡ gây tranh cãi vá»›i Nga thì ông Obama từ khi lên nắm quyá»n Tổng thống Mỹ, đã phát Ä‘i nhiá»u tÃn hiệu cho thấy đưá»ng lối ngoại giao cá»§a Mỹ đã thay đổi, đặc biệt trong quan hệ Nga - Mỹ. Buổi gặp giữa Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov và Ngoại trưởng Mỹ Hillary Clinton tại Genève, Thụy SÄ©, hôm 6/3 vừa qua đã chÃnh thức xác nháºn sá»± biến chuyển nà y. Nếu như Phó tổng thống Mỹ Joe Biden phát biểu tại Há»™i nghị an ninh Munich, Äức, tháng 2/2009, rằng quan hệ Nga - Mỹ đã đến lúc khởi động lại thì trong cuá»™c gặp tại Genève vừa qua, bà Hillary đã tặng ông Lavrov má»™t chiếc nút bấm trên có ghi "reset" (khởi động lại) rồi hai ngưá»i cùng nhau nhấn nút trước sá»± chứng kiến đông đảo cá»§a giá»›i truyá»n thông quốc tế. Mặc dù đây chỉ là hà nh động mang tÃnh tượng trưng song nó đã cho thấy tất cả vá» chÃnh sách ngoại giao cá»§a Mỹ vá»›i Nga. Trước đó, Tổng thống Obama đã viết thư và điện thoại thưá»ng xuyên cho Tổng thống Nga Medvedev để bà n cách nối lại đối thoại Nga - Mỹ. Trước khi gặp Ngoại trưởng Nga Lavrov, ngà y 6/3, Ngoại trưởng Mỹ Hillary Clinton tuyên bố NATO đã đồng ý bình thưá»ng hóa quan hệ ngoại giao vá»›i Nga. CÆ¡ chế mang tên Há»™i đồng NATO - Nga là má»™t diá»…n đà n trao đổi giữa hai bên vá» nhiá»u vấn Ä‘á», đã bị gián Ä‘oạn từ 7 tháng nay sau khi xảy ra cuá»™c chiến Nga - Gruzia. Nga đã hoan nghênh quyết định cá»§a NATO và đồng ý gặp ngoại trưởng các nước NATO ở Brussels. Trước khi các vị ngoại trưởng khối NATO nhóm há»p, Nga đã tuyên bố đồng ý cho Mỹ dùng lãnh thổ để chuyển váºn tiếp liệu phi quân sá»± tá»›i Afghanistan. NATO cÅ©ng hy vá»ng vá»›i sá»± cá»™ng tác cá»§a Nga sẽ là m cho các quốc gia Trung à có thể mở cá»a các căn cứ cho lá»±c lượng NATO sá» dụng, trong lúc má»™t căn cứ không quân cá»§a Mỹ ở Kyrgyzstan sắp phải bị đóng cá»a. Jaap de Hoop Scheffer, Tổng thư ký NATO, trong buổi há»p báo tại trụ sở ở Brussels, Bỉ, không xác định thá»i Ä‘iểm há»™i đồng nà y sẽ là m việc trở lại, tuy nhiên theo dá»± Ä‘oán cá»§a các quan sát viên sẽ không diá»…n ra trước ngà y Há»™i nghị thượng đỉnh NATO há»p và o tháng 4 tá»›i. Ngoại trưởng Hillary Clinton tuyên bố vá»›i các Bá»™ trưởng Ngoại giao ở Brussels là "đã đến lúc để khởi sá»± những quan hệ má»›i mẻ vá»›i Nga". CÅ©ng trong buổi gặp trên, Washington và Moskva đã cam kết tá»›i đây sẽ có má»™t thá»a thuáºn má»›i vá» Hiệp ước cắt giảm vÅ© khà chiến lược, START-1. Phát biểu tại há»™i nghị, Ngoại trưởng Nga Lavrov nói: "Chúng tôi đã chuẩn bị Ä‘iá»u chỉnh quan hệ hai bên như phÃa Mỹ đỠxuất... Ký kết má»™t hiệp ước có hiệu lá»±c pháp lý giữa Nga và Mỹ vá» vÅ© khà tấn công chiến lược sẽ trở thà nh má»™t bước ưu tiên theo hướng nà y". Ngoại trưởng Mỹ Hillary cho biết, việc Ä‘i tá»›i má»™t thá»a thuáºn má»›i vá»›i Nga để thay thế Hiệp ước START-1 là vấn đỠưu tiên. Hiệp ước cắt giảm vÅ© khà chiến lược mà hai đối thá»§ thá»i Chiến tranh lạnh từng thương thuyết và đi tá»›i thá»a thuáºn, sẽ hết hiệu lá»±c và o ngà y 5/12/2009. Bà Hillary cho hay, bà mong muốn Tổng thống Obama và ngưá»i đồng cấp Nga Medvedev sẽ có má»™t kế hoạch má»›i vá» hiệp ước cắt giảm vÅ© khà chiến lược trước khi hai ngưá»i gặp nhau tại Há»™i nghị thượng đỉnh G20 diá»…n ra tại London và o ngà y 2/4 tá»›i. Nga coi Hiệp ước START-1 cÆ¡ sở kiểm soát vÅ© khà thá»i háºu Chiến tranh lạnh và tin rằng nếu hiệp ước nà y hết hiệu lá»±c trong khi chưa tìm được má»™t thá»a thuáºn thay thế thì có thể là m rối loạn sá»± cân bằng chiến lược. TrÃch lá»i Tổng thống Nga Medvedev, Ngoại trưởng Lavrov nói, má»™t thá»a thuáºn má»›i nên giá»›i hạn không chỉ đầu đạn hạt nhân mà còn phải hạn chế các loại thiết bị chuyển chiến lược như tên lá»a đạn đạo xuyên lục địa, tên lá»a đạn đạo gắn ở tà u ngầm và máy bay ném bom hạng nặng... Từ đối đầu sang đối thoại Ngà y 7/3 vừa qua, Ngoại trưởng Mỹ Hillary Clinton, kết thúc chuyến công du kéo dà i 8 ngà y đưa bà sang 3 lục địa để chuyển tải thông Ä‘iệp: Mỹ muốn bắt tay vá»›i các nước bạn, cÅ©ng như thá»a hiệp vá»›i các đối thá»§ cá»§a mình. Tại Jerusalem, nÆ¡i bà Hillary tiết lá»™ Washington phái hai sứ giả sang thá»§ đô Damas cá»§a Syria; tại Brussels, khi bà đỠxuất sáng kiến má»i Iran tham dá»± há»™i nghị vá» Afghanistan hay tại Genève, thá»i Ä‘iểm bà cùng vá»›i Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov đồng ý ''bấm nút'' kÃch hoạt trở lại quan hệ song phương. Ở đâu bà Hillary Clinton cÅ©ng ná»— lá»±c tá» thiện chà cá»§a Mỹ, Ä‘oạn tuyệt vá»›i chÃnh sách cÅ© cá»§a chÃnh quyá»n Bush. CÅ©ng trong ngà y 7/3, bản thân Tổng thống Barack Obama nêu quyết tâm tìm hòa giải cho Afghanistan và thăm dò khả năng xÃch lại gần vá»›i Taliban ôn hòa. Vá» vấn đỠhạt nhân cá»§a CHDCND Triá»u Tiên, Mỹ muốn đối thoại vá»›i nước nà y. Nhiá»u động thái má»›i hÆ¡n, như hôm 2/3 vừa qua, bà Hillary đã chá»§ động tiến vá» phÃa Ngoại trưởng Syria để trao đổi vá»›i ông bên lá» há»™i nghị các nhà tà i trợ cho Gaza, cho phép giá»›i quan sát tin tưởng và o khả năng tiếp cáºn má»›i nà y cá»§a chÃnh quyá»n Obama. Không chỉ quan tâm đến các đối thá»§, chuyến công du cá»§a bà Hillary cÅ©ng là cÆ¡ há»™i để Mỹ xây dá»±ng những nhịp cầu má»›i vá»›i các đồng minh. Ngoại trưởng Mỹ đã hứa vá»›i châu Âu phát huy quan hệ xuyên Äại Tây Dương, vốn đã bị tổn thương dưới thá»i Tổng thống Bush. Mặc dù những bất đồng chÃnh giữa hai nước liên quan tá»›i hệ thống phòng thá»§ tên lá»a cá»§a Mỹ tại Äông Âu, vấn đỠGruzia, Ukraina, Kosovo, Iran... vẫn chưa có vấn đỠnà o được giải quyết dứt Ä‘iểm, song thái độ chấp nháºn đà m phán cá»§a Mỹ đã ghi nháºn má»™t bước tiến má»›i trong quan hệ Nga - Mỹ
Nguyễn Bảo (tổng hợp) http://antg.cand.com.vn/vi-VN/hautruong/2009/3/68879.cand
|