Giữ tâm bình an trong sóng gió |
Saturday, 16 January 1999 07:09 | |||
TP - Và o thá»i Ä‘iểm chuẩn bị tiá»…n Ä‘Æ°a năm cÅ© Tân Mão và đón năm má»›i Nhâm Thìn, nguyên Phó Thủ tÆ°á»›ng VÅ© Khoan có má»™t cuá»™c trải lòng thú vị xung quanh vấn Ä‘á» giữ tâm bình an trong bối cảnh cuá»™c sống nhiá»u biến Ä‘á»™ng. Â
Hãy sống tá» tế ThÆ°a ông, trải qua những năm tháng hoạt Ä‘á»™ng ngoại giao và quản lý nhà nÆ°á»›c, cả công tác Äảng hết sức sôi Ä‘á»™ng và hiện nay, là má»™t nhà hoạt Ä‘á»™ng xã há»™i, xin ông cho biết nguyên tắc sống của ông? TrÆ°á»›c sau tôi vẫn tâm niệm rằng bất luáºn thế nà o “mình luôn phải là mìnhâ€. Tất nhiên trong cái mình có, có cái hay và có cái dở, mình phải thá»±c sá»± cầu thị, cố sá»a những cái dở, giữ những cái hay. Bên cạnh đó, cuá»™c sống của con ngÆ°á»i luôn chịu tác Ä‘á»™ng của ngoại cảnh, có những cái tác Ä‘á»™ng thuáºn cho mình và cÅ©ng không Ãt cái trái vá»›i lòng mình. NhÆ°ng là m sao có thể lái ngoại cảnh chỉ có thuáºn chiá»u đối vá»›i mình được? Ngay trong quan hệ giữa con ngÆ°á»i vá»›i con ngÆ°á»i, có ngÆ°á»i Æ°a mình, có ngÆ°á»i không Æ°a mình, chẳng lẽ mình cứ phải uốn theo hay sao? Nếu cứ uốn nhÆ° váºy thì thà nh con bạch xà chứ đâu còn là con ngÆ°á»i? Giá trị sống nà o theo ông là cần theo Ä‘uổi và trân trá»ng nhất? Giá trị sống thì có nhiá»u và không nhất thà nh bất biến, chúng thay đổi theo thá»i gian, hoà n cảnh, giai tầng… NhÆ°ng có những giá trị vÄ©nh cá»u được gá»i chung là cái thiện, cái tá» tế, cái con ngÆ°á»i, trong đó tôi trân trá»ng nhất là lòng tá»± trá»ng. Tôi sợ nhất, tháºm chà ghê tởm nhất những ngÆ°á»i không biết tá»± trá»ng, quỵ lụy, cúi mình nịnh ná»t, chạy chá»t và tệ hÆ¡n nữa là là m hại đồng loại để mÆ°u lợi cho mình. Nay đã vá» già , tôi thở phà o nhẹ nhõm thấy mình chÆ°a bao giá» chạy chá»t cho bản thân, cho con cháu để rồi khi tÄ©nh tâm nghÄ© lại phải cảm thấy ân háºn rằng mình đã để mất lòng tá»± trá»ng. Mình mà không trá»ng mình thì thá» há»i còn mong ai trá»ng mình? Mình có tá»± trá»ng thì má»›i biết trá»ng ngÆ°á»i khác chứ. Tháºt Ä‘au buồn thấy bây giá» sao lòng tá»± trá»ng bị đánh mất nhiá»u thế. Ai Ä‘á»i Äại há»™i Äảng cÅ©ng phải thốt lên trÆ°á»›c tình trạng chạy trà n lan: chạy chức, chạy quyá»n, chạy tá»™i, chạy bằng cấp, huân chÆ°Æ¡ng! Thá»±c ra danh mục “chạy†còn dà i hÆ¡n nhiá»u, kể cả chạy nghi thức và đất mai táng nữa! Äáng buồn nhất là cái cÆ¡ chế sinh ra nạn “chạy†vẫn tồn tại và đáng trách nhất là những ngÆ°á»i đáp ứng sá»± “chạy chá»t†đó. ChÃnh những ngÆ°á»i ấy cÅ©ng đã để mất lòng tá»± trá»ng má»™t khi hạ mình sánh vai cùng vá»›i những kẻ chạy. Tâm bình, thế giá»›i bình, nhÆ°ng thế giá»›i hiện nay quá sức xáo trá»™n, váºy, thÆ°a ông là m sao giữ cho được tâm bình? Chẳng những thế giá»›i mà ngay trong nÆ°á»›c cÅ©ng nhiá»u sá»± xáo Ä‘á»™ng: xáo Ä‘á»™ng trong là m ăn, xáo Ä‘á»™ng trong xã há»™i, từ đó xáo Ä‘á»™ng trong tâm hồn. Äây chÃnh là cái ngoại cảnh tôi nói ở trên: chẳng phải bây giá» má»›i xáo trá»™n mà xÆ°a nay vẫn váºy. Váºy thì ta hãy chấp nháºn cái thế giá»›i nó vốn có, thÃch nghi vá»›i nó, tìm cách bÆ°Æ¡n chải, tháºm chà “luồn lách†ngõ hầu khai thác má»i cÆ¡ há»™i dù là nhá» nhất, ứng phó vá»›i má»i thách thức dù là khốc liệt nhất. Hãy cứ nghÄ© rằng nay tốt hÆ¡n trÆ°á»›c rất nhiá»u: không có chiến tranh, đất nÆ°á»›c đã thống nhất, đã qua thá»i bao cấp khốn khó, đã có vai vế trên thế gian, đã há»™i nháºp toà n cầu. NhÆ° váºy lòng sẽ nhẹ hÆ¡n. TrÆ°á»›c những Ä‘iá»u gây bất bình mà chÆ°a giải quyết được của cuá»™c sống hiện nay, ông tin và o Ä‘iá»u gì nhất? TrÆ°á»›c sau tôi vẫn tin rằng dù sao cái thiện cÅ©ng thắng thế, không váºy thì ngà y táºn thế đã áºp xuống từ lâu rồi chứ còn đâu sá»± sống nữa? Miá»…n là má»—i ngÆ°á»i nếu chÆ°a đủ sức đẩy lùi cái ác chà Ãt hãy đừng là m Ä‘iá»u gì thị phi, hãy sống tá» tế. Có ngÆ°á»i há»i tôi rằng, khi vá» nghỉ hÆ°u, ông hối tiếc Ä‘iá»u gì nhất? Tôi nghÄ© Ä‘iá»u hối tiếc nhất là có những chuyện sai trái rõ mÆ°á»i mÆ°Æ¡i mà mình không là m gì được để đẩy lùi nó, nhÆ° váºy là mình thiếu dÅ©ng khÃ, tháºm chà còn hèn! Không quỵ lụy, luồn cúi Theo ông, sức mạnh của ông-để sống đúng nhÆ° ý muốn của mình - là gì? ChÃnh là lẽ sống “mình vẫn là mình†đi đôi vá»›i chữ “nhẫnâ€. Nếu viết chữ Hán thì chữ nhẫn thể hiện bằng chữ “tâm†nằm dÆ°á»›i chữ “đaoâ€, tim có bị dao đâm rỉ máu cÅ©ng nghiến răng chịu Ä‘á»±ng, lấy công việc mà mình yêu thÃch là m thang thuốc hà n gắn ná»—i Ä‘au. Cá»™ng và o đó là niá»m tin rằng trên Ä‘á»i cái thiện vẫn chiếm Æ°u thế. Xin há»i má»™t câu có vẻ riêng, nhÆ°ng có thể vẫn là chung vá»›i nhiá»u ngÆ°á»i: ông có chia sẻ vá»›i bà nhà - ngÆ°á»i bạn Ä‘á»i tâm đắc của ông vá» những chiêm nghiệm cuá»™c Ä‘á»i? Bà thÆ°á»ng chia sẻ Ä‘iá»u gì nhất? Â
Vợ chồng tôi cùng há»c, cùng là m vá»›i nhau cả cuá»™c Ä‘á»i nên cái gì cÅ©ng chia sẻ cùng nhau. Do cùng “là m chÃnh trị†(nhà tôi từng là NgÆ°á»i phát ngôn của Bá»™ Ngoại giao những năm 80-90) nên cà ng hay trao đổi vá» nhân tình thế thái cả ở trong nÆ°á»›c lẫn trên thế giá»›i. Từ ngà y vá» hÆ°u, nhà tôi thÆ°á»ng hay nghe nhạc cổ Ä‘iển, có khi hà ng tiếng đồng hồ, cÅ©ng hay lÆ°á»›t mạng, rất thÃch Ä‘á»c sách vỠđạo Pháºt, ngà y nà o cÅ©ng thiá»n. Tất cả cái đó để tÄ©nh tâm và bà ấy thÆ°á»ng khuyên tôi hãy chỉ nghÄ© những gì mình có thể là m, còn những gì ngoà i tầm mình thì hãy bá» qua. NhÆ°ng khổ ná»—i, tÃnh tôi hay cả nghÄ©, có khi táºp trung cao Ä‘á»™ vẫn cứ lăn tăn Ä‘iá»u nà y, Ä‘iá»u khác nên cứ “phì phá»t†hoà i! Ông có quan tâm chá»n bạn không? Bạn quà của ông là ngÆ°á»i nhÆ° thế nà o? Bạn chẳng chá»n được đâu mà đến vá»›i nhau má»™t cách tá»± nhiên do ý hợp tâm đồng thôi. Những ngÆ°á»i bạn tôi quý trá»ng là những ngÆ°á»i tá»± trá»ng, khi mình có chức có quyá»n há» tránh né, khi mình chẳng còn gì há» vẫn má»™t lòng vá»›i mình. Äó là những ngÆ°á»i bạn chân chÃnh! Tôi được an ủi nhiá»u khi mình đã vá» hÆ°u mà rất nhiá»u ngÆ°á»i, tháºm chà chẳng quen biết gì, thuá»™c má»i tầng lá»›p, vùng miá»n đến chÆ¡i vá»›i mình, chà o há»i mình khi ra Ä‘Æ°á»ng. Äấy là tình cảm tháºt; Ä‘iá»u đáng quý nhất trong những cái đáng quý! Sá»± yên tÄ©nh trong tâm hồn, trong những lúc biến Ä‘á»™ng dữ dá»™i nhất của cuá»™c Ä‘á»i ông, đã được ông gìn giữ nhÆ° thế nà o, có giá trị nhÆ° thế nà o đối vá»›i ông? Nhìn bá» ngoà i hoặc xem lý lịch thì có vẻ Ä‘á»i tôi thuáºn buồm xuôi gió nhÆ°ng tháºt ra không phải váºy. Tôi cÅ©ng đã từng trải qua biết bao thá» thách, tháºm chà bị trù úm, gièm pha đủ Ä‘iá»u chứ đâu có sóng yên biển lặng. Nay nhìn lại thấy rợn tóc gáy, nhiá»u khi tưởng nhÆ° không thể vượt qua nổi! Còn sức mạnh nà o đã giúp tôi vượt qua thì tôi đã nói rõ ở trên rồi: bất luáºn thế nà o cÅ©ng cần “mình vẫn là mìnhâ€, tá»± trá»ng, không quỵ lụy luồn cúi. Cám Æ¡n ông vá» sá»± chia sẻ cởi mở nà y! http://www.tienphong.vn/thoi-su/564243/giu-tam-binh-an-trong-song-gio-tpp.html |